Tíminn - 23.12.1941, Blaðsíða 13

Veraidu hverja von, sem kól,
vektu nýjar — láttu hlýna.
Fyrst, er vald þitt, vinnur tafl,
vænni stakk má lífið taka.
Þá mun vanans vetrar-skafl
verða að ljúfum daggarraka.
Þangað til er allt vort afl
eins og líf-fræ hulið klaka.
Þá er hér og eitt kvæði, ort undir áhrif-
um vorsins, er nefndist:
Víkingarnir.
I.
Úr foreldrahúsum að freyðandi strönd, —
úr frændmennaskara í ókunnug lönd, —
úr ástmeyjarfaðmi gegn óvinarhönd. —
Þeir ókvíðnir skiftu’ á þeim kjörum.
Með aflþrungna vöðva og ólgandi blóð
og óbiluð hjörtu í svellandi móð,
á öslandi gnoðum
með alþöndum voðum
hjá öskrandi boðum þeir syngjandi héldu
úr vörum.
Þeir vissu það glöggt um þá löðrandi leið,
að lífsháski’ og mannraun þar hvarvetna
beið.
En það var sem örvum við ögrun og seið.
Þeir eirðu’ ekki kyrðinni heima.
Og þrekið með veðrunum vaxandi fór,
er vindbarinn geisaði freyðandi sjór,
þeim hlakkaði hugur
og harðnaði dugur
um höfin þeir flugu sem kóngörn um
þrumandi geima.
Og þegar að albúin óvinaskeið
með illvígu herliði móti þeim skreið, .
þeir voru’ ekki’ að hika né leggja úr leið
en liðinu fylktu að stríði.
Og að, þar sem fjandmannaforinginn stóð
og fylkingin öflugust, knörr þeirra vóð.
Að sigra’ eða falla
var allt fyrir alla
því eggjarnar gjallandi kváðu þeim níð,
er þá flýði.
Svo lentu þeir garpar með gullhlaðinn knör,
en gatslitnar verjur og uppsorfinn hjör,
og tignarmörk víkingsins: orrustuör;
en orðstírinn kvað við í tindum. —
Sem glóandi brandar þeir byrjuðu ferð,
en birtust að lokum sem skínandi sverð
með hörku úr hríðum
og stæling úr stríðum,
en eggjan úr víðsýnis ógnandi og
töfrandi myndum.
II.
Það starf var mannkyns bernsku brek
af bruna táps og vilja.
Það æskufjor og ærslaþrek
var ekki hægt að dylja.
Það benti’ á hetjubrag og mátt
sem brim til vinda segi.
Það kom sem roði í austurátt
á undan sól og degi.
En þráin, sem á djúp þá dró
frá draumasæld að þrautum.
Hún laðar enn á löðursjó,
hún leiðir þá á brautum,
sem kærri lífsins eldsókn er
og æðri værð á dýnum;
og það er hún, sem heiminn ber
til himna’ á vængjum sínum.
Ég birti hér að lokúm eitt erindi úr
hestavísum, undir fornyrðalagi. Erindi
þessi eru nú gleymd og man ég ei hve
T í M I N N
niörg þau voru, en þessu hefir skolað á
land í minni mér.
Hestavísa.
Líkt og ungmær fimum fingrum
fagurgljáar nótur slái
leikin eru létt á klaka
lög af fáksins hófaslögum.
Syngur glatt í gljúfraklettum,
glymur kátt í hamrakymum.
Undrahljómar út um geiminn
óma lengi’ úr klakastrengjum.
Ekki man ég, hve lengi áðumefnd ljóða-
ógleði mín varaði. En ekki liðu mörg ár
þar til er kvæðabækur góðskáldanna okkar
urðu að nýju mín hugþekkasta dægradvöl.
Og svo er það enn i dag. Og ég held næst-
um, að nautnin af lestri fagurra ljóða
hafi orðið enn meiri og sannari eftir að
mínir eigin skáldadraumar voru að engu
orðnir. Og þó ég hefði ásett mér að leggja
á hilluna allt ljóðaglingur fyrir fullt og
allt, þá varð nú náttúran ásetningnum
yfirsterkari, og nú greip ég til ferskeytl-
unnar, sem lengi hefir verið uppáhald ís-
lenzkra hagyrðinga. Og síðan ég sættist
við bragardísina til fulls og tók með und-
irgefni þeim hlut, er henni þóknaðist að
rétta mér, hefir varla liðið nokkur sá
dagur, að ég ekki hafi kastað fram vís-
um, einni eða fleirum, um þau efni, sem
augnablikið lagði í höndur mér.
„Sumt er gaman, sumt er þarft,
sumt vér ekki um tölum.“
Langsamlega mestur hluti þessara dæg-
urfiðrilda hefir flogið jafnóðum út í veð-
ur og vind — enda öll gerð mér „til hug-
arhægðar, en hvorki lofs né frægðar“, og
voru þess ekki umkomin að afreka meira.
