Neytendablaðið - 01.10.1998, Blaðsíða 15

Hárer
höfuðprýði
Höfuðhár er jafn mismun-
andi milli einstaklinga og
fmgraför. Sjampó sem hentar
einum þarf því ekki að henta
öðrum. Við hárþvott þarf að
skola sjampó og sérstaklega
hárnæringu mjög vel úr hár-
inu, annars er hætta á kláða
og hárlosi. Flestir þvo hárið
annan hvern dag, aðrir viku-
lega. Með hverju? Það fer eft-
ir vana og smekk hvers og
eins, því að hárið verður jafn-
hreint með öllum tegundum
af sjampói. Það þarf hinsveg-
ar mismikið af sjampói eftir
tegundum.
Indverskt heimsmet
Hárið endurnýjast og vex um
um það bil 1,5 cm á mánuði.
A Indlandi býr kona með
heimsins lengsta hár - það er
4,23 metrar. Hvert einstakt
hár vex og fær næringu úr
hárpoka í hársverðinum.
Hvert hár er eiginlega búnt af
frumum sem loðir saman í
límkenndum massa. Yst skar-
ast fjöldi af hornkenndum
flögum með náttúrulegri fítu
sem kemur frá fitukirtlum.
Hár er mismunandi að lit,
slétt eða hrokkið o.s.frv. Hár-
liturinn ræðst af erfðum og
mismiklu af litarefninu
melanín. Því meira af melan-
íni, því dekkra er hárið. Með
aldrinum minnkar melanín-
framleiðsla í hárpokunum og
hárið gránar.
Feitt eða þurrt hár
Heilbrigt og glansandi hár er
þakið örlítilli fitu frá fitukirtl-
um í hársverðinum. Þegar
hárið verður of feitt er það
vegna þess að fitukirtlarnir
framleiða of mikið af karl-
hormóninu testosteron. Fitan
skaðar ekki hárið og feitt hár
er því aðeins fagurfræðilegt
vandamál, fitan skaðar ekki
hárið. Sérstakt sjampó sem á
að vinna gegn feitu hári getur
reynst vel en það er engin
trygging fyrir því að slíkt
sjampó reynist betur en
venjulegt sjampó. Þetta kem-
ur fram í þýskri könnun.
Sól, klór, þurrkun með hár-
blásara, permanent, litur o.fl.
getur skaðað hárið þannig að
það olþornar, missir gljáa og
verður erfitt viðureignar. Þeg-
ar hár verður mjög þurrt hafa
ystu flögur þess skemmst og
hárið klofnar. Þegar þetta ger-
ist nægir hárþvottur ekki, hár-
ið verður að fá fitu, til dæmis
með sérstakri hárnæringu.
Slík hárnæring endist aðeins
þar til hárið er þvegið næst,
því sjampóið þvær næringar-
efnin burt. í auglýsingum er
fóiki talin trú um að sjampó
með vítamínum geri hárið
glansandi og fallegt, en það
vítamín sem gagnast hárinu
þarf að gleypa!
Sjampó með „sólvarnarfilt-
erum“ eru einnig framleidd,
en þau verja hárið ekki gegn
þeim skaða sem sólin veldur
hárinu. Sólhattur veitir aftur á
móti næga vörn! Flasa í hári
orsakast við að dauðar húð-
frumur losna úr hársverðinum
vegna sveppasýkingar. Gegn
flösu er hægt að nota sérstök
flösusjampó.
Daglega eða vikulega
Það er mjög misjafnt hvað
fólk þvær sér oft um hárið, en
frá heilbrigðissjónarmiði
skiptir það ekki meginmáli.
Sumir halda að daglegur hár-
þvottur örvi fitukirtlana og þá
sé hættara við að hárið fitni,
einnig að hárið þorni ef notað
er milt sjampó. Hvorugt er
rétt. Þvoi maður sér um hárið
daglega þarf ekki að nota sér-
stakt sjampó, til dæmis við
feitu hári, sé hárið heilbrigt
og eðlilegt. Sé hárið stutt og
heilbrigt þarf raunar aðeins
hreint vatn við daglegan hár-
þvott. Þurrt hár er gott að þvo
annað slagið með mildu
sjampói svo það fái svolitla
fitu.
Sjampó og innihald þess
Hlutverk sjampósins er að
hreinsa fitu og óhreinindi úr
hárinu, en einnig að gefa því
fitu svo það ofþorni ekki. í
sjampói eru því mörg ólík
efni með mismunandi verkun.
Stærsti hluti þess er vatn og
ýmis hreinsiefni. Með því að
lesa innihaldslýsingar þegar
keypt er ný tegund af sjampói
er hægt að prófa sig áfram og
finna út hvaða tegundir
hreinsiefna eiga best við hár-
ið.
Algengt er að notað sé
meira af sjampói en nauðsyn-
legt er. Ef sjampóið er þykkt
og sterkt er erfitt að dreifa því
um hárið í litlu magni, og þá
er einnig erfitt að skola það úr
hárinu svo vel sé. Sjampó og
næringu þarf að skola alveg
úr hárinu, annars á maður á
hættu að erta hársvörðinn, fá
flösu, exem eða hárlos. Þá er
ekki ráðlegt að börn sitji í
baðvatni sem sjampó er kom-
ið út í, það getur valdið óþæg-
indum og ertingu á viðkvæm-
um stöðum líkamans.
Efnin keratín og pantenól
eiga að vernda hárið og gera
það meðfærilegra eftir þvott.
Sjampó með næringu (2 í 1)
innihalda efni sem meðal ann-
ars koma í veg fyrir rafmögn-
un. Rotvarnarefni eru til að
koma í veg fyrir bakteríur og
sveppi. Sumar hársnyrtiteg-
undir eru án rotvamarefna.
Ilmefni eru til að yfirgnæfa
lykt af öðrum efnum sem
lykta ekki eins vel. Efni unnin
úr jurtum og ávöxtum gegna
sama hlutverki og ilmefni, en
eiga líka að deyfa ertingu,
gefa hárinu gljáa o.fl. Að auki
geta verið ýmis meira eða
minna ónauðsynleg efni í hár-
snyrtivörum, svo sem olíur,
vítamín og litarefni.
Geysilegt úrval er á mark-
aði af hársnyrtivörum, bæði
innlendum og erlendum, og
verð og gæði er mismunandi.
Ekki vantar hástemmdar lýs-
ingar á eiginleikum vörunnar
í auglýsingum en flestar
þeirra eru þó aðeins orðin
tóm, samanber að vítamín í
sjampói hafi áhrif á hárið,
sem það gerir alls ekki eins
og áður sagði. Þá er stundum
tilkynnt að að framleiðslan
hafi ekki verið prófuð á dýr-
um, en það er augljóslega
óþarfi að prófa sjampó á dýr-
um vegna þess að öll efnin í
sjampóinu hafa þegar verið
prófuð á dýrum.
Nokkrar ráðleggingar
Til að hlífa bæði hári og um-
hverfi eins og mögulegt er eru
hér nokkur ráð sem gott er að
hafa í huga við hárþvott:
▲ Notaðu sjampóið sparlega,
þynntu það með vatni ef
það er mjög þykkt.
▲ Það nægir að sápa hárið
einu sinni.
▲ Skolaðu hárið vandlega,
skolunin þarf að taka fimm
sinnum lengri tíma en
þvotturinn.
▲ Ekki nota of heitt vatn við
hárþvott.
▲ Notaðu hárblásara í hófi,
helst ekki fyrr en hárið er
orðið hálfþurrt, og með litl-
um hita.
NEYTENDABLAÐIÐ - október 1998
15