Læknablaðið - 15.01.2004, Blaðsíða 63

UMRÆÐA & FRÉTTIR / FRAMHALDSNÁM HEIMILISLÆKNA
Höldum uppi metnaðarfullu framhaldsnámi
- segir Alma Eir Svavarsdóttir kennslustjóri framhaldsnáms í heimilislækningum
Framhaldsnám íslenskra lækna fer eins og kunnugt
er að mestu fram utanlands. Oft er það talið vera
styrkur fyrir faglega þróun læknisfræðinnar hér á
landi að fá stöðugt aðstreymi erlendrar þekkingar og
ekki spillir fyrir að íslenskir læknar stunda framhalds-
nám við mörg af bestu háskólasjúkrahúsum veraldar.
Samt blundar alltaf í stéttinni áhuginn á að koma á
framhaldsnámi hér á landi og sá draumur er byrjaður
að rætast. Nú stunda níu íslenskir læknar framhalds-
nám í heimilislækningum hér á landi og það fer góð-
um sögum af þessu námi.
Námið er skipulagt þannig að heilbrigðis- og
tryggingamálaráðuneytið auglýsir námsstöður til
þriggja ára í senn og ræður námslækna sem starfa hjá
heilsugæslunni í fyrstu en síðan einnig við sjúkrahús
meðan á námstímanum stendur. Sú sem heldur utan
um þetta nám hjá heilsugæslunni er Alma Eir Svav-
arsdóttir kennslustjóri og aðjúnkt við læknadeild HI.
Læknablaðið bað hana að lýsa þessu námi fyrir les-
endum.
„Ef við horfum til baka þá verða straumhvörf í ís-
lenskum heimilislækningum árið 1991 þegar ráðinn
er prófessor í faginu við læknadeild Háskóla Islands.
I starfslýsingu hans segir að hann skuli hafa yfirum-
sjón með framhaldsnámi í heimilislækningum og þar
er þetta nám skjalfest í fyrsta sinn. Tveimur árum síð-
ar lýsti ráðuneytið yfir áhuga á því að koma upp
framhaldsnámi og árið 1995 gerði það samning við
læknadeild HI um tvær fastar námsstöður í heimilis-
lækningum.
Árið 1999 urðu önnur straumhvörf því þá varð
reglugerðarbreyting þannig að nú fá kandídatar að
verja þremur mánuðum kandídatsársins á heilsu-
gæslustöð. Pá voru liðin hartnær fimmtán ár frá því
héraðs„skyldan“ var aflögð en við það misstu kandí-
datar af tækifærinu til að kynnast heimilislækningum
og við misstum af þeim. Þetta var mikilvægt vegna
þess að á kandídatsárinu eru menn að ákveða hvað
þeir ætla að leggja fyrir sig. Við þessa breytingu jókst
áhuginn á heimilislækningum og náminu hefur vaxið
fiskur um hrygg. Eg var ráðin kennslustjóri árið 2002
og nú eru námsstöðurnar orðnar níu og við höfum
góða von um að bæta þeirri tíundu við áður en langt
um líður.“
Fylgjumst vel með framvindunni
Það vekur athygli að framhaldsnámið tekur fjögur og
hálft eða fimm ár en stöðurnar eru einungis veittar til
þriggja ára. Hvað veldur?
„Þetta er úthugsað,“ segir Alma Eir. „Við viljum
halda uppi metnaðarfullu námi hér heima í þrjú ár en
svo viljum við að þau fari út. Það víkkar sjóndeildar-
hringinn að kynnast öðru landi og annarri þjóð. ís-
lenskir heimilislæknar hafa lært víða erlendis og geta
því komið námslæknum í samband og ráðlagt þeim
um framhaldið.“
Náminu er skipt niður í heilsugæslu- og spítala-
hluta. „Fyrstu tvö árin eru námslæknarnir í heilsu-
gæslunni. Þeir fá leiðbeinanda eða „fóstra“ sem fylgir
þeim í gegnum námið og metur hvað gengur vel og
hvað mætti ganga betur. Hér í Efstaleiti eru tekin upp
á myndband viðtöl þeirra við sjúklinga og fleira gert
til að fylgjast með framvindu þeirra með nótnafund-
um, tilfellafundum og margskonar mati.
Þau eru átta eða níu hálfa daga á viku í móttöku
sjúklinga en hafa svo hálfan dag á viku til að stunda
rannsóknir, lesa fræðigreinar eða undirbúa fyrir-
lestra. Að auki fá þau hálfan dag tvisvar sinnum í
mánuði í formlega kennslu og Balintfundi. Þau þurfa
einnig að standa vaktir og sumir námslæknarnir taka
aukavaktir, ýmist hér eða á spítaladeildum. Við reyn-
um að sérhanna námið fyrir hvern og einn og byggja
það upp á þeirra styrkleika, veikleikum og sóknar-
færum. Eftir þriggja mánaða dvöl hjá okkur hér í
Efstaleitinu metum við stöðu þeirra og gerum við þá
námsframvindusamning þar sem búin er til áætlun
um hvaða námskeið þeir þurfi að sækja og hvernig
þeir eigi að haga náminu. Það er mismunandi hvernig
námið er á heilsugæslustöðvunum en viss kjarni sem
þau fara öll í gegnum.
Eftir tvö ár fara þau út á spítala þar sem þau starfa
á deildum, barnadeild, slysadeild, geðdeild, kvenna-
deild eða lyflækningadeildum. Þrátt fyrir að vera á
spítaladeildum þá koma þau hingað tvisvar í mánuði,
sjá sjúklingana sína og halda fund með fóstranum
enda leggjum við mikið upp úr því að halda tengsl-
unum við þau og fylgjast með þeim. Við viljum líka
fregna hvernig gengur á spítaladeildunum."
Innsæi heimilislæknisins
„Námið byggist á marklýsingu sem unnin var á veg-
um Félags íslenskra heimilislækna árið 1995. Það er
merkilegt plagg sem margir lögðu sitt af mörkum til
að skapa en nú er að hefjast endurskoðun á því sem á
að vera lokið árið 2005. Svona plögg þurfa alltaf að
vera í endurskoðun og við látum námslæknana lesa
marklýsinguna og koma með hugmyndir um breyt-
ingar. Auk þess hefur FÍH stofnað nefnd sem ég veiti
Ahiw Eir Svavarsdóttir
lœrði heimilislœkningar í
Dartmouth í Bandaríkjun-
um og sótti síðan nám í
kennslufrœði heimilislœkn-
inga og MSPH við
University of Kentucky.
Hún er kennslustjóri fram-
haldsnáms og kandídats-
náms í heimilislœkningum.
Þröstur
Haraldsson
Læknaiílaðið 2004/90 63