Ég ætla samt að birta hér af handa-
hófi dálítið hrafl af tækifærisvísum, sem
ég man enn, því mestur hluti þeirra er
týndur og tröllum sýndur, eins og fyrr er
sagt.
Mörg af örnefnum í Danmörku enda á
„röd“ og „rup“. Þessari vísu kastaði ég
einu sinni fram, er ég var þar á gangi:
Danmörk geymir ,,röd“ og ,,rup“
og röð af skógalundum.
Landið heima nes og núp
og nóg af flóasundum.
Þá eru hér nokkrar vísur, er ég hefi
kastað fram á ferðalögum.
Eitt sinn var ég í bílferð með mörgu
fólki, og hét einn ferðafélagi okkar Jón,
eins og lög gera ráð fyrir. Ég hefi víst
öfundað hann af sætinu eins og vísa þessi
ber með sér:
Jón minn sældarsæti fékk,
sem hefir kosti þrenna:
í miðjum bíl á miðjum bekk,
milli tveggja kvenna.
Við fórum fram hjá bæ, er hét að Vega-
mótum. „Þar býr ekkja“, sagði Jón.
„Hana þekki ég“. Þá var haldið áfram:
Vegamót eru víða
og víða’ eru ógift hjón.
Á Öndverðarnesi býr ekkja.
Og ekkjuna þekkir hann Jón.
Eitt sinn var ég í bifreið á Reykjaheiði
í Þingeyjarsýslu, ásamt fleira fólki. Veg-
ur var ógreiðfær; aur og snjór. Á undan
okkur var önnur bifreið, og hét stjórn-
andinn Jóhann. Okkur þótti hann full
hægfara og varð þá þessi vísa til:
II
Hátt upp á Reykjaheiði
hrepptum við þoku og snjó.
Þar mætti’ okkur margur tálmi
en mestur var Jóhann þó.
Ég fór einu sinni ásamt fleirum yfir
Vaðlaheiði, áður en hinn nýi vegur var
lagður. Höfðum við farið alllanga dag-
leið, er þangað kom, og hestarnir farnir að
þreytast og þótti ferðin sækjast seint yfir
heiðina. Um það gerði ég þessa vísu:
Letjast hestar, lýjast menn.
Lokið er tölti og skeiði.
Þó er spölur eftir enn
yfir Vaðlaheiði.
Eitt sinn vorum við nokkrir samferða-
menn fluttir á hestum yfir Snæfjallaheiði,
fráGrunnavík á fjallsbrúnir ofan við bæinn
Sandeyri við ísafjarðardjúp — og gengum
við þaðan niður að bænum. Færðin hafði
verið heldur slæm, og höfðu sumir orðið
fyrir því slysi að rífa brækur sínar og
aðrir lent í aurflagi. Þetta er lýsing á
ferðalaginu af fjallinu niður á Sandeyri:
Heim að Eyri herrarnir
höltruðu niður traðir.
Sumir auri ataðir,
aðrir berrassaðir.
En var ég á ferð í bifreið, ásamt fleir-
um. Einn farþeganna vildi spreka mér til
og sendi mér vísu, sem var um það, að ég
lækkaði í sætinu og endaði þannig:
„Alltaf minnkar Bjarni.“
Ég svaraði aftur með þessari vísu:
Ef ég skyldi minnka meir
mörgum létti í sinni.
Glaðir einkum gerðust þeir,
sem geta’ ekki’ orðið minni.
Eitt sinn var ég á sjóferð ásamt félaga
mínum, er Sigurður hét. Þröngt var inn-
an þilja, og var okkur fengið svefnherbergi
stýrimanns, þar sem vínföng skipsins voru
innsigluð. Margt kvenna var með. Þekkti
Sigurður ýmsar þeirra, gekk um skipið og
ræddi við þær. Skipstjóri var gamansam-
ur og stríddi Sigurði með þessum eftir-
litsferðum. Kom að því, að hann kvaðst
mundu setja hann á land á næstu höfn,
nema ég ábyrgðist hann. Svaraði ég með
þessari vísu:
Sigga halda fáir frá
flöskum eða konum.
Jeg skal taka ábyrgð á
öllu nema honum.
í annað sinn á sjóferð ræddum við
ferðafélagar um það, hve mikill munur
væri á því að sofa á sjó eða landi. Um
það kvað ég:
Að sofa á landi og sofa á sjó,
sinn er á hverju mátinn.
Af öðru fæ ég aldrei nóg —
uppgef hitt — á bátinn.
Ég var einu sinni á allfjölmennri sam-
komu, er haldin var að Botni í Dýrafirði.
Séra Siguður Gíslason á Þingeyri var
meðal aðkomumanna, en þetta var á
sunnudegi og hafði hann því boðað messu-
fall. Á leiðinni út fjörðinn um kvöldið
hyllti Þingeyrarkirkj u uppi og var tilsýnd-
ar sem hún synti á miðjum firðinum. .—
Um það gerði ég þessar tvær vísur:
Söfnuðurinn sigldi inn fjörð;