Tíminn - 15.02.1952, Síða 4

4.
TÍMINN, föstudaginn 15. febrúar 1952.
37. blað.
Pétur Sigurðsson, erindreki:
Orðið er frjálst
Kjötkatlar Egyptalands
jpr — - • — 'V: 'r. *-'WSmSS
Oft þegar ég les eða heyri svonefnda „gamla“ guðfræði.
alla þessa hlakkandi dóma Það sem færa má nýju guð-
manna yfir aldamótabjart- fræðinni til syndar er þetta,
sýninni eða aldamótaguð- að hún fóðraði börn sín ekki
fræðinni, sem oftast er nefnd rétt. Hún gaf þeim ljúffenga,
nýja guðfræðin, þá koma mér en ekki að sama skapi hald-
í hug orð skáldsins:
góða fæðu. Þau þjáðust því af
^ A . ivanfóðrun. Hún gleymdi því
„Hve megtugur truboði mein- um of> að >>ritning er hljóm_
... semd og he , laus hol 0g úauð ef hjartað
ó, mannleg hormung, hve fer les ekki { málið,. eins og
þei það ve , siCáldiö orðar það, og í Ijóði .
að kugarans fótum að Junga skáidsins, Jóhanns G.1
rjupa. SigUrðss0nar, svarar hjartað
Ég fæ ekki skilið, hvers huganum: „Vit, að þú mér
vegna þarf að syngja ein- veitir bana, viljirðu mig frá
hvern líksöng yfir aldamóta- henni toga, annars skal ég yl
bjartsýninni, trú manna á ei- Þér færa, eld, sem brennur
lífa framför, vaxandi menn-! skærum loga.“
ingarþroska,bætt kjör manna, I Þab er þessi eldur hjartn-
jafnrétti, frelsi og fagurt anna, þessi „heiti blær, sem
mannlíf. Að vísu brugðust! til hjartans nær,“ sem þarf
mönnum þessar vonir í bráð, ja® ioSa anda í allri há-
en halda menn í fullri al-|ieitri træði, allri guðfræöi,
nýrri eða gamalli, ef hjartað
á ekki að hrópa: „Vit, að þú
mér veitir bana.“ Guðfræðin
má ekki vera aðeins björt,
ekki í nýjum fötum eingöngu.
Hún verður að vera hlý, hún
verður að vera evangelisk,'
engu síður en frjálslynd. Það
getur verið hrífandi að klifra
upp á fjallstindinn og njóta'
óviðjafnanlfsgrar útsýninn-
ar, en hver vill standa þar
í næðingnum um aldur og
ævi? Vilja ekki allir heldur
búa í hlýju og skjóli dalanna?
Þessu má engin fræðimennska
gleyma. Hún má aldrei gleyma
hjarta mannssálarinnar. —
Hafi nýju guðfræðinni orðið
þetta á, þá er hún búin að
átta sig á því og bæta ráð
sitt að mestu leyti í þeim efn
um. Hún á því enga fordæm-
ingu skilið.
Hafa menn gleymt frásögn
inni um brottför ísraels-
manna af Egyptalandi? Voru
það ekki bjartsýnir og von-
glaðir menn, sem lögðu upp í
þá för, og var ekki drottinn
sjálfur förunautur þeirra? En
hvernig fór? Náði ekki böl-
sýnin tökum á þessum lýð,
þegar eyðimerkurhrakningur
inn kreppti að? Vildu þeir
þá ekki hverfa aftur til hins
„gamla“, hverfa aftur til
kjötkatla Egyptalands, heim
, . . „ , , í fjötra þrældómsins? Svo
ekkusonurhennar getur feng mektugur trúboði er mein_
ið aftur fulla heilsu og iatiö semd og helj að hann fær
alla hennar glæsilegu drauma oft snúið monnum frá frels_
umhannrætast J ishugsjóninni heim í fyrri
ÍL!L^"f!Sr ,um:^ alda þröngsýni og kúgun. Á
þrengingatímum gerast menn
halda, að allar
vöru, að þær hafi brugðizt *
mönnum um aldur og ævi?
