Tímarit Máls og menningar - 01.12.1948, Page 61

.GNYÐJA MUNDU GRÍSIR‘
139
árum. Nú vil ég spyrja: Er þjóðinni að fara svona stórum aftur
andlega, að þær bækur, sem við lásum börn fyrir hálfum manns-
aldri, séu ofvaxnar skilningi íslenzkra barna nú? Því fer fjarri. En
með þessu barnalega „barnamáli“ erum við á góðri leið að gera
börn okkar gersamlega fákunnandi í móðurmáli sínu.
Nú er það mín reynsla, að andlega heilbrigð börn fælast alls ekki
þau orð, sem í daglegu máli eru talin torskilin. Þau eru einmitt
sólgin í að fá skýringu á hverju nýju orði, sem þau heyra eða lesa,
ef aðeins er fjallað um efni, sem þau hafa ánægju af, og ef nógu
snemma er hlúð að þessum eiginleika. Og því fleiri orð, sem þau
hafa á takteinum, því auðugri verður hugmyndaheimur þeirra og
andlegur þroski þeirra um leið meiri. En sú skoðun, að börnum sé
ofvaxið að skilja aðrar bækur en þær, sem hafa sem allra fæst og
fábreyttust orð að geyma, stefnir tvímælalaust norður og niður.
Hvenær eiga börnin þá að læra málið, ef það er aldrei fyrir þeim
haft? Sú þjóð, sem þannig er komin á flótta undan sinni eigin
tungu, er að flýja sjálfa sig, og henni er glötunin vís. Hér verður
þess vegna að stinga við fótum. Og þessu er auðvelt að kippa í lag
af þeirri einföldu ástæðu, að við eigum ennþá andlega heilbrigð
börn, þrátt fyrir allt.
Síðastliðinn vetur gaf Heimskringla út barnabók með nýstárlegu
sniði, en það var Ragnars saga loðbrókar, með lögboðinni nútíma-
stafsetningu og skreytt myndum eftir Hedvig Collin. Mín eigin börn
hafa marglesið þessa bók sér til óblandinnar ánægju, og hún hefur
orðið þeim óþrjótandi uppspretta margvíslegra hugmynda og
spurninga. Marga stund hafa þau lifað og hrærzt með söguhetj-
unum og tekið sér orð þeirra í munn. Mér hefur oft verið skemmt,
þegar þriggja ára snáðinn minn, sem hlustað hefur hugfanginn á
systkini sín, hefur verið að tuldra í sínum digrasta rómi: „Gnyðja
mundu nú grísir“. Þetta dæmi hef ég nefnt til þess að sýna, að við
þurfum ekki að tala neina tæpitungu við börnin okkar. Þau hafa
gaman af að læra málið sitt, og það er skylda okkar að hjálpa þeim
til þess. Og þetta atvik sannaði mér enn betur, að í gullaldarbók-
menntum okkar eru fólgnir þeir fjársjóðir, sem drýgstir verða í
veganesti handa börnum okkar. í þeim úir og grúir af sögum og
söguköflum, sem eru hið ákjósanlegasta lestrarefni handa börnum.