Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.03.2000, Side 63

Tímarit Máls og menningar - 01.03.2000, Side 63
ALVARLEGAR SAMRÆÐUR taki einhver kyrtil manns, skuli einnig sleppa við hann yfirhöfhinni. Menn skuli ekki vera áhyggjufullir um morgundaginn, og vilji þeir vera fullkomnir, skuli þeir selja allar eigur sínar og gefa andvirðið fá- tækum. (89) Mill efast hins vegar um að einn af hverjum þúsund kristnum mönnum hlíti „þessum lögum eða dæm[i] breytni sína eftir þeim“ (88). Gagnrýni Mills er hnitmiðuð og róttæk en þarf ekki að koma kristnum mönnum á óvart. Hins vegar er framhaldið sérstaklega athyglisvert því Mill bætir við: Kristnum mönnum er það hrœsnislaust, er þeir segjast trúa öllu þessu. Þeir trúa því á sama hátt og fólk trúir hlutum, sem það hefúr heyrt lofsungna, en aldrei dregna í efa. [They are not insincere when they say that they believe these things. They do believe them, as people believe what they have always heard lauded but neverdiscussed.19] (89, letur- breytingar mínar) Ég hef leyft frumtextanum að fljóta með því skýr og afdráttarlaus hugsun Mills hefur ekki komist að fullu til skila í íslensku þýðingunni. Hann telur að kristnir menn séu ekki falskir eða óeinlægir (insincere) þegar þeir segjast trúa boðorðum og lífsreglum sem þeir láta ekki einu sinni hvarfla að sér að fýlgja! Þeir trúi þessum boðorðum og lífsreglum. Þeir trúi þeim eins og þeir trúa hlutum sem þeir hafa oft heyrt lofsungna en aldrei rædda! Líkt og í tilviki Helmers, verður vandi kristinna manna ekki leystur með því að þeir gerist einlægari í trú sinni á þær skoðanir sem þeir segjast trúa. Þeir eru einlægir! Það gerir vanda þeirra einmitt svo snúinn og illviðráðanlegan. Gjá hefur myndast á milli orða þeirra og raunveruleikans eða, eins og Mill orðar það, milli þess sem þeir játa virðingu sína (kristinni kenningu) og þess sem þeir játa hollustu sína (hversdagslegum venjum og siðum).20 Gjáin hefur mynd- ast vegna skorts á alvarlegum samræðum; kristnir menn hafa ekki rætt sín á milli þær kenningar sem þeir hafa svo oft heyrt lofsungnar en aldrei dregnar í efa. Gagnrýni Mills varpar þannig ljósi á samhengi þar sem vandi Helmers er almennur vandi allra (kristinna) manna. „Ykkurfannst bara gaman að vera ástfangnir af mér.“ Frásagnaraðferð Ibsens í Brúðuheimili og orðræða Helmers kallast á. f mörg- um tilsvörum og samræðum verksins eru tvö viðfangsefni, það sem næst er yfirborðinu og hitt sem orðin snerta óbeint. Orð Helmers eru líka í leit að merkingu sem hann hefur hvorki kjark né staðfestu til að gefa þeim sjálfur. Ýmislegt bendir til að verkið sé meðvitað um þessa gagnrýni eða gegnum- lýsingu á Helmer. Þegar hefur verið minnst á þá skoðun Nóru að um það sem TMM 2000:1 www.malogmennmg.is 53
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132

x

Tímarit Máls og menningar

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.