Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.2010, Síða 108

SKAGFIRSKA KIRKJURANNSÓKNIN 107
garðsveggurinn var hlaðinn úr torfi og virðist gjóskan frá 1104 liggja að
honum og að hluta yfir hann. Skurðurinn innan garðs var tekinn austan
kirkjuupphækkunarinnar. Alls komu fram 10 grafir í skurðinum og lágu
þær allar undir gjóskunni frá 1104 auk þess sem gjóska úr Heklu frá 1300
lá óhreyfð yfir garðinum. Ein gröf var opnuð og var í henni ágætlega
varðveitt beinagrind konu. Í garðinum voru merki um tvö torf lög, annað
frá því fyrir 1104 en hitt frá því eftir þann tíma. Torfið hefur líklega verið
borið í garðinn til að slétta úr honum en engin merki voru um mishæðir
yfir gröfunum og lágu gjóskulögin slétt yfir garðinum.
Skíðastaðir í Laxárdal
Skíðastaða í Laxárdal er fyrst getið í fornbréfi frá 1354 en þar er fyrst
getið um kirkju 1388 og var hún fjórðungskirkja.27 Í heimild frá 144328
er svo getið um bænhús þar en þá var jörðin Reynistaðaklaustursjörð,
talin 50 hundruð. Jarðabók Árna og Páls frá 1709-1713 segir: „Bænhús
hefur hjer að fornu verið, er þó af fallið fyrir manna minni, sjest þó enn
deili til kirkjugarðsleifa“.29 Í sóknarlýsingu séra Björns Arnþórssonar
1840 segir hann að fyrst hafi kirkja verið reist á Skíðastöðum og f lutt
þaðan að Atlastöðum og þaðan í Hvamm þar sem sóknarkirkjan stendur
nú.30 Á fyrri hluta 20. aldar komu mannabein upp við framkvæmdir ofan
núverandi bæjarstæðis á Skíðastöðum.31
Fornleifarannsókn fór fram á Skíðastöðum sumarið 2008.32 Teknir
voru könnunarskurðir í meintan kirkjugarðsvegg og einnig innan garðs
á nokkrum stöðum. Kirkjugarðsveggurinn er hlaðinn úr torfi sem hefur
verið rist eftir 1104 en gjóskan frá 1300 virðist liggja upp að hruni
úr veggnum sem kann þá að hafa verið fallinn að hluta. Engin merki
fundust um endurbyggingu garðsins. Garðurinn liggur í boga til vesturs
eftir brekkubrún, út frá túngarðinum. Vera kann að hann hafi tengst
túngarðinum frá upphafi en líklegra er að túngarðurinn hafi síðar verið
lagður yfir kirkjugarðsvegginn að hluta, þar sem hann er mun jarðsokknari
og óverulegri en túngarðurinn. Svo virðist sem svæðið innan garðs hafi
verið um 20x20 m.
Yngri byggingaleifar eru víða innan garðs en þar sem þær komu fram
var skurðunum lokað aftur. Í einum skurðanna komu fram útlínur grafar
sem í var mjög gróf malarfylling. Hreinsað var upp úr gröfinni og kom
þar í ljós illa varðveitt beinagrind ungrar konu. Ekki þótti forsvaranlegt
að fjarlægja beinin vegna slæmrar varðveislu. Gröfin var um 20 metrum