Samtíðin - 01.02.1939, Blaðsíða 21

SAMTÍÐIN
17
°g þegar lampinn er tengdur við
raftaugarnar, tekur hann smátt og
smátt að lýsa, við það að ofur-
lítil málmögn, kvikasilfur eða nal-
ríum, breytist í gas. Geislar út frá
því ljós, mismunandi litt eftir því,
hvaða gastegund er notuð. Eftir
nokkrar mínútur hefur lampinn
náð fullri hirtu.
Kvikasilfurgaslampinn gefur livítt
ljós með bláleitum blæ, og natríum-
gaslampinn gefnr gult ljós.
Með því að hafa fleiri en einn gas-
lampa með mismunandi gastegund-
um saman í einni mjólkurlitaðri
(>»opal“) glerkúlu, má fá mismun-
andi „blandað“ ljós.
Þannig fæst t. d. ljós, sem mjög
hkist dagsljósinu, ef liafðir eru
saman i einni glerkúlu einn venju-
legur málmþráðarglólampi og einn
kvikasilfurlanipi, séu lamparnir i
hæfilegu stærðarhlutfalli hvor við
annan.
Þessir „rafmagnsgaslampar“ eru,
a. m. k. enn sem komið er, aðallega
notaðir til útilýsingar og lýsingar
stórra sala, í verksmiðjum, vöru-
gevmslum o. s. frv.
Rafmagn til eldunar.
Matreiðsla við rafmagn cr tals-
vert yngri en raflýsingin, en liefir
einnig náð mikilli útbreiðslu og vin-
sældum, einkum á seinni árum.
alda Þyí sérstaklega umbætur á
smiði eldunartækjanna, bæði á
suðuhellum og steikarofnum. Suðu-
ellurnar eru þannig orðnar all-
miklu hraðvirkari en þær voru áð-
iu', og er það mikið atriði í sam-
kepni rafmagnsins við gas sem elds-
nevti við matreiðslu.
Hlutfallslegt verð á rafmagni og
gasi eða kolum er vitanlega mis-
jafnt eftir staðháttum, en jafnvel
þar, sem gas og kol eru mjög ódýr,
eins og t. d. viða í Bandaríkjun-
um og Englandi, liefur rafmagnið
á seinni árum náð allmikilli út-
breiðslu til suðu.
Veldur þvi ekki einungis það, að
rafmagn til suðu er orðið jafn hrað-
virkt og gas, eða því sem næst, held-
ur einnig lireinlæti og heilnæmi raf-
magnseldhússins. Enn fremur er
talið, að matur, soðinn eða steikt-
ur við rafmagn, varðveiti betur nær-
ingargildi og bætiefni lieldur en
ef liann er matreiddur við eld, sök-
um hins jafna og milda liita.
Kafmagn úl híbýlahitunar.
Til liibýlahitunar hefir, fraxn að
þessu, yfii'leitl verið talið, að raf-
magn gæti ekki, að þvi er snertir
koslnað, staðist samkepni við ann-
að eldsnevti, nema þar sem rafmagn
er sérstaklega ódýrt, eins og t. d.
surns staðar i Noregi. En einnig á
þessu sviði hefir orðið nokkurhreyt-
ing á siðustu árum.
Er það aðallega tvens konar við-
leitni, sem hefir komið því til leið-
ar. í fyrsta lag'i er það talið sann-
að, að hlýindatilfinning þeirra, sem
í stofu dvelja, sé okki eingöngu
komin undir hitastigi loftsins i stof-
unni, heldur jafnframt því, að hve
miklu leyti persónurnar, sem i stof-
unni eru, verða aðnjótandi geisla-
hitunar frá hitagjafanum. Til sam-
anburðar og skýringar má benda