Lögmannablaðið - 01.06.2004, Blaðsíða 24

24
áfrýjunar leituðu eða talið útilokað samkvæmt
fyrirliggjandi gögnum að áfrýjun myndi breyta nið-
urstöðu héraðsdóms svo einhverju næmi.
Þegar Hæstiréttur hafnar beiðni um áfrýjun
hlýtur rétturinn að líta svo á að ekkert framan-
greindra skilyrða sé uppfyllt. En hvernig metur
rétturinn mikilvæga hagsmuni þess sem leitar
áfrýjunarleyfis? Þessir hagsmunir hljóta að vera
annars en fjárhagslegs eðlis. Sá sem þetta ritar telur
að almennt verði að líta svo á að tækifæri til að
varpa af sér sök fyrir æðsta dómi landsins hljóti að
teljast mikilvægir hagsmunir borgaranna.
Á það skal minnt að sakborningarnir tveir í mál-
inu sem hér er til umfjöllunar voru hvor um sig
dæmdir til þess að greiða sekt, sæta réttindasvipt-
ingu og eignaupptöku. Allt eru þetta viðurhluta-
miklar og strangar refsingar og vert að hafa í huga
að vararefsing í formi frelsissviptingar var ákveðin
í dómsorði ef fjársektin væri ekki greidd innan
ákveðins tíma.
Eins og fyrr var getið nefnir 2. mgr. 2. gr. 7.
samningsviðauka við MSE þrjár undantekningar,
sem heimilt er að setja í landsrétt, til takmörkunar á
rétti manna til þess að áfrýja dómum í sakamálum.
Undantekningar þessar eru eftirfarandi:
1. Ef dæmt hefur verið fyrir minni háttar brot,
eftir því sem fyrir er mælt í lögum.
2. Fjallað var um mál viðkomandi manns á
frumstigi af æðsta dómi.
3. Maður hefur verið sakfelldur eftir áfrýjun á
sýknudómi.
Undantekningar tvö og þrjú koma vart til álita
hér á landi, en tilefni til að fjalla um fyrstu undan-
tekninguna um minni háttar brot með hliðsjón af
því máli sem hér hefur verið til umfjöllunar.
Veiðilögin eru sérrefsilög og ekki er gerður
greinarmunur á minni og meiri háttar brotum í
lögunum sjálfum. Um refsingar vegna brota á
veiðilögunum fjallar 19.gr. laganna, en þar segir:
19. gr. Brot gegn lögum þessum og reglum,
sem settar verða samkvæmt þeim, varða
sektum eða fangelsi allt að 2 árum og svipt-
ingu skotvopna- og veiðileyfis. Virða skal
það refsingu til þyngingar ef um sjaldgæfar
eða fágætar fuglategundir er að ræða, sbr. 7.
gr. Sama gildir um æðarfugl og æðaregg,
svo og stórfelldar ólögmætar fuglaveiðar og
spjöll á friðlýstum varpstöðvum.
Tilraun til brota gegn lögum þessum og
reglugerðum, sem settar eru á grundvelli
þeirra, varða refsingu sem fullframið brot,
sbr. III. kafla almennra hegningarlaga. Hið
sama gildir um hlutdeild í brotum.
Gera má upptækt til ríkissjóðs: Ólöglegt
veiðifang, egg eða eggjaskurn, veiðitæki og
annan búnað sem notaður hefur verið við
framkvæmd brots, svo og hagnað af ólög-
legri veiði og sölu framangreindra verð-
mæta. Ekki er það upptöku til fyrirstöðu þótt
annar sé eigandi veiðitækis eða annars sem
upptaka er heimil á en sá sem sekur hefur
reynst um brot á lögum þessum eða reglum
settum á grundvelli þeirra. Að öðru leyti skal
fara um eignaupptöku samkvæmt ákvæðum
69. gr. laga nr. 19/1940
Samkvæmt 1. mgr. 19. gr. veiðilaga varða öll
brot á lögunum refsingu í formi sekta og réttinda-
sviptingar, hversu smávægileg sem þau eru. Í 3.
mgr. 19. gr. er heimild til eignaupptöku, en þess
látið ógetið í hvaða tilfellum rétt sé að krefjast eða
beita upptökuheimild 19. gr., en hún gengur mun
lengra en upptökuákvæði 69.gr. almennra hegning-
arlaga nr. 19/1940, þar sem að skv. veiðilögunum
stendur það eignaupptöku ekki í vegi þó veiðitæki
sé sannanlega í eigu annars manns. Þegar haft er í
huga að ákvæði 3. mgr. 19. gr. er heimildarákvæði
og hversu langt það gengur er eðlilegt að álykta að
eignaupptaka skv. 3. mgr. 19. gr. komi einungis til
álita þegar um meiri háttar brot á veiðilögunum er
að ræða. Þar sem sakborningar í málinu sem hér er
til umjöllunar voru dæmdir til að þola upptöku
eigna má draga þá ályktun að brot þeirra hafi verið
meiri háttar í skilningi veiðilaganna.
Niðurstaða
Samanburður á skilyrðum 18. kafla laga nr.
19/1991, annars vegar, og skilyrðum MSE, sbr.
lög nr. 62/1994, hins vegar, fyrir áfrýjun sakamála
leiðir í ljós að ákvæði laga nr. 19/1991 setja mun
strangari skilyrði en leiða má af ákvæðum MSE,
sbr. lög nr. 62/1994. Verður að telja það furðulega
niðurstöðu miðað við stöðu MSE í fræðikerfi lög-
fræðinnar, en litið hefur verið á hann sem stjórn-
arskrárígildi, sem almenn lög megi ekki fara í
bága við.
Í niðurstöðu MDE í máli Krombach gegn
Frakklandi, sem fjallað var um hér að framan,
kom fram að takmarkanir í landslögum á rétti
manna til áfrýjunar sakamála verði að lúta að lög-
mætu markmiði. Spyrja má að hvaða lögmæta
markmiði sé stefnt með því að meina manni, sem
sakfelldur hefur verið fyrir meiri háttar brot á
refsilögum en þó ekki dæmdur til frelsissvipt-
2 / 2 0 0 4