Freyr - 01.05.2001, Blaðsíða 4

Áhrif sauðfjársamnings
á tekjumöguleika sauðfjárbænda
Hvaða breytingar/tækifæri felast í nýjum sauðfjársamningi?
Sá samningur sem gerður
var um framleiðslu sauð-
fjárafurða á síðasta ári
breytir nokkuð tekjusam-
setningu sauðfjárbúa og um leið
tekjumöguleikum þeirra. Segja má
að þessar breytingar felist í stuttu
rnáli í eftirfarandi:
A. Beingreiðslur á ærgildi greiðslu-
marks hækka úr 4.429 kr í 4.660
kr miðað við verðlag í apríl
2001.
B. Árin 2001 og 2002 verður greitt
uppkaupaálag á alla dilkakjöts-
framleiðslu frá lögbýlum sem
nemur alls kr. 115,6 millj. á
verðlagi í apríl 2001
C. Búið er að reikna grunn að jöfnun-
argreiðslum fyrir öll lögbýli með
sauðfjárframleiðslu. Greiðslu-
gmnnurinn byggir á framleiðslu
umfram greiðslumark í ærgildum
x 18,2 kg tvö bestu árin af árunurn
1997, 1998 og 1999, með leið-
réttingum sbr. reglugerð nr.
19/2001. Greiðslugrunnur verður
ctðeins reiknaður einu sinni og
verður óbreyttur allt samnings-
tímabilið. Til að halda greiðslun-
um þarf framleiðsla að nema 18,2
kg dilkakjöts á ærgildi og 18,2 kg
eftir vetrarfóðrarða á, á næstliðnu
Erna
Bjarnadóttir,
forstöðumaður
félagssviðs
Bændasamtaka
íslands
ári. Frá og með 2003 þarf fram-
leiðslan ennfremur að vera gæða-
stýrð til að búið haldi þessum
greiðslum. Bændasamtök Islands
em um þessar mundir að ljúka af-
greiðslu erinda sem borist hafa um
leiðréttingar á greiðslugrunninum.
D. Árið 2003 verður hluti af stuðn-
ingi við sauðfjárræktina tengdur
gæðastýringu, þannig að 12,5%
af beingreiðslum verða greidd út
á gæðastýrða framleiðslu. Þetta
hlutfall fer síðan hækkandi út
samningstímann. Greitt verður á
framleitt dilkakjöt annað en það
sem fellur í fituflokka 4 og 5 og
P fyrir holdfyllingu. Af þessu
leiðir að beingreiðslur til þeirra
búa, senr fá ekki staðfestingu á
að framleiðslan sé gæðastýrð
samkvæmt samningnum, drag-
ast saman á samningstímanum.
E. Flutningur greiðslumarks milli
lögbýla verður heimilaður í
síðasta lagi frá og með 1. janúar
2004.
í þessari stöðu er til glöggvunar
að fá grófa hugmynd um áhrif þess-
ara breytinga á tekjur búsins á kom-
andi árum. í töflu 1 er að finna sam-
anburð á þróun beingreiðslna
(greiðslur á ærgildi, álagsgreiðslur/-
greiðslur tengdar gæðastýringu og
jöfnunargreiðslur) á samningstím-
anum. Ekki er enn ljóst hvað verður
greitt á kg greiðslugrunns í jöfn-
unargreiðslum né heldur hve mikið
verður greitt í álagsgreiðslur 2001
og 2002 á framleitt kg, eða gæða-
stýringargreiðslur frá og með árinu
2003. Það er hins vegar góð regla
að beita varfæmi í slíkum áætl-
unum. Dæmin í töflunni gera ráð
fyrir að heildargreiðslugrunnur
vegna jöfnunargreiðslna verði 1000
tonn af kjöti, heildarframleiðsla
dilkakjöts 2001 og 2002 verði
8.000 tonn og gæðastýrð fram-
leiðsla 6000 tonn nema árið 2003
en þá er gert ráð fyrir 5.500 tonn-
um. Allar tölur em á verðlagi í mars
2000 en síðan þá hefur vísitala
neysluverðs hækkað um rúm 5%.
Fyrstu tvö ár samningsins aukast
tekjur allra búa í samræmi við að
Tafla 1. Þróun tekna af beingreiðslum við núgildandi sauðfjársamning
Greiðslu; Dilkakjöt Beingreiðslur'J
Bóndi mark, ærg kg/ærgildi 2000 2001 2003 2005 2007
Atli 300 12 1.243.800 1.371.129 1.323.455 1.305.200 1.283.162
Bára 300 15 1.243.800 1.383.986 1.370.519 1.359.325 1.348.277
Cecil 300 18,2 1.243.800 1.397.700 1.420.721 1.417.059 1.417.733
Daði, fær jöfnunargr. 300 21 1.243.800 1.460.100 1.515.047 1.517.975 1.528.908
Eva, fær jöfnunargr. 300 25 1.243.800 1.549.243 1.649.799 1.662.142 1.687.728
Fróði 10 300 41.460 255.927 363.800 385.787 420.221
Cecil, án gæðast. 300 18,2 1.243.800 1.397.700 1.135.200 1.088.700 1.022.700
l) Allar greiðslur skv. sauðfjársamningi innifaldar, s.s. jöfnunar-, álags- og gæðastýringargreiðslur
4 - FR6VR 6-7/2001