Jólablað félagsins Stjarnan í austri. - 24.12.1915, Blaðsíða 34

eflir, vaknar lijá lionum efinn og liin andlega þekkingarþráin.
Hann heimtar þá að fá að vila hversvegna lionum her að
trúa kenningum þeim, sem eiga ról sína að rekja til löngu
Iiðinna alda. Hann tekur lil að rannsaka. Og hann hikur ekki
við að rannsaka hinar fornu erfðakenningar, og brjóta þær til
mergjar. Nokkrar þeirra koma í hága við skynsemi hans og
dómgreind — aðrar verða honum að ásleitingarsteinum, gela
ekki samrýmst samvizku hans né siðfcrðishugmyndum. Hann
varpar þá allri blindri óvitatrú fyrir borð; því að þá cr sam-
vizka hans og vitsmunir komin á það þroskaslig, að liann
skoðar það sem hcilaga skjddu sína að skera sjálfur úr því,
hverju lionum beri að trúa og hverju ekki. Hann finnur að í
því efni er ábyrðin tekin að hvíla á lionum sjálfum, cn ekki
öðrum.
I’elta límabil í sögu meðvitundarlífsins, efasemdatíniabilið,
æltum vér að skoða sem eðlilegl og alveg nauðsynlegl slig í
trúarlifi einslaklingsins. Efasemdir leiða til alvarlegra umliugs-
ana, cn alvarlegar umluigsanir eru hið óhjákvæmilega þroska-
skilyrði liins sanna trúarlífs. Samvizkan er árangurinn, cr
hlolist heíir af fortíðairejmslu meðvilundarhfsins. Hún er með-
fædd cðlishvöt í þessu lífi, er heldur hlííiskildi yfir siðgæðis-
cðli voru, að sínu leyti eins og liin meðfædda lífsþrá ver og
verndar hið jarðneska líf. Samvizkan cr sá þekkingarforði, er
vér höfum numið af sorgum vorum og gleði í forlíðinni. Hún
er hin ósjálfráða endurminning um j)að sem vér höfum reynl
ciulur fyrir löngu. Og þá cr lik alvik gerast og þau er fyrir
oss har í forlíðinni, lætur samvizkan, »hin innri rödd«, til sín
heyra, og gerir annað hvorl að bjóða eða banna. En þegar
vér þurfum að afráða hvað oss ber að gera í einhverjum
vandamálum, sem vér höfum aklrci þekt í fortíðinni, leggur
sainvizkan ekkcrt lil málanna. —
34