Morgunblaðið - 12.11.1977, Blaðsíða 21

Morgunblaðið - 12.11.1977, Blaðsíða 21
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 12. NÖVEMBER 1977 21 Örlygur Hálfdánarson forstjóri, t.v., ogGilsGuðmundsson rithöfundur. Skútuöldin—aukin og endurbætt—komin út SKUTUÖLDIN eftir Gils Guðmundsson, alls finim bindi, er nýlega komin út hjá Bókaút- gáfunni Erni og Örlygi, og hefur þessi útgáfa verið aukin bæði að máli og myndum frá þeirri út- gáfu sem kom upphaflega út I tveimur stórum bindum árin 1944 og 1946 en hefur verið ófáanleg nú um þrjátfu ára skeið. Sam- kvæmt upplýsingum útgefanda eru 1. og 2. bindi og sfðan 4. og 5. að mestu sama efni og var í fyrri útgáfunni en 3ja bindið er hins vegar viðauki og fjallar um skútuútgerðina við Faxaflóa, en því efni var sleppt f fyrri útgáf- unni vegna þess að um það le.vti kom út rit Vilhjálms Þ. Gfslason- ar um þilskipaútgerðina þar. 1 nýju útgáfunni er auk þess 615 myndir f stað 300 mynda í hinni fyrri. Að þvi er Gils Guðmundsson, rithöfundur og alþingismaður, tjáði Mbl. vann hann þetta rit á árunum 1942 og 44 og um ástæð- una sagði hann, að þar hefði kom- ið tvennt til — annars vegar áhugi hans sjálfs á efninu og hins vegar áhugi útgefandans, Guðjóns Ó á að gefa út rit um þetta efni. Gils kvaðst viða hafa leitað fanga um þetta tímabil, bæði v:rðandi heimildir og mynd- ir en drýgstar hefðu honum þó orðið ferðir hans út um land, þar sem hann átti viðtöl við kunnuga um útgerð þilskipanna. Að sögn Gils spannar Skútuöld- in að mestu 18. og 19. öldina, en i flestum landshlutum stóð hún frá u.þ.b. 1830—1930 en nokkru skemur hér suðvestanlands eða frá 1880—1920. Þrátt fyrir að skúturnar hafi verið hér allsráð- andi allan þennan tíma, eru til nánast engar áþreifanlegar minj- ar um þetta tímabil. Færeyingar keyptu flesta kútterana héðan á árunum í kringum heimsstyrjöld- ina fyrri, og þangað var sóttur eini kútterinn sem til er í land- inu, kútter Sigurfari á Akranesi, sem keyptur var 1974 'fyrir for- göngu Byggðasafnsmanna á Skaganum. Hins vegar hefur safnið enn ekki haft nægileg pen- ingaráð til að gera skipið upp og kvað Gils illt til þess að vita ef þessi eini minnisvarði um skútu- öldina ætti eftir að drabbast niður af þeim sökum. Skútuöldin er alls um 1750 bls. eða sem svarar til tíu meðalstórra bóka, að sögn útgefandans. Nauð- synlegar skrár fylgja með aftast í fimmta bindi verksins og eru þær um 90 bls. en í ritinu öllu koma fyrir um 2100 mannanöfn, tæp- lega 1300 staðanöfn og um 750 skip eru nefnd eða koma við sögu. Bókin kostar út úr búð um 39.600 krónur en unnt er i öllum bóka- búðum að fá hana með af- borgunarkjörum — 15 þús. krón- ur þá er bókin er keypt en siðan Franihald á bls. 22. Yfirlitssýning á pólskri grafík að Kjarvalsstöðum „ÞEIR, sem fylgjast með graffk- list, eru almennt sammála um að fáar þjóðir standi Pólverjum jafnfætis 1 þeirri grein ... “ segir f dreifibréfi listráðs Kjarvals- staða. Það er því ekki, að ætla má, að ófyrirsynju að listráð Kjarvals- staða hefur ákveðið að kynna al- menningi blóma pólskrar graffk- listar. IVlun sýningin verða opnuð að Kjarvalsstöðum n.k. laugardag 12. nóv. kl. 13. Það er fyrir tilstuðlan pólska menntamálaráðuneytisins að sýningin er opnuð hér og eru myndirnar valdar af einum kunn- ast grafíklistamanni Pólverja, Ryszard Otreba, úr verkum 34 listamanna. Otreba mun einnig halda fyrirlestur um grafík og rannsóknir sinar á táknum og ráðningu þeirra. ,,Það liggur tveggja ára vinna að baki þessarar sýningar," sagði Otreba. Hann kvað grafík vera mjög vinsæla í Póllandi, en það ætti þó frekar við um listamenr en almenning og fannst honurr eftirtektarvert hve undirtektir væru miklu almennari á Islandi. „í Póllandi lifa menn ekki ai sölu verka sinna,“ sagði hann, „of vinna langflestir við kennslu.' Enn fremur sagði hann að list skólar í Póllandi væru mjög stór ir, en mikið væri lagt upp úr náinni samvinnu nemenda og kennara. Sérhver listamaður yrði að vera meðlimur í listamanna- samtökunum pólsku til að vera viðurkenndur sem slikur. Menn fengju hins vegar þvi aðeins inn- göngu í samtökin að þeir hefðu lokið meistaraprófi frá listahá- skóla. Þeir sem sýndu á þessari sýningu hefðu til dæmis allir að baki a.m.k. 6 ára nám í grafíklist. Hann