Helgafell - 01.07.1943, Blaðsíða 45

GÓÐ LJÓSMYND
305
fram, að einstakar trjágreinar, sem
koma inn á myndir, án þess að stofn
sjáist, orka tilgerðarlega og illa. Sumir
eru haldnir þeirri ástríðu að byggja
myndir sínar upp með trjám, hvar sem
þeir geta því við komið, fylla auða
fleti með einstökum trjágreinum og
laufþökum, eða ramma bakgrunninn
inn í skógi. Á þessu getur farið vel
stöku sinnum, en til lengdar verður
það væmið, enda næsta óeðlilegt, þar
sem trjágróður er ekki að neinu leyti
íslenzkt sérkenni.
í forgrunni er einnig algengt að not-
ast við menn, t. d. förunauta sína,
enda eru menn heppilegir til þess. Þá
má staðsetja hvar sem er á myndinni,
svo að auðvelt er að fylla með þeim
eyðilega fleti, og eins að nota þá sem
mótvægi við aðalefni myndarinnar. En
þannig er ekki hægt að reka kletta né
tré og ekki ævinlega skepnur heldur.
Margt fleira vinnst með því að hafa
menn að forgrunni. Þeir gefa m. a.
stærðarhlutföll til kynna, en þau vill
Ijósmyndarinn oft og einatt sýna, ef
hann tekur mynd af stóru tré, fossi,
jökulsprungu, kletti eða öðru slíku.
Þeir auka á dýpt myndarinnar, eink-
um ef þeir eru fleiri en einn og stað-
settir með nokkuru millibili á mynd-
flötinn. Ennfremur leiða þeir athygli
myndskoðarans að aðalatriðinu, ef
þeir fara vel í myndinni og eru rétt
staðsettir. Þeir mega ekki góna á
myndasmiðinn, kembdir, stroknir og
sætbrosandi. Þeir mega ekki heldur
snúa baki að viðfangsefni ljósmyndar-
ans. Þeir eiga að horfa á það, vera á
leið til þess, eða gefa myndskoðandan-
um á annan hátt átyllu til að halda, að
hugur þeirra allur beinist að því at-
riði, sem ljósmyndarinn vill túlka.
Þannig skýrist tilgangur myndarinnar,
°g heildarlegri myndsvipur næst. Aft-
HELGAFF.l .1. 1943
ur á móti eru menn og skepnur mesti
ófögnuður á myndum, ef þau ,,fara
illa“, ef þau eru óeðlileg eða trufla á
annan hátt heildaráhrif myndarinnar.
Þá getur verið betra að hafa alls eng-
an forgrunn. Sé maður hins vegar
kominn á myndina til óþurftar á ann-
að borð, er eina ráðið að klippa hann
úr filmunni eða stækka aðeins hluta
af myndinni, þannig, að manninum sé
sleppt. Við skulum taka dæmi. Ljós-
myndarinn er að taka mynd af fossi.
Öðrumegin við fossinn er svört berg-
brún, sem gott væri að lífga með ein-
hverju, t. d. manni, og auk þess gæfi
maðurinn stærðarhlutföllin til kynna.
Þetta er snjallræði, ef maðurinn stend-
ur rétt og dregur athygli myndskoðar-
ans að fossinum, en snúi maðurinn
annaðhvort að ljósmyndaranum eða
frá fossinum á annan hátt, spillir hann
myndverkuninni, og fossinn væri betri
mannlaus. Yfirleitt má telja algilda
reglu, að allar línur, hvort heldur um
lifandi verur eða dauða hluti, landslag
eða ský er að ræða, svo og allar hreyf-
ingar manna og dýra, verða að stejna
inn á myndina, en ehkf út úr henni.
Mannsaugað fylgir ósjálfrátt stefnu
línanna og hreyfingarinnar, og því er
það meginskilyrði til heilsteyptrar
myndverkunar, að hvorttveggja bein-
ist að aðalatriði myndarinnar eða sé a.
m. k. í fullu samræmi við það.
Eitt meginhlutverk forgrunns, hvort
sem um mann er að ræða eða eitthvað
annað, er að byggja mynd, lífga auða
eða stóra líflausa fleti, skera óheppi-
legar línur í mynd og fullkomna allt
jafnvægi og samræmi hennar.
Línu- og flatabygging ljósmynda er
mikilvægt atriði. Sumir fletir náttúr-
unnar eru auðir og ólífrænir með öllu,
þegar þeir koma fram á myndinni.
Hugsum okkur fannbreiður, sanda,
20