Sagnir - 01.04.1984, Qupperneq 116

GULLÆÐIÐ í REYKJAVÍK
bóginn væri hún eftirtektarverð
að því leyti að henni bæri nálega
alveg saman við rannsókn Arnórs
og því miklar líkur fyrir að þessar
tvær rannsóknir væru nokkurn
veginn ábyggilegar.
Þegar boðað var til fyrsta aðal-
fundar hlutafélagsins Málms í
júní 1908 voru menn ráðalausir og
engin lausn var í sjónmáli. Á
fundinum urðu nokkrar deilur.
Sumir hluthafanna töldu aðferð-
ina við gullleitina hafa verið al-
ranga, þar á meðal Thomsen
konsúll. Betra hefði verið að grafa
göng niður að gulllaginu í stað
þess að kaupa og nota dýr borun-
aráhöld. Þessum ásökunum svar-
aði formaður félagsins. Á þessum
fyrsta og síðasta aðalfundi fékkst
hins vegar engin niðurstaða,
stjórnin var þó endurkjörin og
íjárskorturinn hélt áfram að grafa
undan félaginu.
Árið 1909 var ástandið orðið
svo svart að ekki voru til peningar
til að borga bænum árgjaldið fyrir
árið 1908. Bæjarstjórn tók það til
ráðs að hóta félaginu málsókn ef
það greiddi ekki og borgarstjóra
var veitt umboð til að mæta í
væntanlegu máli fyrir sáttanefnd
og rétti fyrir hönd bæjarins. f
þetta sinn tókst að afstýra
óþægindum en nú ofbauð Arnóri
Árnasyni sem var kominn aftur til
Chicago. Hann skrifaði grein í
blað Vestur-íslendinga, Lögberg,
um málmana á íslandi og kvaðst
ekkert skilja í deyfðinni og fram-
kvæmdaleysinu hér á landi. Hann
sagðist ekki trúa því að lands-
menn ætluðu að láta aðrar þjóðir
sækja auðæfin niður í jörðina og
glata þar með tækifærinu á að sitja
einir að krásinni. Arnór var sann-
færður um að samfelld gullæð
væri á milli Vatnsmýrar og Mos-
fellssveitar og stakk upp á því að
Vestur-íslendingar legðu saman
50.000 dollara í hlutafélag til þess
að kosta málmrannsóknir á fs-
landi. Þessar hugmyndir hlutu
dræmar undirtekir.
Nú dró að endalokum hlutafé-
lagsins Málms. í maí 1910 fór
fram nauðungaruppboð á eignum
félagsins þar sem það gat ekki
greitt 400 króna skuld við bæjar-
sjóð. Uppboðið fór fram í Gull-
mýrinni. íslandsbanki gerði kröfu
í eignirnar þar sem þær voru veð-
settar bankanum. Uppboðinu var
hætt þegar ekki bárust hærri boð
en 400 krónur. Hlutafélagið
Málmur var þar með orðið gjald-
þrota. Það skildi engar skýrslur
eftir sig um árangur af bortil-
raunum og gullleit.
Ekki er allt gull sem glóir
„Félag þetta er eitthvert hið gagn-
lausasta skrípi sem íslendingar
þekkja dæmi til.“ Svo skrifaði
Fjallkonan hinn 18. maí 1910,
nokkrum dögum eftir að Málmur
varð gjaldþrota. Sumir taka undir
þessi orð, aðrir ekki. Saga Málms
er ekki afrekasaga en gullævintýr-
ið var tilbreyting í amstri hvers-
dagsins. Allir vildu eignast gull-
mola og víða var leitað. Hannes
Hanson fór t.d. í ferðalag vestur á
Snæfellsnes skömmu eftir að gull-
Gullborinn í Vatnsmýrinni árið 1907.
114 SAGNIR