sagði að námslaun fengju listnemar ekki, en um 80 af hundraði fengju ríkisstyrk. Aðspurður um hvaða áhrif það hefði haft á pólska grafíklist, er Hjólreiðar eru eitt af uppáhalds- viðfangsefnum pólskra graffk- listamanna. Myndin er eftir Mieezyslaw YVejman, rektor List- akademfunnar í Kraká. Pólverjar tóku að opna sig méira fyrir umheiminum fyrir nokkrum árum, sagði Otreba að pólskir grafiklistamenn væru nú ekki lengur þeir einu, er hefðu á að skipa framúrskarandi mönnum. Hefði umheimurinn e.t.v. hagnast meira á því en Pólverjar sjálfir. Eftir opnun verður dagskráin sem hér segir: þriðjudag, 15. nóv. kl. 20.30: fyrirlestur, Ryszard Otreba. Sunnudaginn 20. nóv. kl. 20:30 pólsk nútímatónlistMiðviku- dag 23. nóv. kl. 20:30 kvikmynd um pólska grafík. Fimmtudag, 24. nóv. kl. 21:00 um pólska vefjalist, Hrafnhildur Schram. Sýningin stendur yfir í tvær vikur. „Sól rís í vestri Nú bók eftir Grétu Sigfúsdóttur ALMENNA bókaféiagið hefur sent frá sér bókina „Sól rís í vestri“ eftir Grétu Sigfúsdóttur, og er þetta fimmta bók höfund- ar. A bókarkápu segir m.a.: „Norður er nú uppeftir, suður niðureftir Austur er til hægri og vestur til vinstri — öfugt. Svo er jafnvel komið að sól ris í vestri. Þannig lýsir Gréta Sigfúsdóttir siðgæðisvitund okkar. Hún sýnir okkur stéttamismun og segir frá vafasömum viðskiptaháttum, póli- tískum loddaraleik og siðspillingu sem nær hámarki í kynvillu og morði, frömdu i leit að afþreyingu einni saman. Borgfirzk blanda ÚT ER komin hjá Hórpuútgáfunni á Akranesi bókin Borgfirzk blanda — sagnir og fróðleikur úr Mýra- og Borgarfjarðarsýslu. sem Bragi Þórð arson hefur safnað. nesi, Sigurður Jónsson frá Haukagili, Sveinbjörn Beinteinsson frá Draghálsi. Þórður Kristleifsson, kennari og söng- stjóri, frá Stóra-Kroppi, Bragi Þórðar- son. Akranesi Kyszard Otreba hjá þremur verkanna á sýningunni. Otreba er varaforseti hins Alþjóðlega blennals graffklistar í Kraká. Gréta gefur okkur lesendum viðmiðun í einni heilbrigðri per- sónu, svo við megum halda áttum. Sú er heiðvirð alþýðukona, eðli- Ieg á allan hátt. Hún hefur sínar kenndir og sína drauma. Hið átakanlega er, að það er hún sem fæðir af sér leiksoppa spillingar- innar. 1 kennileiti glittir pvi undir sögulok, og við lesturinn njótum við sannferðugrar þjóð- lífslýsingar. Fyrst á lífi til sveita og i sjávarþorpi á fyrri hluta aldarinnar, en síðan í Reykjavik frá því nokkru fyrir spönsku veik- ina og allt til dagsins i dag. Gréta Sigfúsdóttir. Bókin Sól rís i vestri er 216 bls. að stærð. Hún er sett og prentuð i Setberg, Bókfell h.f. sá um bók- haldið og káputeikningu gerði Óttó Ólafsson. Bókin skiptist i þjóðlifsþætti, per- sónuþætti, sagnaþætti, frásagnir af draumum og dulrænu efni. frásagnir af slysförum, ferðaþætti og vísnaþátt Fátt af þessu efni hefur verið prentað áður Meðal höfunda sem eiga efni i bókinni, eru. Andrés Eyjólfsson i Siðu- múla, Árni Óla ritstjóri, Björn Jakobs- son tónskáld og ritstjóri frá Varmalæk. Hallgrímur Jónsson fyrrv hreppstjón á Akranesi, Guðmundur lllugason frá Skógum i Flókadal, Magnús Sveins- son. kennari og fræðim . frá Hvitsstöð- um, Ólafur B Björnsson ritstjóri Akra- I Borgarfjarðarhéraði hefur ekki ver- ið útgáfa af þessari gerð siðan Kristleif- ur Þorsteinsson fræðimaður á Stóra- Kroppi skrifaði þætti sina. sem birtir voru i Héraðssögu Borgarfjarðar og bókunum Úr byggðum Borgarfjarðar . BORGFIRZK BLANDA er 240 bls i stóru broti. innbundin i vandað band í bókinni eru myndir og nafnaskrá Káputeikningu gerði Ragnar Lár Bókin er prentuð og bundin i Prent- verki Akraness hf Vetur geng- inn í garð á Húsavík Húsavík, 11. nóvemb**r. FYRSTA vetrarhrfðin er í dag, noröan allhvass með dálftilli snjókomu en ekki stórhrfó. Fært er um héraóió, þótt eitt- hvaó sé farió aó þyngjast sunrs staðar. Enginn teljandi snjór er kominn hér á láglendi, en liætt vió aö til heióa sé orðiö þungfært. Rækjuveiöi í Öxarfiröi hófst frá Húsavík og Kópaskeri í fyrradag og er rækjan sögö stór og falleg og lítiö af seióum í henni. Rafmagnslaust varö hér skyndtlega klukkan 17.30. sem mun vera vegna einhverra rennslistruflana i Laxá og tal- aö er um aó einhver skömmtun verði á svæðinu. — Fréttarit- ari

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.