Málfríður - 15.10.2010, Page 6
rænu formi. Í fyrstu verður aflað gagna um þau tungu
mál, sem kennd eru við Háskóla Íslands, önnur tungu
mál á Norðurlöndum og síðar um minnihlutamál víðs
vegar í Evrópu. Gögnin verða af ólíkum toga og til
þess fallin að varpa ljósi á mismunandi hliðar máls
ins (t.d. orðaforða, setningagerð, einkenni talmáls) og
málnotkunar (t.d. viðeigandi málnotkun) og á ýmsa
menningarbundna þætti (t.d. bókmenntir, ríkjandi siði
og venjur). Í tengslum við þróun gagnabankans verður
lögð áhersla á þverfaglegar menningar og málvísinda
rannsóknir.
Bókasafn og gagnasmiðja
Í tungumálamiðstöðinni verður sérhæft bóka og
gagnasafn (bækur, tímarit, rafræn gögn) um tungumál
og menningu ætlað tungumálanemum og fræðimönn
um. Þar verða einnig aðgengileg gögn um tungumála
kennslu, bæði bækur, tímarit og kennsluefni á rafrænu
formi. Einnig kæmi til greina að hafa á boðstólum efni
um þau tungumál sem stærstu nýbúahópar á Íslandi
eiga að móðurmáli.
Áhugavert væri að eiga samstarf við samtök tungu
málakennara um þennan þátt.
Stofa Vigdísar og fyrirlestrarsalur
tileinkaður Vigdísi
Í tungumálabyggingunni verður starfrækt Vig
dísarstofa, þar sem hægt verður að fræðast um líf
hennar og störf, ekki síst í þágu tungumála. Þá verður
fyrirlestrarsalur, búinn fullkomnum margmiðlunar
búnaði, tileinkaður Vigdísi.
Það sem hefur áunnist
Á undanförnum árum hefur þetta viðamikla verkefni
og starfsemi stofnunarinnar verið kynnt bæði innan
lands og utan. Má þar nefna kynningar í Japan árið
2002, í Danmörku 2003, í Þýskalandi og Svíþjóð árið
2004, á Spáni 2005, Noregi 2006, Finnlandi 2007 og í
Frakklandi árið 2008. Í tengslum við kynningarnar
hefur verið leitað eftir samstarfi um rannsóknir á
sviði tungumála og menningar og stuðningi fyrir
tækja, stofnana og sjóða við alþjóðlegu tungumálamið
stöðina. Stofnunin hlaut veglegan styrk frá Norræna
menningarsjóðnum til að standa fyrir kynningunum á
Norðurlöndum.
Frá árinu 2005 hefur stofnunin staðið fyrir fjórum
alþjóðlegum vísindaráðstefnum í því skyni að renna
enn frekari stoðum undir verkefnið, en þær eru:
– Samræður menningarheima (Dialogue of Cultures)
árið 2005,
– Margbreytileiki tungumála og menningarheima Alþjóðleg
miðstöð tungumála (Cultural and Linguistic Diversity,
World Language Centre in Iceland) árið 2007
Háskóla Íslands. Til að skapa henni og stofnuninni
viðeigandi umgjörð er ætlunin að reisa 3000m2 bygg
ingu, austan við Háskólabíó, í nánd við gömlu
Loftskeytastöðina. Háskólinn er reiðubúinn að leggja
verkefninu til dýrmæta lóð sína á þessum táknræna
stað, þar sem nútímafjarskipti Íslands við umheiminn
hófust. Byggingin verður hönnuð með það að leiðarljósi
að hún geti þjónað sem best því hlutverki að byggja brú á
milli ólíkra menningarheima með lifandi kennslu, rann
sóknum og þekkingarmiðlun. Aðstaða verður sköpuð
fyrir alþjóðlegt samstarf, m.a. skrifstofur fyrir erlenda
fræðimenn og salir fyrir fyrirlestra og ráðstefnuhald.
Að öðru leyti mun byggingin hýsa eftirtalda starfsemi:
Fræðslu- og upplifunarsetur
Hér geta gestir og gangandi upplifað og fræðst um
tungumál og menningu. Áhersla verður lögð á að varpa
ljósi á eðli tungumála, ólík birtingarform þeirra og hlut
verk. Sem dæmi má nefna hvað tungumál eiga sameig
inlegt, hvað greinir þau að, einkenni talmáls og ritmáls,
hið hljóðræna við tungumálin og hvernig tökuorð geta
varpað ljósi á samskipti þjóða í sögu og samtíð. Nýstárleg
framsetning verður höfð í fyrirrúmi m.a. með aðstoð
tölva og margmiðlunartækni. Þannig mætti hugsa sér að
hægt væri að kynnast tungumálum og menningu í sínu
„eðlilega“ menningarlega og þjóðfélagslega umhverfi
með aðstoð tölvutækni, m.a. sýndarveruleika, og að
vélmenni gætu varpað ljósi á eðli og hlutverk mannlegs
máls. Loks má nefna sýningar og fyrirlestra um tiltekin
mál og menningarsvæði, sem byggja á rannsóknum og
sérþekkingu fræðimanna stofnunarinnar og annarra. Til
að mæta þörfum ferðaþjónustu mætti beina rannsókn
um að sameiginlegri sögu Íslands og þeirra landa þaðan
sem flestir ferðamenn koma. Afrakstur rannsókna mætti
kynna í tungumálamiðstöðinni með sýninga og fyrir
lestrahaldi ætlað ferðamönnum.
Heimasvæði tungumála
Hönnuð verða heimasvæði fyrir þau 14 erlendu tungumál
sem kennd eru við Háskóla Íslands, auk færeysku,
grænlensku og samísku. Á hverju heimasvæði verður
að finna margs konar upplýsinga og kennsluefni, svo
sem bækur, tímarit, kvikmyndir, margmiðlunarefni,
kennsluforrit og gagnasöfn, sem geta nýst í tungu
málanámi og eru líkleg til að vekja áhuga á menn
ingu og samfélagi. Auk efnis um tungumálið sjálft,
má nefna bækur um bókmenntir og bókmenntarann
sóknir, kvikmyndir og efni um listir, náttúru og þjóðlíf
ýmist í formi bóka eða rafræns efnis.
Gagnabanki um tungumál og menningu á
stafrænu formi
Gögn um tungumál og menningu, sem geta nýst til
kennslu og rannsókna, verða gerð aðgengileg á staf
6 MÁLFRÍÐUR