Íslendingaþættir Tímans - 01.02.1975, Blaðsíða 1
ÍSLENDINGAÞÆTTIR
Laugardagur 1. febr. 1975 3. tbl. 8. árg. Nr. 194. TIMANS
PÁLL ÍSÓLFSSON
Kveðja frá Tónskáldafélagi íslands
bað er óþarfi að skýra frá æviferli
Páls ísólfssonar, eða tiunda störf hans
i þágu islenskrar tónlistar. Svo kunn
voru þau þjóðinni og henni hjartfólgin.
Og það er ógerlegt að lýsa I orðum
þeim tilfinningum, sem bærast i
brjóstum okkar, núna þegar Páll er
allur.
Thomas Mann dregur upp ógleym-
anlega mynd af organista i þýskum
smábæ i skáldsögu sinni Doktor
Faustus. Hann nefnist Wendell Kret-
schmar og kann allt sem að tónlist lýt-
ur, — er afburða organleikari, kenn-
ari, fræðimaður og tónskáld. bað er
þessi manngerð, sem hefur verið burð-
arásinn i þýsku tónlistarlifi i fjögur
hundruð þar. beir menn voru óþreyt-
andi að miðla öðrum af nægtabrunni
tónlistarinnar, stundum fyrir daufum
eyrum, en þó ekki alltaf. Mér fannst
Páll aö mörgu leyti þessi manngerð,
þó gjörólikur væri persónu Thomasar
Manns. Páll var hinn þýski kantor,
enda menntaður i þeim skóla.
Páll var ekki eingöngu afburða org-
ansnillingur, hann var einnig frábær
kennari og mikill uppfræðari, liðtækur
pianóleikari, kór- og hljómsveitar-
stjóri og skipuleggjari. í stuttu máli:
driffjöður i öllum tónlistarmálum.
Mér eru minnisstæðir tónleikar sem
hann hélt, fyrir mörgum árum, fyrir
okkur krakkana i Menntaskólanum.
baö komu mjög fáir. En efnisskráin
var mjög vönduð, og Páll flutti verkin
eins og væri að leika fyrir tignasta fólk
heimsins, i frægasta hljómleikasal
veraldarinnar. Ég man enn hvað hann
sagði á eftir: það eru ekki alltaf bestu
tónieikarnir sem eru fjölsóttastir, það
er stundum best að spila fyrir fáa.
Hvað skyldi Páll hafa haldið marga
slika tónleika?
Ég held aö þau mörgu störf sem
hlóðust á Pál hafi gert það að verkum,
að hann lagði ekki rækt við tónsmiða-
gáfu sina sem skyldi. En á þvi sviði bjó
hann yfir miklum hæfileikum og sjald-
gæfum: hann haföi frábæra laglinu-
gáfu. bessi gáfa, — að semja „góða”
laglinu — er kannski sú mikilvægasta i
tónlistinni, þótt hún sé oft vanmetin af
þeim sem berja saman tónlist meir af
vilja en mætti. bað eru engar reglur til
um hvernig „góðar” melódiur eiga að
vera. Sumar eru góðar, aðrar ekki, —
það er allt og sumt. Samt er ótrúlegt
hvað Páll afkastaði miklu. Mér þykir
vænst um þau lög hans, sem bera svip
þjóðvisunnar: Hrosshár i strengjum
...Ég beiö þin lengi lengi....Sáuð þið
hana systur mina....Við litinn vog I
litlum bæ....og margt fleira.
í tónlsitinni var Bach hans alfa og
ómega. En um leið var Páll alltaf for-
vitinn um nýjungar I tónlist, hann vildi
skilja þær og fylgjast með. Tilraunir I
tónlist tuttugustu aldar voru ekki hans
hjartans mál, og hann kannski ekki
sáttur við þær allar. En við okkur,
svokallaða yngri menn, ræddi hann
málin af mikilli viðsýni, óvanalegu
fordæomaleysi og yfirgripsmikilli
þekkingu á samhengi tónlistarþrótun-
ar i aldanna rás.
Páll var I fjölda ára heiðursforsetl
Tónskaidafélags Islands. Að leiðarlok-
um þakka islensk tónskáld honum
störf hans og afrek, og við vottum
ekkju hans, frú Sigrúnu, og aðstand-
endum innilega samúð.
Atli Heimir Sveinsson.