Annað mál er það, að bjart-
sýnismenn aldamótanna
kunna að hafa reiknað dæm-
ið skakkt .Mönnum var
kennt að treysta um of á
skynsemina og meðfæddan I
góðleik mannsins, en hin and
legu og trúarlegu öfl, sem
bezt höfðu gefist við uppeldi
kynslóðanna, voru of lítils
metin. Menn hafa því rekið
sig á það, að vonalönd alda-
mótabjartsýninnar muni
ekki rísa úr tímans sjó, nema
að meiri alúð sé lögð við
„brjóstsins innstu rödd,“ en
þá var gert ráð fyrir. En all-
ir dauðadómar manna yfir
aldamótabj artsýninni eru ó-
réttmætir. Hana má átelja
fyrir ágalla, en alls ekki for-
dæma. Trú þeirrar bjartsýni
á framtíð mannkynsins, og á
getu og ágæti mannsins, mun
reynast rétt, þegar gerninga-
veðri illvættanna slotar, og
menn taka að ákalla guð sinn
á ný, eins og börn móður.
Ef kona á son, sem hún ger
ir sér miklar og glæsilegar
vonir um, en sonur hennar
veikist af tæringu og er
sjúklingur árum saman, er þá
veiki hans sönnun þess, að
vonir hennar hafi verið reist-
ar á fölskum grundvelli? Alls
aldamótabjartsýnin á eftir
að fá aftur fulla heilsu, og b«lsÁn‘jr°
að allar hennar glæsilegu ’
vonir eiga eftir að rætast.
Og ég er eins sannfærður um
það, eftir allnáin kynni af
„gamalli" guðfræði og jafn-
þeirra fyrri björtu vonir hafi
verið blekkingar einar. Voru
vonir ísraelsmanna, er lögðu
upp frá Egyptalandi, falskar
vonir? Ónei. Hvers vegna
skyldu hinar glæsilegu vonir
manna um aldamótin hafa
veriö á sandi reistar, þótt
menning þjóðanna hafi sýkst
um stund, hörmungar dunið
yfir og byrgt mörgum sýn
inn í fyrirheitna landið
Ég óska ekki eftir deilum
um þetta spjall mitt, þótt ég
geti ekki stillt mig um að
láta þessa rödd heyrast, því
að svo hátt ber nú á hinum,
og ég bið menn að misskilja
mig ekki. Þegar ég i þessum
línum hefi talið alla for-
dæmingu á aldamótabjart-
sýninni og nýju guðfræöinni
óréttmæta, þá er það ekki
skoðun mín að eitthvert bjart
sýnisglamur og frjálslyndis-
hopp og hí sé neitt bjargráð
þjáöu mannkyni. Ég trúi því,
að evangeliskur trúarhiti,
hjartagróin guðshyggja og
fullkomin ræktarsemi við
trúariðkun, bænalíf og and-
legan þroska, verði að vera
lífæð allrar bjartsýni og trú-
ar á eilífa framför og bjarta
menningu, og einnig allt
frjálslyndi i trúmálum. Hinn
„heiti blær“ þarf að fara
saman með birtu vorsins, ef
vel á að vora. En skortur á
hinum heita blæ þarf þó ekki
að fordæma sjálfa birtuna.
Sjúkdómur menningarinnar
og hörmuleg gönuskeið þjóða,
sannar alls ekki að bjartsýni
og frj álslyndi aldamótanna
hafi verið falsvonir. Þá sungu
menn: „Sem morgunblær um
löndin frelsið fer“. Þetta var
satt og rétt, en oft dregur
ský fyrir sólu, og svo fór í það
skiptið, en aftur mun heið-
ríkjuhiminn Ijóma yfir ljós-
elskum mannannabörnum.
