Skírnir - 01.01.1967, Blaðsíða 149

Skírnir
Ritfregnir
147
það svo hversdagslegt, að það þykir jafnvel kímilegt i þessari merkingu,
til þess að það verði notað í alvöru, en orðið er rökrétt og má vel vera,
að það festi rætur.
Innsœislœkningar sýnist mér vera þýðing á insight therapy, en ekki
intensive psychotherapy, eins og höfundur skráir það. Enda þótt intensive
psychotherapy sé nær alltaf innsæislækning, þá er insight therapy ekki
alltaf intensive. Held ég, að það verði að gera hér greinarmun á.
Nám í merkingunni learning veldur oft misskilningi, og þarf undan-
tekningalaust að útskýra við kennslu hina sérstöku merkingu þess, enda
stendur nám í almennu máli fyrir enska orðið study. Ég tel, að heppilegra
væri að nota annað orð og því ekki orðið læri, sem þegar er til í mörgum
samsettum orðum og yrðu þá learning theories einfaldlega lærikenningar,
og hef ég þegar notað þetta orð hér að framan. Kenningar um nám mætti
áfram riota um hina þrengri merkingu, sem lýtur að skólanámi.
Orðin sállífssjúkdómur, sértekning og þarmaskapgerS finnast mér af-
styrmisleg, en nýyrðið völsastig (phallic stage) er skemmtilegt.
Sé litið á bókina í heild, fær maður ekki varizt þeirri hugsun, að per-
sónulegur áhugi höfundar á hinum ýmsu viðfangsefnum ráði meira um
efnisval en þörfin á samstæðu yfirlitsriti um sálarfræði. Ýmsum grund-
vallaratriðum er sleppt, en löngu máli oft varið í hliðargreinar. Sömu-
leiðis virðist niðurröðun efnis næsta tilviljanakennd og samhengi milli
kafla litið sem ekkert. Þannig virðist mér fráleitt að raða köflum um
dulvitund, dáleiðslu og drauma strax á eftir inngangskaflanum án þess að
áður sé fjallað um meginþætti sálarlífsins, hugsun, tilfinningalíf og
skynjun.
Er ég las Hagnýta sálarfræði höfundar fyrir nokkrum árum, var ég
haldinn óljósri tilfinningu um, að eitthvað vantaði, einhverjar meginstoðir,
sem gerðu sálarfræðina að sjálfstæðri og samstæðri vísindagrein. Við lest-
ur þessarar bókar varð mér þetta ljósara. Bókina vantar alla uppbyggingu.
Það er enginn meginþráður, engin beinagrind. Bókin er nánast þættir um
sálfræðileg efni og hver um sig gæti staðið sjálfstæður. Það má lesa þá
í nokkurn veginn hvaða röð sem er, án þess að nokkurs sé misst. Þó sakna
ég þess einkum, að ekki skuli fjallað að neinu ráði um undirstöðuatriði
eins og lífeðlisfræði sálarlifsins, skynjun og hugsun. Þessi atriði standa
svo nærri kjarna sálarfræðinnar sem sjálfstæðrar vísindagreinar, að óhjá-
kvæmilegt er að gera itarlega grein fyrir þeim í bók sem þessari, eigi hún
að gera almennri sálarfræði fullnægjandi skil. Þetta tcl ég höfuðgalla
bókarinnar.
Ég hef hér að framan lagt áherzlu á ýmislegt, sem gerir bókina miður
hæfa sem kennslubók, einkum hvað skipulag snertir. Margt er þó til
mikilla bóta frá fyrri útgáfu, og sé ég ekki betur en höfundi hafi yfirleitt
tekizt endurskoðun textans vel. Það er löngu kunnugt, að prófessor Símon
er góður rithöfundur á islenzkt mál. Það er ekki á margra færi að skrifa
um fræðileg efni, þannig að hver maður hafi bæði skemmtun og skiln-