Félagsbréf - 01.01.1956, Blaðsíða 13

FELAGSBRÉF
11
og enginn hinna ræmdari stjórnmálaskörunga liðinna alda hefur látið
undir liöfuð leggjast að kynna sér þau vandlega, flestir hafa eitthvað
af lionum Jært og sumir mikið, þótt engir liafi viljað játa liann sem
meistara sinn.
Hér eru fáeinar leiðbeiningar Macchiavellis:
Sá, sem ætlar sér mikinn hlut í stjórnmálum, má ekki skirrast við
að beita hvers konar ráðum til þess að ná völdum og halda þeim. Stór-
xæðin muna einlægt mestu og skal jafnan fara skemmstu leið að marki,
þótt liún sé vörðuð verstu verkum á siðgæðislegan kvarða. Rómúlus
drap bróður sinn og gerði þá rétt á pólitíska vísu, „árangurinn rétt-
lætir liann“. Foringinn verður að drepa sérhvern Brútus, og ef liann
ætlar sér að reisa vald sitt á traustum grunni, er hyggilegast fyrir liann
að drepa syni Brútusar líka. Þessi starfsregla nær ekki aðeins til and-
stæðinga, sem sjálfsagt er að útrvma, liún nær engu síður til fylgis-
manna, ef atkvæðamenn eru. Einliver einn maður mun að öllum lík-
indum hafa staðið einvaldanum næst og stutt liann mest til valda. Sá
maður verður að liverfa, öruggast að myrða liann. Því að slíkur maður
mundi vera skörungur, ef til vill ástsæll af alþýðu, sem sagt liáska-
legur foringjanum. Þegar foringinn er búinn að brjóta sér braut upp í
hásætið með öllum tiltækum ráðum, flærð og fólsku, gyllingum og
grimmd, þá verður hann, um leið og liann festir sig í sessi, að ryðja
sviðið í kringum sig, og þeir eru liættulegastir, sem þekkja hann bezt
og aðferðir lians og mest er manntak í. —
Þegar valdið er fengið, ber að beita því. Fátækir skulu gerðir ríkir,
og ríkir fátækir. Hvarvetna skal korna nýjum mönnum í valdastöður
og fordæmi Filippusar Makedoniukonungs er mjög athyglisvert, að
reka fólk upp af bústöðum sínum og héraða á milli sem annað búfé.
Vandlega skal foringinn yfirvega þau liryðjuverk, sem hann vinnur,
og ekki er vert að fremja fólskuverk að nauðsynjalausu. En þegar hann
hefur liugsað málið, skal liann vera þunghöggur og mikilvirkur. Bezt
or að koma sem mestu af í lotunni, því að þá er ekki tekið eins mikið
■eftir liverju einu. En gæta ber þess að liafa jafnan yfirskyn réttlætis
yfir athöfnum sínum og til þess að það megi takast verður að gera
andstæðinginn að glæpamanni í augum alþýðu. Þó getur komið fyrir,
að drýgja verði augljósa glæpi, og þá er urn að gera að fremja þá sem
blygðunarlausast, því að þá verður inngjöfin svo sterk, að tilfinningin
deyfist af sjálfu sér. Valdhafinn verður að láta ótta af sér standa, þess
vegna verður liann að liafa grimmdarverk sín sem stórmannlegust,
þegar hann grípur til þeirra, því að þá verður skelfingin við persónu