Skírnir - 01.01.1967, Blaðsíða 49

Skírnir Islenzkir nafnsiðir og þróun íslenzka nafnaforðans
47
andi Ara“, bendir hún ekki á neinar fyrirmyndir, enda býst
ég við, að fleirum myndi reynast það erfitt.
Til rökstuðnings endingunni -on segir nefndin: „Á eldra
stigi málsins enduðu þau kvenkynsorð á -on, sem nú enda á
-a: alda, bringa, Svafa, tunga o. s. frv.“. Samkvæmt þessu er
ættarnafnið Blandon endurgerð mynd orðsins blanda til frum-
germansks tíma eða ef til vill elzta skeiðs frumnorræns tíma.
Um endinguna -fer er það að segja, að nefndin hefir ekki
viljað taka upp þolfallsmynd af /jörbur, þ. e. //örð, í ættar-
nöfnum, þótt slíkt væri altítt áður, t. d. Breiöfjörð. „Vér höf-
um því“, segja þeir, „tekið það ráð, að hafa hina germönsku
frumrót í orðinu „fjörður“ að endingu slíkra nafna. Hún er
-fer.u Á þennan hátt hafa orðið til ættarnöfn eins og Gilfer.
Þá kem ég að endingunni -star, sem á að tákna staSur eða
staðir. Nefndarmenn minna á, að tíðkazt hafi ættarnöfn með
endingunni -staS, t. d. HofstaS og LyngstaS og dönsku end-
ingunni -sted, t. d. Melsted. Þeir telja ekki frágangssök að
nota endinguna -staS, en telja hætt við, að slík nöfn fengju
„ranga eignarfallsendingu“, og eiga þá vafalaust við, að eign-
arfallsendingin yrði -5, en ekki -ar. Síðan segja þeir orðrétt:
„Vér höfum því myndað nýja endingu, „star“, af rót orðsins
„staður“. Hún er sta- og við hana höfum vér skeytt -r, sem
er algeng afleiðsluending í málinu. Virðast oss slik ættarnöfn
allfögur og hagkvæm.“ Sem dami um slík ættarnöfn tek ég
af handahófi úr ættarnafnaskránni (Ættarnafnaskrá II)
nöfnin Gaddstar, af GaddsstaSir, Galtstar, af GaltastaSir og
Goddstar, af GoddastaSir. Mér er ekki kunnugt um, að ættar-
nöfn af þessari gerð hafi verið tekin upp.
Loks er það endingin -mann. Hún á sér miklu eldri sögu
í málinu sem síðari liður mannanafna. En sú saga verður
ekki rakin hér.
Hér gefst ekki timi til að rekja nánara tillögur ættarnafna-
nefndarinnar. Störf hennar og tillögur hafa fengið misjafna
dóma. Ýmsir fóru að tillögum hennar og tóku upp nöfn af
þeirri gerð, sem hún mælti með. En tillögurnar áttu einnig
harðsnúna andstæðinga. Þessi andstaða kemur t. d. glögglega
fram í fyrirlestri Árna Pálssonar, síðar prófessors, fluttum