Tímarit Máls og menningar - 01.09.1994, Blaðsíða 30

í sögunni, t.d. þess að sunnudagsmaturinn iðar fyrir augum hans í takt við
kynóra um sólbrúnar hórur og eítir matinn fróar hann sér á legubekk í
stofunni. Annars eru kynlífslýsingar sögunnar misaðgengilegar, form þeirra
er ýmist erótísk framandgerving eða hrá, ófegruð og berorð frásögn á borð
við þessa:
Maðurinn sleit sængina af henni. Konan hringaði sig á lakinu.
Maðurinn urraði. Konan var vot í framan og maðurinn sleikti salt
andlit hennar annað hvort af svita eða tárum.
Þú ert enginn úlfur, sagði hún dauflega. Ég engin bráð.
Maðurinn lyfti undir fætur konunnar, braut hana saman í
böggul, glefsaði í rasskinnar hennar og milli fótanna.
Þú rífur mig ekki í þig með þessu, sagði konan spriklandi.
Hún sló sundur lærunum, brá þeim í snöru um háls honum og
krækti saman brakandi tánum eins og krókapörum. Maðurinn
beit hana í hlaupkenndan iðandi magann. Konan æpti. Henni brá
og hún ropaði. Þá stóð maðurinn á fætur með konuna dinglandi
framan á sér eins og risastórt snuð og dröslaði henni fram á gólfið
ásamt sænginni... (224-5)
Líkaminn er áberandi, ýktur og skrumskældur í Önnu. Hann er sviptur þeirri
þögn sem jafnan umlykur ýmsa starfsemi hans, hann er aftignaður og
meðhöndlaður eins og hvert annað kjötflykki. Allir hans fúlu vessar, safar og
loftgufur flæða óhindrað um blaðsíðurnar. Hið bannhelga og sauruga er
dregið fram í dagsljósið, teygt og togað, ýkt og orðum aukið, og slíkt vekur
mönnum yfirleitt andstyggð eða ótta. En hér er það hvorutveggja ofurliði
borið af hlátrinum sem fylgir skrumskælingunni, því Anna er óborganlega
fyndin.
Það er eins og Guðbergur hafi í Önnu viljað m.a. bæta fyrir það að
líkaminn, starfsemi hans og möguleikar, hafði að mestu legið í þagnargildi í
íslenskunr skáldsögum allt þar til sagan kom út og jafnvel allt fram á þennan
dag. Hann afhjúpar þá fordóma sem felast óneitanlega í því að bókmennt-
irnar hafa lýst margri misjafnri mannsævi án þess að söguhetjurnar þyrftu
nokkurn tímann að pissa, hvað þá meir. Það að sætta sig við að sögupersónur
skuli hafa líkamlegar þarfir eins og annað fólk; borða, hægja sér, æla, hafa
samfarir, eldast, deyja og rotna; neyðir menn til að horfast í augu við þá
staðreynd að maðurinn er ekki einn. Líkami manns er fjöldaframleiddur,
einn af milljörðum eintaka sem allir hafa sama mekanisma. Þetta skyldu-
bundna samkenni sviptir mann þeim órum og hillingum að maður sé
einstakur, maður neyðist til að horfast í augu við óþægilegan sannleika.
Guðbergur sýnir líkamann í „aksjón“, op hans og afurðir, án nokkurs tepru-
28
TMM 1994:3