Rauðir pennar - 01.01.1938, Blaðsíða 99
ég nú nefni, er ef til vill meira höfuðatriði í uppeldinu
en margur mun ætla; því að það grundvallast á náttúru-
nauðsyn. Þjóðlíf vort allt er lieldur dauft og fáskrúð-
ugt að unaðssemdum, en sérstaklega er athugavert, að
til eru heimili svo döpur og dauf og niðurdregin í þessu
tilliti, að ef sannleikann skal segja, þá vantar á, að ung-
menni sé þar hafandi“ (hls. 54). — Orsakir þessarar
dejdðar finnur liann í skoðunum kristninnar og siðvenj-
um hennar undanfarnar aldir, og er liann þar ekki mjúk-
ur né myrkur í máli: „Alvörugefninnar dimma ský lagð-
ist yfir þjóðlífið, og ungdómurinn mátti ekki brosa.
Djöflar og tálsnörur voru hvervetna, og jafnvel nýfædda
barnið í vöggunni var í helgreipum Satans. Ungmenni
fengu lítið af tilsögn, en mikið af hirtingu. Hirtingar
urðu sumstaðar daglegt brauð .... Það er þessi skoð-
un og trú, sem mun liafa afmáð hér á landi allar þjóð-
legar og saklausar skemmtanir ungdómsins, sem áður
voru tíðkaðar, svo að það er nú flest glatað og gleymt“
(bls. 55).
Það er víðar en í þessari einu ræðu, sem séra Páll
grípur inn á þetta svið, að breyta skoðunum safnaðar-
ins á gleði- og frelsisþrá æskunnar. 1 jólaræðu segir
hann: „Hve oft kemur það fyrir í lífinu, að mönnum
skjátlar að þekkja syndina eða kunna grein góðs og ills.
Eitt barn sýnir til dæmis mikið fjör og frelsislöngun.
Þér þykir nóg um það, og þú álítur, að slíkt eigi ekki
að vera og það sé byrjun syndarinnar. En það er mis-
skilningur. Þetta, sem lireyfir sig hjá barninu, er ekki
annað en óspillt manneðli. Það er svo langt frá, að það
sé byrjun syndarinnar, að það er einmitt, ef rétt er á
litið, og rétt með farið, byrjun dyggðarinnar“ (bls. 30).
Þegar séra Páll talar um nauðsyn þess, að menn finni
sína réttu köllun í lífinu, segir hann: „1 þessu tilliti
þurfa foreldrar að taka eftir upplagi barna sinna, svo
að hæfileikar aflagist ekki, né framtíð þeirra verði spillt.
Fyrir almenna uppfræðing og tilsögn ber að vekja ung-
99