Hamingjan góða forði okk-
ur frá öllu afturhvarfi að mið
aldahugsunarhætti og úrelt-
um fræðum, jafnvel þótt þau
heiti guðfræði. Heimurinn er
búinn að kveljast nóg fyrr og
síðar í hinum þrönga stakk
réttlínutrúar, kirkjulegri og
pólitískri, þótt ekki sé hann
hnepptur að sálum manna á
ný. Upp mun stytta nú eins
og oft áður, eftir illviðrið, þótt
margt kunni áður að fara for
görðum, og aftur munu menn
syngja sína fagnaöar- og sig
ursöngva í trú á eilífa fram-
för og guðríki á jörðu.
Einar Jónsson, Skúlagötu 70 í
Reykjavík, hefir orðið:
„Starkaður minn! Þar sem
orðið er frjálst, leyfi ég mér að
taka til máls en máske eru aðrir
á undan, en það gerir ekkert
til.
Fyrir nokkrum dögum fékk ég
Tímann til að lesa, eins og oft
áður, og ég flýtti mér í baðstofu
hornið, ef ske kynni að þar væru
vísur. Jú, þær voru þar, og ekki
af verri endanum, hringhendur
eftir vin minn Gísla Ólafsson.
Hann hefir gaman af að gera
hringhendur og kann þar vel
til verks. Hann er snillingur í
meðferð ríms. Ég hef líka gaman
af hringhendum, en er klaufi
að búa þær til. En hvað um
það. Ég byrjaði lesturinn, en þá
versnaði sagan. Prentararnir og
prófarkalesararnir hafa ekki rek
ið púkann út áður en þeir byrj-
uðu verk sitt, enda hefir hann
verið stórvirkur á meðan þeir
settu vísurnar, og skal ég nú
leyfa mér að benda á verk púk-
ans.
Strax í fýrstu línu vantar r
aftan við aftasta orðið. Þar á
, auðvitað að vera brár, sem rím-
( ast við ár í 3. línu, og í 4. línu
, vantar fremsta orðið, sem sýni
lega á að vera nú, sem ríma
1 við n-stuðlana í hendingunni á
! undan. Annars verður það ekki
rím. Þetta var nú fyrsta vísan.
Þá er næst 5. vísan. Þar er
, seinasta orðið í fjórðu hending
unni vitleysa. Þar stendur bili,
( en á auðvitað að vera búi, sem
rímar á móti snúi í annarri
línu, enda er þetta gamall máls
háttur, sem við hljótum að kann
ast við (oft er hart i búi).
Þá er það næst áttunda vísan.
Annað orð í fyrstu hendingu,
sem er miðrímsorð hefir orðiö
limir. Það rímast ékki við orðin
fyrir neðan, en á að sjálfsögðu
að vera linnir, enda ber efnið
það með sér.
Nú bið ég þig, húsbóndi góður,
að leiðrétta þetta púka-verk,
bæði vegna lesandanna og ekki
sízt vegna Gísla míns. Ég veit
að honum leiðist að sjá þessa
galla á vísum sínum. Þú bara
berð saman handritið og þessar
leiðréttingar mínar, og sérð,
hvort ég hef ekki lög að mæla.
Að endingu skal ég skrifa vís-
urnar eins og þær verða, þegar
ég hef leiðrétt prentvillurnar
og eru þær þá svona:
Aldrei flýja bros um brár,
böls þó drýgi kulið.
{Þettað nýja náðar ár,
j nú er skýjum hulið.
Enn er bjart um okkar störf,
1 öfugt margt þó snúi.
Ei er kvartað umfram þörf,
en oft er hart í búi.
Skuggans linnir langri þraut,
léttast finnum sporið,
bezta vinning ber í skaut,
bjartsýnin og vorið.
Svo kveð ég ykkur með ósk
um meira af vísum í baðstof-
! unni“.
j Ég- þakka Einari leiðrétting-
1 arnar, sem munu vera réttar.
