Peningamál - 01.08.2003, Blaðsíða 43

42 PENINGAMÁL 2003/3
deild hverrar atvinnugreinar í verðmæti vöruútflutn-
ings á árunum 1980 til 2002. Fram til þessa hefur
sjávarútvegur verið mikilvægasta útflutningsgreinin
með að meðaltali 72,5% hlutdeild. Framleiðsla áls og
iðnaðarvara hafa haft álíka stóra hlutdeild í kringum
11-12% hvor grein, annarra vara um 3% og land-
búnaðarvara tæplega 2%. Síðastliðin ár hefur hlut-
deild áls farið vaxandi og var orðin 19% á árinu
2002.
Árið 2002 voru framleidd um 267.000 tonn af áli
á Íslandi, sem skiptist gróflega þannig að Alcan á
Íslandi framleiddi um 177.000 tonn og Norðurál um
90.000 tonn. Nú þegar eru hafnar framkvæmdir við
álver Fjarðaáls á Austurlandi. Gert er ráð fyrir að
framleiðslan hefjist síðla árs 2007 og verði 320.000
tonn á ári. Einnig er til skoðunar að stækka verk-
smiðju Norðuráls á Grundartanga og auka þar fram-
leiðslu um 150.000 tonn á ári. Fyrirliggjandi áætlanir
gera ráð fyrir að þær framkvæmdir eigi sér stað í
tveimur áföngum. Fyrsti áfangi verður stækkun um
90.000 tonn á ári en áætlanir gera ráð fyrir að sú
aukning muni verða í upphafi árs 2007. Síðari áfang-
inn er stækkun um 60.000 tonn á ári, en sú stækkun
á að eiga sér stað á árinu 2010.
Nú þegar er ljóst að framleiðslan mun aukast um
a.m.k. 320.000 tonn og ef að líkum lætur mun
álframleiðslan aukast um 470.000 tonn á ári. Ef af
þessu verður má gera ráð fyrir að árleg framleiðsla
aukist úr 267.000 tonnum á ári, árið 2002, í 737.000
tonn á ári, árið 2010, sem er nálægt þreföldun frá því
sem var árið 2002. Ef álframleiðslan hefði verið
tæplega þrefalt meiri árið 2002, hefði hlutfall áls í
vöruútflutningi, að öðru óbreyttu, orðið tæplega 40%
í stað 19% en hlutfall sjávarafurða 47%.
Hér er ekki tekið tillit til ruðningsáhrifa eða
annarra áhrifa sem aukin álframleiðsla hefur í för
með sér, breytingarnar miðast við að útflutningsverð-
mæti annarra útflutningsgreina haldist það sama og á
árinu 2002.
Framleiðsla og markaðir fyrir ál og sjávarafurðir
Ál er þriðja algengasta frumefni jarðskorpunnar á
eftir súrefni og kísli, en ál er jafnframt algengasti
málmurinn. Ál er hvergi að finna í hreinni mynd á
Tafla 1 Hlutfallsleg skipting verðmætis útflutnings (fob) eftir vinnslugreinum1
Endurreiknað vægi miðað við tæplega
þrefalda aukningu í framleiðslu áls
Meðaltal Meðaltal
% 1980-2002 2002 1980-2002 2002
Sjávarafurðir ........................................................... 72,5 62,8 60,0 47,1
Landbúnaðarafurðir ................................................ 1,7 1,6 1,4 1,2
Iðnaðarvörur ........................................................... 10,8 14,0 8,9 10,5
Ál ............................................................................ 12,2 19,0 27,4 39,2
Aðrar vörur ............................................................. 2,8 2,6 2,3 2,0
Vöruútflutningur alls .............................................. 100,0 100,0 100,0 100,0
1. Útflutningsverðmætið er leiðrétt fyrir áhrifum verðlags og gengis með vísitölu innflutningsverðlags, en það hefur verið nefnt kaup-
máttur útflutnings. Heimildir: Hagstofa Íslands og Seðlabanki Íslands.
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
0
100
200
300
400
500
600
700
800
Þús. tonn/ár
Alcan
Norðurál
Fjarðaál
Heimild: Seðlabanki Íslands.
Framleitt magn af áli á Íslandi og
fyrirhugaðar stækkanir fram til ársins 2010
Mynd 1