Þjóðmál - 01.09.2014, Side 39

38 Þjóðmál haust 2014
Halliday, að skotum hafi verið hleypt af á
stangli, en þetta var ekki orrusta . Hún átti
sér aldrei stað .
Kínversk-japanska stríðið
1937–1945
Sjötta athugasemdin er komin frá Gregor Benton og Steve Tsang . Hún er um
kveikjuna að átökum Japana og Kínverja í
Suður-Kína 1937, en með þeim breyttust
skærur áranna á undan í fullkomið stríð .
Chang og Halliday halda því fram, að einn
herforingi þjóðernissinna, Zhang Zizhong,
hafi verið flugumaður kommúnista . Það
hafi hentað Stalín að beina athygli Japana
sem fyrst að Suður-Kína, svo að þeir
losuðu herafla frá Norður-Kína, þar sem
þeir voru óþægilega nálægt landamærum
Ráðstjórnarríkjanna . Zhang, sem var
svæðisstjóri í Shanghai, hefði því sett á
svið árás japanskra hermanna á kínverska
og síðan gert gagnárás, og japanski herinn
brugðist óðar við með því að senda her til
Suður-Kína . Ein af heimildum Changs og
Hallidays er sjálfsævisaga Zhangs, þar sem
hann sagðist hafa gerst kommúnisti ungur,
en sér hefði verið skipað að leynast í röðum
þjóðernissinna . Höfundar hafa síðan ýmsar
heimildir um hernaðaráætlanir Japana í
Kína, þar á meðal samtal við einn bróður
Hirohitos keisara . Gegn þessu segir Geir, að
Japanir hafi frá öndverðu ætlað sér að leggja
undir sig allt (eða mestallt) Kína, svo að það
hafi aðeins verið „tímaspursmál“, hvenær
þeir létu til skarar skríða í Suður-Kína .19
En með þessu hrekur hann ekki tilgátu
þeirra Changs og Hallidays: Í stríði veltur
margt einmitt á tíma . Ljóst var, að Japanir
hygðust leggja undir sig Kína eða breyta því
í áhrifasvæði sitt . Stalín mátti hins vegar
ekki til þess hugsa, að mikill herafli frá
honum yrði árum saman bundinn í Síberíu
andspænis miklum herafla Japana . Það var
honum í hag, að átökin færðust suður á
bóginn .
Sjöunda athugasemd Geirs er, að það sé
rangt, sem þau Chang og Halliday haldi
A ðalumkvörtunarefnið er þó, að Chang og Halliday leyna
því hvergi, hversu óvinveitt þau
eru Maó . Þess vegna er fróð legt
að skoða, hvernig stríðs glæpa-
dóm stóllinn í Nürnberg hefði
farið með mál Maós . Dómstóllinn
skil greindi í fyrsta lagi glæpi gegn
friðnum, „skipulagningu, undir-
búning, upphaf eða rekstur
árásar stríðs“ . . . . Í öðru lagi voru
skilgreindir stríðsglæpir, „brot á
lögum eða venjum um stríð . Slík
brot geta falið í sér, en takmarkast
ekki við, morð, illa meðferð eða
brott flutning óbreyttra borgara á
her numdu svæði í þrælkunarbúðir
eða í öðrum tilgangi“ . . . . Í þriðja
lagi voru skilgreindir glæpir gegn
mannkyni: „Morð, útrýming, þrælk-
un, nauðungarflutningar og annars
konar ómannlegur verkn aður gegn
óbreyttum borgum á undan eða í
stríði eða ofsóknir af stjórn mála-
ástæðum, vegna kynþáttar eða
trúar .“ Maó var sekur um þetta allt,
þjóðar morð í Tíbet, fjölda morð í
Kína sjálfu, þrælkun og nauðungar-
flutninga, ofsóknir af stjórnmála-
ástæðum og hungurmorð af ásettu
ráði .