Jafnframt bið ég Gísla afsökun
ar á villunum og vonast til þess,
að hann líti fljótlega inn til
okkar aftur, þótt svona slysa-
lega hafi tiltekizt í þetta sinn.
I Starkaður.
Skuuiamóti^
j (Framhald af 3. síðu.)
vel ýmsum heittrúarstefnum 4. Finn Hodt Noreg 43,4
sérflokkanna, að þetta, sem 5. Aoki, Japan - 43,7
menn stöðugt eru að skamma 6. Parkkinen Finnland 43,9
sem „nýja“ guðfræði, á líka' Stig: Noregur 42. Hinar þjóð-
eftir að reynast rétt að mestu irnar 36.
leyti, þegar hörmungunum'
linnir og menn þora að skríða 5000 m.
út úr því þröngsýnistrúarhýði, 1. Kees Broekmann Holl. 8:11,0
sem hræðsla oftast rekur 2. P. Lammio Finnlandi 8:17,3
menn inn í, eða þeir eru rekn 3. Kornel Pajor Svíþjóð 8:22,8
ir inn í af vissum mönnum, 4. Wiggo Hansen Noregi 8:24,3
sem ævinlega kunna að hag- 5. Yngvar Karlsen Noregi 8:25,0
nýta sér hörmungatímabilin 6. Huiskes Hollandi 8:25,9
til þess, að hræða fólk með
refsidómahrellingum og
Stig: Noregur 35. Aðrar þj. 43.
Tími Broekmanns er sá næst
hneppa það aftur í þær rétt- t bezti í heimi, aðeins Hjalmar
línukvíar, sem upplýsing og hefir náð betri tíma.
framfaratímabilin jafnan
brjóta utan af sálum manna
Það sem menn kalla „nýja“ \ þessi:
guðfræði, er sannarlega ekki
síður í samræmi við heilbrigða
skynsemi og hina beztu þekk-
ingu manna, heldur en hin
Seinni daginn urðu úrslit
1500 m.
1. Van der Voort Hollandi 2:18,9
2. Ivar Martinsen Noregi 2:19,2
3. Roald Aas Noregi 2:19,4
4. Hroar Elvesen Noregi 2:19,9
5. Parkkinen Finnlandi 2:19,9
6. Nic Stene Noregi 2:20,4
Stig: Noregur 50,5. Aðrar þjóö
ir 44,5.
10000 m.
1. Iljalmar Andersen N. 16:33,6
(Nýt heimsmet).
2. Kees Broekmann Holl. 16:56,3
3. Lammio Finnlandi 17:01,1
4. Kornel Pajor Svíþjóð 17:10,1
5. Anton Huiskes Holl. 17:18,9
6. Wiggo Hansen Noregi 17:26,4
Stig: Noregur 24. Aðrar þj. 31.
Blikksmiðjan
GLÖFAXI
Hrauntcig 14. — Sími 7236
Happjrœtti
TífnahJ
Það er samdóma álit að sjaldan hafi verið stofnað til
jafn vandaðs happdrættis
30 úrvalsvinningar
Verðgildi 80 000 kr.
Verð miðans AÐEINS 10 kr.
Dregið 1. marz
v.v.v.v.v.v.v.v.v.v.v.v.v.v.v.v
I I I I I ■ I
V.VJ
Árnesisigar!
Nú er sérhver aö verða síðastur, sem ekki hefir keypt í
sér miða í HAPPDRÆTTI TÍMANS. í
Þeim, er eigi hafa enn tryggt sér miða, skal bent á, i||
að snúa sér þegar til skrifstofu Kaupfélags Árnesinga,
\\ Selfossi, sem sendir yður miðana um hæl. £
Drefjið 1. marz.
Drœtti ehhi frestað!
í
í 3«
■’.WAV.V.V.V.V.'.W.WW.V.V.VAW.V.V.V.W/.V.W
Áskriftarsími Tímans er 2323