Freyr - 01.05.2001, Blaðsíða 47

það afgerandi niðurstöð-
ur í rannsókninni að
ástæða sé til að taka þá til
notkunar á stöð. Það er
varla nokkurt vafamál að
með þessari framkvæmd
á að vera mögulegt að
efla umtalsvert úrval á
hrútum fyrir stöðvamar
með tilliti til þeirra eigin-
leika sem þama er verið
að dæma. Um þessar
rannsóknir er fjallað
nokkuð ítarlegar en aðrar
í þeim texta sem fylgir
hér á eftir.
Sú reynsla, sem þegar
er fengin af afkvæma-
rannsóknunum, hefur
fært sönnur á að með
þessum aðferðum er hægt
að ná feikilega miklum
árangri með skipulegri
vinnu á skömmum tíma í
að bæta kjötgæði hjá ísl-
enski sauðfé.
í grein um rannsókn-
irnar á síðasta ári er
nokkuð ítarleg umfjöllun
um þá þætti sem frekast
þarf að hafa í huga við
framkvæmd og skipulag
rannsóknanna og úrlestur
á niðurstöðum þeirra til
að þær megi skila því
sem til er ætlast með
þeim. Það skal ekki end-
urtekið hér en aðeins lögð
áhersla á að til að raun-
hæfar niðurstöður fáist
verður framkvæmd að
vera á þann veg að slíkt
sé tryggt.
Á það skal minnt að ef
um er að ræða úrval á
milli afkvæmahópa í ein-
hverjum þætti skipulagn-
ingar rannsóknar getur
hún aldrei skilað niður-
stöðum sem nægjanlegt
gagn er að. Einnig skal
minnt á að leiðréttingar
eru gerðar á tölum úr
kjötmati vegna fallþunga
lamba. Ástæða er til að
hvetja til fyllstu varkámi
gagnvart afkvæmahópum
undan hrútum sem eru að
skila lömbum sem liggja
áberandi mikið undir
meðaltali annarra hrúta í
fallþunga lamba.
Rétt er um leið að
leggja áherslu á það að
þessar einkunnir eiga ein-
göngu að taka tillit til
kjötgæða. Þama er ekki
tekið tillit til fallþunga,
þ.e. vaxtargetu lambanna.
í kjötframleiðslunni er
þetta hins vegar það mik-
ilvægur eiginleiki að það
má ekki gleymast að
þessi þáttur er ekki með í
þessu mati. Gagnvart
endurskoðun á fram-
kvæmd þessara rann-
sókna er það að mínu
mati sá þáttur sem mest
ástæða er til að horfa til,
þ.e. á hvem hátt vaxtar-
geta lambanna verði best
tekin inn í matið sem
sjálfstæður eiginleiki.
Samhengi á milli hinna
tveggja þátta rannsóknar-
innar, kjötmatsins og
matsins á lifandi lömb-
um, hefur reynst minna
en margir bjuggust við
fyrir fram. Þegar reiknað
er beint samband þessara
þátta haustið 2000 á
grunni einkunna hrútanna
í rannsókn fyrir báða
þætti er þetta samband
35%. Fljótt á litið virðist
það, sérstaklega á búum
þar sem ræktun er mikil
og gæði hrútanna því
mikil og jöfn, að þetta
samband reynist oft
hverfandi lítið. Einnig
blasa mjög skýrt við nið-
urstöður fyrir sonahópa
sumra hrúta sem hafa
verið í mikilli notkun á
sæðingarstöðvunum á
undanförnum árum þar
sem greinilegt er að hrút-
ar sem okkur hefur fund-
ist nokkuð á skorta að
væru að skila nægjanlega
þykkum bakvöðva eru að
gefa afbragsgott kjötmat
hjá afkomendum sínum.
Þetta atriði virðist full
ástæða til að skoða nánar
án þess að ljóst sé hvem-
ig best verði tekið tillit til
þessara atriða, því að jafn
ljóst er að auðveldlega
getur farið saman þykkur
vöðvi og góð gæði í mati
og þannig er það oftar en
ekki.
í rannsóknunum koma
fyrir mjög stórir hálf-
bræðrahópar undan
nokkrum stöðvarhrútum
sem hafa verið í mikilli
notkun á undanförnum
árum. Áður en umfjöllun
um niðurstöður á einstök-
um landsvæðum hefst er
því rétt að víkja örfáum
orðum að atriðum sem
þar blasa við.
Yfirleitt má segja að
eldri hrútarnir ríði al-
mennt ekki feitum hesti
frá þessum rannsóknum.
Þó að þessir hrútar ættu
að vera orðinn vemlega
valinn hópur eru þeir oft-
ar en ekki undir meðal-
tali. Slíkt er aðeins
ákveðið vísbending þess
að í stofninum sem heild
séu umtalsverðar fram-
farir, þannig að yngri
hrútamir sé betri en þeir
eldri. Þannig er t.d. all-
stór hópur sona bæði
Goða 89-928 og Kletts
89-930 nokkuð undir
meðaltali í rannsóknun-
um. Rúmur tugur sona
Gosa 91-945 er í rann-
sóknum haustið 2000, en
þessi hrútar hafa verið að
sýna mjög góðar niður-
stöður undangengin
haust. Það gera þeir einn-
ig nú því að úr kjötmats-
hluta koma þeir með
rúmlega 105 að jafnaði
og tæpa 108 að meðaltali
úr ómsjárhluta, sem alltaf
hefur verið yfirburðaþátt-
ur hjá þessum hrútum.
Hnykkur 91-958 á enn
stærri hóp sona því að
þeir eru um þrír tugir í
rannsóknunum og þessir
hrútar gefa eins og áður
jákvæða mynd, en eru að
vísu ekki lengur nema vel
yfir meðaltali um báða
þætti. Allstór hópur af
sonum Dropa 91-975 er í
slöku meðallagi en samt
með betri niðurstöður úr
kjötmati en ómsjárhluta
sem varla kemur að
óvart. Faldur 91-990 á
ekki marga syni, en sumir
þeirra koma mjög slakir
úr kjötmatshluta og þá
ekki síst vegna fitumats
hjá afkvæmum þeirra.
Tæpir tveir tugir af
sonum Garps 92-808 eru
með í rannsóknunum.
Hér kemur enn ein stað-
festing á ótvíræðum yfír-
burðum hjá þessum hrút-
um í kjötgæðum. Að
meðaltali fá þeir rúmlega
110 í kjötmatshluta en á
óvart kemur að yfirburðir
eru enn meiri við mat lif-
andi lamba þar sem með-
altal er 116. Synir Fenris
92-972 eru aðeins undir
meðaltali og nokkuð stór
hópur af sonum Hörva
92-972 kemur aðeins
með 93 í meðaltal og er
jafn á báðum þáttum.
Yfirburðir hans með bak-
vöðvaþykkt koma ekki
fram hjá lömbum þessara
sona hans. Nokkur hópur
af sonum Fjarka 92-981
eru með niðurstöður sem
eru í slöku meðallagi.
Hátt á fjórða tug sona
Bjarts 93-300 hlýtur
þama dóm. Að meðaltali
FR€VR 6-7/2000 - 47