Búnaðarrit - 01.01.1937, Page 323
B Ú N A Ð A R R I T
303'
að lokum 18. aldar og fyrstu Ivo áratugina af þeirri
19. 1786 leggur hann til við stjórnina að lögbjóða
hreppstjórum að skoða fóður hænda og fénað og að
áminna hændur um gætilegan ásetning, og að hrepp-
stjórar hefðu vald til að skera af heyjum þeirra hrepps-
búa sinna, sem ekki hlýddu ráðum þeirra. Ef harð-
indi gengju, skyldu hreppsstjórar skoða i janúar eða
febrúar, og væri þeim þá heimilt að láta enn slátra
af fóðrum, þar sem þeir teldu þess þörí'. Ekki féllst
stjórnin á þessar tillögur, þóttu þær ganga of nærri
frelsi manna.
1791 skrifaði Stefán amtmaður ritgerð i Lærdóms-
listafélagsritin. Stingur hann þar upp á að lögboðnar
verði fyrningar á hverjum bæ. Því skyldi svo liagað,
að hverjum hónda væri gert að skyldu, að viðlögðum
sektum, að koma upp heyforðabúri heima hjá sér.
Skyldi bóndinn hafa forðabúrið í sérstöku heystæði,
og leggja eigi minna til þess á ári en sem næmi 20
fjórðungum (100 kg.) af töðu, fyrir hvert kúgildi sem
hann setti á vetur. Ekki mátti bóndinn setja ógætilcga
á önnur hey sín, því á forðabúrinu mátti hann ekki
snerta nema í harðindum og þá aðeins með vitund og
vilja sóknarprests og hreppstjóra. Með þessu hugðist
Stefán amtmaður að hyggja upp svo öfluga varasjóði
heyja, á hverju einasta hýli á landinu, að öll hænda-
stéttin yrði þess umkomin að horfa ósltelfd fram á
næstu harðindi, og þannig að byggja upp el'nahag
bænda og treysta svo skapgerð þeirra, að þeir bognuðu
ekki þó nokkuð hlési á móti. Ekki varð neitt úr að
stjórnin tæki svo á þessu máli, sem Stefán ætlaðist
til, og lell það svo niður.
Þó tilltögur Stefáns amtmanns í þessu máli fengju
ekki betri byr en nú var sagt, þá var hann þó braut-
ryðjandi í húfjárrækt landsmanna, um þessar mundir.
Sein bóndi leitaðist hann við að hafa sem afurðabezt
húfé, að hann gat, og gerði nokkrar tilraunir um