Morgunn - 01.06.1940, Side 47

MORGUNN
41
meira um verk sitt. Hann vissi, hvaða tilgang hver at-
burður hafði, og hann þekkti hin innri tengsl milli at-
burða bókarinnar, kapítula eftir kapítula, frá upphafi
til enda. Hann veit ekki aðeins, hvað kemur á næstu blað-
síðu, heldur hversvegna það kemur og hvernig. Það er
undirbúið af því, sem á undan fór. Þegar þú lest bók,
getur vel verið að þú lesir aðeins hina ytri atburði, en
skiljir ekki samhengið til hlítar. Einhver vinur þinn kann
að sjá dýpra inn í rök bókarinnar, en enginn sér þau
samt jafnskýrt og höfundurinn sjálfur. Fyrir honum er
sagan í raun og veru hvorki í fortíð né framtíð, heldur
öll í nútíð.
En nú hlýtur að vakna sú spurning hjá einhverjum af
yður tilheyrendur mínir, svo framarlega, sem þér hug-
leiðið orð mín, hvort mannsæfinni verði í raun og veru
líkt við lestur slíkrar bókar, og þá ekki mannsæfinni
einni, heldur æfi mannkynsins, ár eftir ár, öld eftir öld?
Er framtíðin ákveðin fyrirfram? Er nýja árið, sem senn
er að hefjast, kapítuli í sögu, sem einhver höfundur hef-
ir samið nú þegar, en vér vitum ekki enn, fyrr en vér
lesum hann?
íslenzkur bóndi, er ég þekki persónulega sem ábyggi-
legan mann, sagði mér eitt sinn frá undarlegum draumi.
Hann þóttist vera kominn út á akur sinn til að slá. Hann
sat á sláttuvél sem dregin var af hestum. En allt í einu
verður hann var við fyrristöðu, eins og steinn væri í veg-
inum. Hann reyndi að víkja hestinum til hliðar, ef ske
kynni að hann kæmist þá áfram, en það tókst ekki. tá
fór hann niður af sláttuvélinni og athugaði nánara,
hverju þetta sætti. Hann fann jarðfastan stein og með
handafli tókst honum að lyfta einhverjum hluta vélar-
innar upp yfir hann. Síðan settist hann aftur í sæti sitt
og hélt áfram að vinna.— Þannig var draumurinn. —
Daginn eftir fór hann út á akur. Það er ekki að orð-
lengja það, að vélin varð fyrir steini. Hann reyndi að
losa hann með því að víkja hestunum til hliðar, en varð