Dagskrá: tímarit um menningarmál - 01.01.1958, Page 78

legt að sjá, hvernig krepan í Bandaríkjunum
og heimspólitíkin grípa inn í frama- og frægð-
arferil Beniamino Giglis — þess manns, sem
hafði, að eigin sögn og annara áliti, ekkert vit
á stjórnmálum. — Lokasetningar bókarinnar
cru sennilcga táknrænar fyrir þcnnan góða
söngvara: „Eg rita þcssar línur í háa turn-
hcrbcrginu mínu, þaðan sem dómkirkjan blas-
ir við mcr, „hæðin ócndanlcga", víngarðarnir
og Adríahafið. Þessi bjarta sveit hefur alltaf átt
mig allan. Þcgar ég dvaldist úti í hcimi hin-
um mcgin Apenninafjalla, efldi hún mig að
þrcki; þcgar ég er kominn hcim aftur, vcitir
hún mér frið.“ — Því miður fékk ekki sá
góði söngvari, Beniamini Gigli, að njóta þess
friðar ncma alltof skamma hríð.
Guðmundur Jónsson.
Umburðarlyndi og hjartahlýja
Ebenczer Hcnderson: Fcðabók. Snæbjörn
Jónsson þýddi. Snæbjörn Jónsson W Co.
H.f. Thc English Bookshop, Revkjavik,
1957.
Það væri bjarnargreiði öllum, sem hlut eiga
að máli, ef ég reyndi nú að efna loforðið um
að minnast á bók Hendersons, — en það freist-
aðist ég einhvern tíma til að gefa Dagskrá, —
með því að þykjast ætla að skrifa ritdóm um
hana. Til þess liggur sú einfalda ástæða, að
mig skortir þekkingu til að rita svo um hana,
að samboðið sé þeim, sem bókina ber fvrst
og fremst að þakka, höfundi, þýðanda og út-
gefendum. A hinn bóginn finnst mér, að bók-
menntafræðingar þurfi ekki að stökkva upp á
nef sér, þó að maður, sem hefur í þessu efni
ekki annað sér til ágætis en það eitt að fagna
hverri góðri bók, er hann les, segi það rétt
cins og honum þykir vera, að þessi bók Hcnd-
ersons ætti að vera tiltæk öllum þeim, sem á
annað borð hafa gaman af að hlíta leiðsögn
góðra ferða- og frásagnarmanna um þau lönd,
scm ókunn eru vegna fjarlægðar tfma eða
rúms. Ég held, að af þess konar uppáhalds-
bókum mínum myndi ég nú einna sízt vilja
sjá skarð fyrir skildi Hendersons, þar sem
hann skartar í bókaskáp mínum, einkum sök-
um þess, að ég vil eiga hann þar tiltækan með
biblíur sínar, blessaðan, því að ég veit, að
mér þarf ekki að leiðast, ef ég á þess jafnan
kost að skjótast með honum nokkrar bæjar-
Igiðir og heilsa þar upp á gamla kunningja
okkar.
Ebenezer Henderson varð fyrir margra hluta
sakir sérstæður persónuleiki. Hann hefði þó
trúlega aldrei crðið annað en góður skósmið-
ur, cf rétttrúnaðarhreyfing hefði ekki náð
stcrkum tökum á honum í æsku, en fyrir því
lagði hann frá sér leistann, hóf að nema guð-
fræði, tungumál og annað það, scm væntan-
lcgum rrúboða mátti verða til nytsemdar.
Scnnilcga myndi hann hafa orðið mikilvirkur
í þeim víngarði drottins í Austurlöndum, sem
hugur hans stefndi til, og aldrei til íslands
komið, ef óyfirstíganlegur þröskuldur á aust-
urleiðinni hefði ekki orðið til þess að beina
för hans til Danmcrkur, þar sem honum óx
þekking á Islandi og löngun til ferðar út hing-
að, en þetta olli því, að í júlímánuði árið 1814
sér þrítugur skozkur trúboði strendur íslands
fyrst risa úr sæ. Hann á hingað annað erindi
og brýnna en það, að svala forvitni sinni urn
þetta lítt kunna eyland. Hann er sem sé kom-
inn til þess að forða því, að ljós kristninnar
slokkni að fullu í því myrkri fáfræðinnar, sem
fátækt þjóðarinnar er að fella yfir hana. Hann
trúir því, að það sé „augljóst mál, að Islend-
ingar hefðu bráðlega hlotið að hníga til frá-
hvarfs, ef ekki hefðu verið gerðar ráðstafanir
til þess, að þeir ættu að nýju kost á heilagri
Ritningu," en fyrir því hefur hann í fari sínu
nýja íslenzka útgáfu Ritningarinnar, er Brezka
og erlenda Biblíufélagið hafði látið gera. Þcss-
um eintökum þarf hann að dreifa, selja þeim
við sannvirði, er keypt gátu, en gefa öðrum.
Hann ætlar sér einnig að kynnast kristnihaldi
af eigin raun, þjóðinni yfirleitt og náttúru
landsins, en vegna alls þessa þarf hann að
gcra víðreist. Og það tekst. Hann fer þrisvar
frá Reykjavík, sem er aðalbækistöð hans, í
langferðir um landið, verður ótrúlega víðför-
ull, fer troðnar slóðir inn til dala og með
ströndum fram, kannar óbyggðir. Um þessi
ferðalög á árunum 1814—15 ritar hann svo
bók, sem jafnan hefur síðan verið af fræði-
mönnum talin eitt hið gagnmerkasta rit, en
íslendingar hafa þó ekki getað lesið á móð-
urmáli sínu fyrr en núverandi eigendur Bóka-
verzlunar Snæbjarnar gáfu út í fyrra þýðingu
þá, er Snæbjörn Jónsson hafði gert af mikilli
íþrótt og Iotningu fyrir lífi og starfi hins gagn-
merka höfundar.
Sumum mun einkum þykja fróðlegt að fá
í bókinni aukna þekkingu á persónu höfund-
DAGSKRÁ
76