Tímarit Verkfræðingafélags Íslands - 01.05.1929, Blaðsíða 9

TÍMARIT V. F. í. 19 29.
19
fer að verða stórnauðsynj amál sveitum. Einnig
munu flestir sjá að einkarafstöðvar við sveitabæi
geta ekki nema að örUtlu leyti leyst úr þessu, og
á sumum slöðum meira að segja spilla fyrir þvi
um langt árabil, að allir bæir geti náð í rafmagn
með þvi, að þeir bæir sem eru svo vel setlir, að
geta notið einkarafstöðva, verða ekki þátttakendur
i sameiginlegri rafveitu fyr en einkastöðin er orðin
ófullnægjandi. Á meðan verður strjálbýlið fyrir al-
mennings rafveitur enn tilfinnanlegra. Sameigin-
legar rafveitur eru eina lciðin i þessu máli, i mörg-
um landshlutum. Þótt allir geti verið sammála um
nauðsjm þessa máls, og aðeins verði deilt um leið-
ina, þá munu ýmsir telja þetta mál svo stórvaxið
fjárhagslega, að lítt liugsanlegt sje að takast megi
að koma þvi noklcuð áleiðis. Mun meiri liluti fjár-
liagsnefnar efri deildar bafa þókt það, er bann
setur upp áætlun um rafveitur Islands, og kemst að
þeirri niðurstöðu, að hún kosti 71,5 milj. króna,
en þessi up])liæð, ef rafveitan verður ekki dýrari,
er lireint ekki ólíklegt. í venjulegum fjárhagsreikn-
ingum rafveitna er ekki tekinn með kostnaður inn-
anhúslagna, og oft ekki lieimtauga; sje það ekki
gert hjer, verður kostnaðurinn 60 milj. lcr. Af þess-
ari upphæð eru kaupstaðarafveitur upp á 24 mil-
jónir, er allar munu geta borið sig fjárhagslega, og
aukið sig smám saman. Sveitarafveitur eru þá upp
á 34 milj., og munu geta gefið um 2 milj. kr. ár-
legar tekjur, eða um belming af því, sem þyrfti
til þess að þær yrðu fjárhagslega eins tryggar og
kauptúnarafveitur. Það verður þá um 17 milj. kr.
sem styrkurinn ætti að vera, ef gróðinn á hinum
betur stæðu veitum væri látinn renna til lijálpar
hinum lakar stæðu. Væri gert ráð fyrir, að öll þessi
veita kæmist i kring á 30 árum, væri styrkurinn
til jafnaðar liðug 0,5 milj. kr. á ári, eða líkt og
framlag ríkissjóðs til vegagerðar nú. Þessi útreikn-
ingur er i raun og veru allur i lausu lofti, því raf-
veita ísalnds yrði væntanlega aldrei lögð upp á
þennan máta, sem kostnaðarágiskun fjárliagsnefnd-
arinnar gerir ráð fyrir, lieldur myndu rafveitur
verða lagðar í þeim lijeruðum, sem best væru fall-
in til þess að bera sig fjárliagslega, og hin yrðu
útundan þangað til þær gætu borið sig eða yrðu
lagðar af gróða þeirra veitna, sem fyrir væru. Með
því móti gæli beinn stjrrkur orðið mun minni, og
málinu þó miðað áfram.
Það er þvi vonandi, að ríkisstjórnin, sem nú liefir
tekið við frumvarpi þessu, athugi það fljótt og vel,
og geri það þannig úr garði að framkvæmdir geti
byrjað, þótt í smáum stil yrði fyrsta kastið, en þá
mun reynsla fljótt fást, og framhaldið koma af
sjálfu sjer.
St. J.
Yfirlit yfir helstu mannvirki 1928.
1. Framkvæmdir að Vega- og brúargerðum.
í fjárl. 1928 var veitt til vegamála kr. 834,450,00,
en samkvæmt reikningum hefir koslnaðurinn orðið
kr. 1,191,133,96 og er þannig umframeyðsla er nem-
ur kr. 356,683,96. Er hún mest á þessum liðum:
Viðhald og umbætur iþjóðvega .... kr. 120,000,00
Brúargerðir .......................... — 127,000,00
Tillög til sýsluvega vegna lögbund-
inna framlaga til sýsluvegasjóð-
anna .............................. — 48,000,00
Auk þessa var samkvæmt heimild i sjerstölcum
lögum eða samþyktum Alþingis unnið að vegabót-
um fyrir samtals kr. 193,533,21 er greiddar voru úr
rikissjóði. Hjer við bætast svo framlög sýslu- og
sveitarfjelaga, sem mjer telst að liafi numið sam-
tals um 135 þús. kr.
Hefir þannig verið unnið fjTÍr um 1 milj. 520 þús.
kr. að vegabótum auk annara framlaga sýslu- og
sveitarfjelaga, en bjer liafa verið talin.
Er talið að samtals liafi verið unnin 74,490 dags-
verk (10 klst.) auk allrar vinnu í sýsluvegum. Til
samanburðar má geta þess, að tilsvarandi tala nam:
1927 ................... 59,912 dagsverkum.
1926 ............,...... 51,318
1925 ................... 22,496
Eru þannig dagsverkin um 24% fleiri en 1927.
Dagsverkum á sýsluvegum liefir fjölgað tiltölulega
enn meir.
Notkun bifreiða í stað hestvagna til malarflutnings
í vegi hefir aukist mjög mikið, en timi liefir ekki
enn unnist til þess að telja saman þær tölur.
I. Akbrautir á þjóðvegum voru gerðar sem lijer
greinir, og nam kostnaður rikissjóðs samtals 394
þús. kr., að meðtöldum kr. 111,246,00 til Þingvalla-
vegarins nýja.
Kjalarnesvegur, Lagður var kafli 1,7 km að lengd
og vegurinn fullgerður að Ártúnsmelum. Kostnaður
varð kr. 11,134,84, sem greiddur er að % hluta af
sýslusjóði Kjósarsýslu og Kjósarhreppi.
Stykkishólmsvegur, Lagður var kafli undan Hjarð-
arfelli fyrir vestan Grímsá og fullgerðir vegarkaflar
lijá brúm á Laxá, Kleifá og Fáslcrúð, sem einnig