Tímarit Máls og menningar - 01.12.1948, Page 38

116
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
inn sóttu um 180 manns, flestir af SuÖurlandi, og voru þar sam-
þykktar tillögur um stjórnartilhögun íslands og samband þess við
Danmörku. Þar er því lýst yfir, að ísland sé frjálst sambandsland
Danmerkur, en ekki partur úr Danmörku né unnið með herskildi.
Enn fremur er lagt til, að alþingi hafi öll þau réttindi sem þjóðþing
hafa, þar sem stjórn sé þingbundin, aðskilinn fjárhag við Dan-
mörku og innlenda stjórn um öll mál, er sér í lagi snerta ísland.
Fundurinn kaus síðan aðalnefnd, sem skyldi taka álit þetta til
greina, enn fremur lagði fundurinn til, að kosnar skyldu 3—5 manna
nefndir í öllum sýslum landsins á almennum sýslufundum til að
ræða þetta mál og senda aðalnefndinni tillögur. Nefndin skyldi
síðan vinna úr tillögunum og semja frv. til bænarskrár, er leggja
skyldi undir almennan fund að Oxará; þær niðurstöður, sem sá
fundur kæmist að, skyldi síðan senda þjóðfundinum. Það er því
auðsætt, að pólitískir forgöngumenn íslendinga á þessum árum
hafa viljað, að rödd þjóðarinnar yrði heyrð á þjóðþingi því, sem
í hönd fór.
Meðal þeirra manna, sem kosnir voru í aðalnefndina, var stift-
amtmaðurinn yfir íslandi, Trampe greifi. Hann hafði komið á
þennan fund, og er þess ekki getið, að hann hafi hreyft neinum
mótmælum gegn ályktunum fundarins. Sennilegt er, að hann hafi
ekki viljað láta aðalnefndina, sem hafa skyldi forustu í undirbún-
ingi málsins, leika með öllu lausum hala, án þess að hafa þar hönd
í bagga.
Aðalnefndin gaf út Undirbúningsblað undir þjóðfundinn og
birti þar tillögur nefndanna úr sýslunum. Tillögur þessar gengu
mjög á einn veg, og voru flestar í anda Þingvallafundarins, nema
að víða var þess krafizt, að konungur hefði aðeins frestandi neit-
unarvdld. Var þar lengra gengið en í grundvallarlögum Dana, en
því var svarað réttilega, að Danir hefðu mörg önnur ráð til þess
að sveigja konung til hlýðni við samþykktir þings, en íslendingar
í fjarlægðinni.
Þegar leið fram á vorið 1851 fór það að kvisast meðal æðri
embættismanna, að frumvarp stj órnarinnar mundi ekki verða þjált
íslendingum né samið að óskum þeirra og kröfum. Það fór
einnig að fara um Trampe greifa, er hann sá hinar skorinorðu til-