Tímarit lögfræðinga - 01.05.1985, Page 26

Rogstad var krafinn um greiðslu fyrir vörur sem sögunarmyllan hafði
fengið afhentar. Hann neitaði að greiða vörurnar á þeim forsendum
aðallega að aðeins væri um að ræða félagsskap inn á við en ekki gagn-
vart þriðja manni og til vara að hann bæri aðeins ábyrgð pro rata.
Á hvorugt var fallist og Rogstad dæmdur til að greiða skuldina.
III
RÉTTUR FÉLAGSMANNA TIL ÞESS AÐ FRAMSELJA
HLUTDEILD SlNA I SAMEIGNARFÉLAGI.
Aðalreglan er sú að félagsmenn í sameignarfélagi geta ekki fram-
selt hlutdeild sína í félaginu að öllu eða einhverju leyti til aðila utan
félagsins án samþykkis áhnarra félagsmanna, nema slíkt sé tekið fram
í samþykktum þess. Ástæðan er sú að verulegu máli getur skipt fyrir
félagsmenn vegna þess hvernig ábyrgð á skuldbindingum sameignar-
félags er háttað hverjir félagsmennirnir eru og af ýmsum ástæðum
öðrum. Framsal eignarhlutdeildar til þriðja manns er því óheimilt án
samþykkis alh'a félagsmanna og ógilt gagnvart þeim, en að sjálfsögðu
getur það haft ýmis réttaráhrif í för með sér, s.s. skaðabótaskyldu þess
sem framseldi.
Þessi aðalregla getur sætt undantekningum. Ef tíðkast hefur átölu-
laust í einhverjum mæli að félagsmenn framseldu eignarhlutdeild sína
gæti verið að líta yrði svo á að venjan hafi skapað heimild.
Eins getur framsal verið heimilt ef samþykktum félagsins er þannig
háttað að meirihlutaákvörðun þarf til að slíta félaginu eða félagsmað-
ur getur ekki krafist innlausnar á eignarhlutdeild sinni. Ef slit félags
eða innlausn hlutdeildar er ekki samþykkt er líklegt að félagsmanni
sé heimilt að framselja hlutdeild sína í sameignarfélaginu gegn vilja
annarra félagsmanna, því að öðrum kosti væri hægt að halda honum
nauðugum í félaginu en það gæti leitt til óviðunandi ástands.
Gera verður ráð fyrir því, eigi félagsmenn forkaupsrétt að hlutdeild
þess sem selja vill en nýta hann ekki, að framsal til aðila utan félagsins
sé heimilt.
öðru máli gegnir um framsal krafna sem einstakir félagsmenn eiga
á hendur félaginu eða öðrum félágsmönnum vegna starfsemi félagsins,
t.d. launakröfur, endurkröfur vegna greiddra skulda félagsins, kröfur
um greiðslu hagnaðar af rekstri félagsins og skyldar kröfur. Þessar
kröfur getur kröfueigandi framselt án vitundar annarra félagsmanna.
Rétt er að leggja sérstaka áherslu á að miklu skiptir að breytingar
á félagsaðild séu kynntar til firmaskrár, ekki síst vegna skuldaábyrgð-
20