Helgafell - 01.07.1943, Blaðsíða 33

KRAPOTKIN OG THEÓDÓR
299
þau tæki, sem með þarf. 'til að afla
öruggrar bólfestu. Þegar ástarsagan
hefst, er hann kominn með foreldrum
sínum í FjörSu, eina allra afskekktustu
og kaldranalegustu byggS á landinu,
og er hún nú óSum aS leggjast í auSn.
En aS búa á einhverju kotinu í FjörS-
um, þaS var ofar möguleikum aleigna-
lausra hjóna, hjúskapurinn hefst í
vinnumennsku viS EyjafjörS. En gift
fólk vill búa, jafnvel þótt engin séu
til þess efnin, og helzt er þó hægt aS
koma sér fyrir þar, sem aSrir vilja sízt
vera. Enn er flutt út í FjörSu, hálf jörS
tekin móti föSur hans, byggS baSstofa,
en fariS þaSan aftur næsta vor. Þá í
húsmennsku í næsta fjörS, sams konar
útúrboru. AS því ári liSnu varS séS,
aS ekki varS þar lifaS. Þá lá leiSin
aftur upp yfir heiSi. Eitt ár í hús-
mennsku aS Þverá, annaS í hús-
mennsku aS BárSartjörn. Þá var leitaS
alla leiS vestur í SkagafjörS, setzt aS
á eySibýli uppi í GönguskörSum, eng-
inn mannabústaSur, engin efni, lítil
vinna og öll í reikning hjá einum harS-
drægasta kaupsýslumanni landsins.
Næsta ár út á Reykjaströnd og svo í
eySikot skammt frá SauSárkróki viS
hlaupavinnu og vertíS á annarra bát-
um. Og nú eru komin mörg börn, því
aS fátæku fólki hættir öSrum fremur
viS aS eiga mikiS af börnum. HvaS á
maSur svo aS vera aS halda lengur
áfram þessari upptalningu ? Eins og
sagan sé ekki öll sögS, fyrst dánar-
dagurinn er enn ekki fyrir hendi ? En
þaS merkilega skeSur, aS sagan er ekki
öll, og þess vegna fær maður ævisög-
una aS tækifærisgjöf, ásamt meS ævi-
sögu Krapotkins fursta.
En sagan hans Krapotkins er mjög
ólík þessari. Á yngri árum sínum fór
hann aldrei á sjó, og aldrei sló hann
hey að velli, hann þurfti aldrei aS
hugsa um aS drekka lýsi til aS verða
stór og sterkur, og varS þó hvoru
tveggja. Forsjónin gaf honum ekki aS-
eins furstanafnabótina í vöggugjöf og
öll mannréttindin og jarðeignirnar og
sálirnar, sem því fylgdi. Sex ára gekk
Theódór yfir FlateyjardalsheiSi í út-
/egS frá móður sinni, en þegar Krapot-
kin var sex ára, þá var hann gerður
aS hirðsveini viS keisarahirðina rúss-
nesku og þurfti ekki meira fyrir því aS
hafa en aS vera nákvæmlega mátu-
lega stór til aS fara í grímubúning, sem
annar drengur ætlaði aS vera í, en for-
fallaðist frá. Og Krapotkin litli flækt-
ist út úr röS sinni í grímuleiknum og
komst í einhverri óreiðu upp í fangiS
á krónprinsessunni. Þetta var allt af-
rekiS, en fyrir þaS komst hann í hirS-
sveinatölu, og meS því opnuðust aðals-
mannasonunum dyr til enn efri hæða
í þjóðfélaginu. Slíkt happ var einna
sambærilegast við þaS í lífi Theódórs,
þegar hvalurinn var róinn upp aS Flat-
eyjarfjöru eitt hafísáriS, hvorugt var
fyrir tilverknaS söguhetjanna, en þaS
skilur þó, aS Theódór hlaut í hvalnum
uppfyllingu drauma sinna um kviS-
fylli, en Krapotkin virðist ekki hafa
átt neina drauma um sitt happ.
HiS stórfenglega í lífi Krapotkins rís
á grunni þessara happa og í fullkom-
inni uppreist gagnvart þeim. Sonur
hnignandi aðalsættar, hirðsveinn keis-
arans ! HvaS gat fagnaðarríkara í þeim
herbúðum ? En Krapotkin skortir hæfi-
leikann til aS meta þetta. Hann verður
æstur í að lesa bækur, sem eru gegn
keisara og aðli, og svo er ónáttúra
þessa aðalsbarns mikil, aS kornungur
hneykslast hann á því, aS faðir hans
hlýtur kross fyrir afrek, sem þjónn
hans hafði af hendi innt. Smekkur
hans er á þá lund, aS myndir af upp-
reistarmönnum, sem teknir höfSu verið