Berklavörn - 01.06.1939, Blaðsíða 20

hverjum öðrum, manni eða dýri, og sá, sem
sýkingunni olli, verður að gerast hættu-
laus öðrum, annað hvort með lækningu,
kennslu um fullkomna varfærni gagnvart
öðrum eða einangrun á berklahæli — eða
ef um dýr er að ræða, að því sé slátrað.
Allt of oft er það, að fullorðnir koma með
berklaveik börn til læknis og halda því
fram, að enginn af þeim, sem barnið hafa
umgengizt að staðaldri, hafi getað sýkt
það. „Allir eru stálhraustir. Enginn fær
einu sinni kvef“, er algengt viðkvæði.
Margir gera sér það sem sé ekki ljóst, að
hægt sé að ganga með smitandi berkla svo
árum og jafnvel áratugum skiftir, án þess
að vera sýnilega veikur.
Smitunarleiðir.
1) Algengasta smitunin er svonefnd úða-
smitun, það er að segja, að maður, sem hef-
ir opna berkla (þ.e.a.s. sár eða bólgur, sem
sýklar berast frá) í öndunarfærum, hóstar,
hnerrar eða talar svo nærri vitum annars
manns, að úðinn út úr honum getur borist
inn í öndunarfæri hins. I þessum úða geta
verið heilir hópar af berklasýklum, sem
setjast svo að í líffærum þess, sem úðanum
andaði að sér, oftast í lungum hans.
Það er því auðskilið, hve sjálfsagt það er
að hnerra í klút, en ekki beint út í loftið, og
sömuleiðis er það afleitur vani að sitja eða
standa mjög nærri þeim, sem menn eru að
tala við.
Það er vægast sagt ógeðfellt að finna
heitan andardrátt þess, sem við er rætt,
leggja um vit sín, hvað sem úðasmitun líð-
ur.
2) Snertisýking er algeng, t. d. með
kossum á munn eða jafnvel húð, og þá sér-
staklega á rnunn eða húð barna. Þessvegna
er hættulegt, að berklasjúklingur kyssi
barn, t. d. á ennið eða kinnina, því stund-
um orsakar þetta sýkingu barnsins. Ann-
ars hafa oft verið samin ómerkari lög í
þessu landi en þau, að bannað yrði með lög-
1«
um, að fullorðið fólk kyssi börn á munn-
inn.
Það er bókstaflega óttalegt, að fullorðið
fólk, sem er með munninn fullan af alls-
konar bakteríum, skuli nokkurn tíma kyssa
börn, sem hafa minna mótstöðuafl gegn
ýmiskonar sýkingum heldur en fullorðnir.
Ósoöin og illa þvegin ílát berklaveikra
eru hættuleg.
Vasaklútar, óhreinir eða úr vasa, sem ó-
hreinir klútar hafa legið í, eru stundum
dregnir upp af foreldrum eða fóstrum
barna og börnum snýtt með þeim, en það
er ósiður, sem enginn siðaður maður get-
ur látið sjá sig gera. Börn eiga að hafa
sína eigin vasaklúta í sínum eigin vösum.
Sýktar hendur. Berklaveikur maður
hóstar t. d. í lófa sinn og heilsar einhverj-
um með handabandi, sem lætur síðan eitt-
hvað upp í sig, áður en hann þvær sér. Ef
bevklasjúkhngur fæst við matargerð eða
áfgreiðslu matvæla, getur sýkingin borist
yfir í aðra.
Þessi dæmi um snertisýkingu verða að
nægja, þótt ótal mörg önnur mætti nefna.
3) Mjólkursýking. Sumir álíta, að kúa-
berklar séu mjög fátíðir hér, en þetta er þó
hvergi nærri fuilrannsakað. Hitt er víst,
að sýkingarhætta frá mjólk er ekki lítil,
þótt kúaberklar væru ekki til á íslandi, á
meðan ekkert eða lítið eftirlit er með
mjaltafólki, sem getur auðveldlega sýkt
mjólkina, ef það er berklaveikt, meðan al-
mennt og strangt eftirlit með kúabúum er
ekki lögleitt né almenn gerilsneyðing
mjólkur. Víst er um það, að útvortis
(eitla-)' og beinberklar eru ískyggilega al-
gengir hér á landi, en það er álit sumra á-
gætustu berklasérfræðinga, að þeir stafi
oftast af mjólkursýkingu (og þá helzt af
kúaberklum)1.
Að lokum vil ég eggja landsmenn lög-
eggjan — að þeir geri allt, sem í þeirra
valdi stendur, til að hrinda af höndum sér
þessum hvimleiða vágesti.
BERKLAVÖKN