Skinfaxi - 01.04.1983, Blaðsíða 25

MINNING
Þórður Jótisson, Laufahlíð.
Þórður fæddist að Brekknakoti í
Reykjahverfi 31. desember 1896 í
lágum bæ, eins og flestir bæir voru
þá, — í gróðurríku umhverfi hið
næsta, en í fjarsýn rismikil fjöll þar
sem sól átti langan dag. Þó að
bæjarhúsin væru lág, þá var mikil
reisn yfir húsbændunum, en þau
voru Hólmfríður, eitt af hinum
rnörgu og vel gerðu bömum Jóns
Hinrikssonar skálds á Helluvaði og
Jón Frímann Jónsson frá Vogum.
Jón í Vogum var einn merkasti
maður sinnar samtíðar hér í sýslu
og þó víðar væri leitað. Séð hef ég
eða heyrt, að hann hafi komið með
tónlistina í Þingeyjarsýslu. Jón
Frímann var söngmaður og hljóð-
færaleikari og máttur söngs og
hljóma var mikill í Brekknakoti og
bám systkinin þau áhrif með sér
ævilangt. Maðurinn mótast af
umhverfinu. Þórður ólst upp í
félagslega þroskuðu samfélagi og
bar einkenni þess alla ævi.
,,Það byrjar með blætium er
bylgju slær á reynEngin félags-
málahreyfing hefur náð eins fljótri
úrbreiðslu hér á landi eins og
ungmennafélögin. Víða vom til
félög með ýmsum nöfnum, sem
tengdust áhugamálum þeirra, en öll
áttu það sameiginlegt að auka
þroska félagsmanna sinna með
kynningu og samstarfi, þama var
því til ágætur grundvöllur, en
félagsskapurinn varð nú form-
fastari með samræmdari stefnuskrá
og hins sameiginlega nafns
Ungmennafélag. Ungmennafélög
urðu þegar á fyrstu ámm sínum
fjölmenn og áhrifamikil í sínu
umhverfi. Þau urðu mikill orku-
gjafi. Það er óvíst að í annan tíma
hafi verið bjartara yfir íslensku
þjóðlífi, en fyrsta tug aldarinnar, þá
vantaði flest af því sem nú er talið
nauðsynlegt. Vorblær var í lofti að
minnsta kosti í hugum unga fólks-
ins og áttu hin nýju félög mikinn
þátt í því. Störf ungmennafélag-
anna fyrir þjóðfélagið verða seint
að fullu metin. Þau vom félags-
málaskóli þeirra tíma, þar reyndu
félagsmenn fyrst að orða hugsanir
sínar í ræðuformi og að festa þær á
blað, sem síðan vom lesin upp á
félagsfundum eða í félagsblöðum
sem gengu um félagssvæðið. Þeir
sem nú em ungir geta ekki gert sér
grein fyrir þeim töframætti sem
þessi félagsskapur hafði fyrstu árin
á þá sem þar störfuðu. Ur röðum
ungmennafélaganna komu margir
af áhrifamestu mönnum í þjóð-
félagsmálum, annan, þriðja og
fjórða tug aldarinnar, menn sem
höfðu hlotið sína fyrstu félags-
málaþjálfun þar, þetta vil ég biðja
ungt fólk að muna.
Hér á eftir verður eins þessara
gömlu ungmennafélaga minnst
með nokkmm orðum, manns sem
aldrei fjarlægðist hugsjón ung-
mennafélaganna, Þórðar Jónssonar
í Laufahlíð. Samband Þórðar við
ungmennafélögin varaði lengi. 14
ára gengur hann í Geisla í Aðaldal,
en þegar U.M.F. Reykhverfinga var
stofnað gekk hann að sjálfsögðu í
það og var félagi í því til æviloka,
nokkur síðustu árin sem heiðurs-
félagi. Þórður var 26 ár formaður
Reykhverfings og veit ég ekki um
nokkum mann sem svo lengi hefur
verið formaður ungmennafélags.
Ekki vom félagsmenn í Reyk-
hverfingi alltaf sammála á fundum,
frekar en í öðmm félögum, en þar
var Þórður hinn þolgóði sátta-
semjari, því hann sá að í fámennu
félagi mátti ekki dreifa kröftunum
með sundurlyndi. Gamlir félagarúr
U.M.F. Reykhverfingi hafa sagt
mér að Þórður hafi verið óþrjótandi
við að halda uppi glaðværð á
fundum, meðal annars með
leikjum, söng, upplestri í bundnu
og óbundnu máli eftir sjálfan sig og
aðra og hvatti aðra til að gera það
einnig. ,,Píndi mann í þetta'' sagði
gamall félagi. U.M.F. Reykhverf-
ingur var ekki fjölmennur, en áhugi
og félagsleg samstaða mikil, sem
sést best á því að árið 1926 ræðst
félagið í það stórvirki að byggja
yfirbyggða sundlaug á Hveravöll-
um, að sjálfsögðu með heitu vatni.
Þessi bygging var erfið fyrir
félagið, bæði fjárhagslega og einnig
var vegarsamband slæmt. Þórður
átti hugmyndina að byggingunni
og enginn einn maður vann eins
SKINFAXI
25