Tíminn - 22.12.1954, Síða 9

290. blaff.
TÍMINN, miðvikudaginn 22. desember 1954.
9
Nýjar bækur á bóka
vær bækur *Tvær kvikmyndir lriEílríii*«s®
..ISrúmalclasi síríða“ og „Líknandi hönd“
Eins og áður hefir verið
getið hér í blaðinu kom út
fyrir jblin hin kunna bók
Monsarrats Brimaldan stríða
á vegutn Setbergs. Bók þessi
hefir hlötið mikið lof og orð-
ið metsölubók víða um lönd
á skömmum tíma. Þetta er
bók uni baráttu sjómanna og
líf þeirra. Þetta er talin með- j
al beztu bóka um sjómennsku
sem út hafa komið á seinni
árum og - h,afavýmsir ritdóm-
endur líkt herjni við snilld-
arverk Jóseps Conrads hins
mikla höfundar sævarsagna.
Þetta er mikil bók og mjög
vönduð ag öllum frágangi.
Hjá sama forlagi kom einn
ig út nú fyrir jólin nýleg en
mjög kunn bók, Líknandi
hcnd, ævisaga þýzka skurð-
læknisins Ferdinand Sauer-
bruch,' sem fyrstur gerði
skurðaðgerðir á brjóstholi og
varð heimsfrægur fyrir. Þessi
bók hefir einnig á sínu sviði,
sviði frásagna um læknis-
störf unnið sér mikla frægð
og hlotið geysimikla út-
breiðslu á skömmum tíma.
Nú vill svo til, að kvik-
myndir, sem gerðar hafa ver
ið eftir báðum þessum bók-
um, verða sýndar hér i Rvík
á næstá ári, að því er útgáf-
an hefir tjáð blaðinu, og eru
myndir úr þessum kvikmynd
um í bókunum.
Verðr kvikmyndin um bók
Ferdinand Sauerbruch
skurðlæknir
Mansarrats, Brimaldan
stríða, sýnd í Tjarnarbíói í
janúarmánuði n. k. en kvik-
myndin um ævi Saúerbruchs
sýnd í einu kvikmyndahúsi
Reykjavíkur á miðju næsta
ári.
Aðrar bækur bókaútgáf-
unnar Setberg á þessu ári
eru endurminningar Páls á'
Hjálmsstöðum, Tak hnakk
þinn og hest, skráðar af Vil- j
hjálmi S. Vilhjálmssyni, rit- t
höfundi. Hin er skáldsagan !
Læknir huldu höfði eftir
Mary Roberts Rinehart, og
munu þær bækur báðar nú
vera uppseldar hjá forlag-
inu.
Athyglisverð barnahék
Nýkomin er á bókamark-
aðinn athyglisverð barnabók
e. Skúla Þorsteinsson, skóla-
stjóra á Eskifirði. Bókin
heitir Börnin hlæja og
hoppa. Þættir um börn við
nám og leik. Höfundurinn
lætur þess, getið í formála,
að bókin sé skrifuð til þess
að vera lesefni í sambandi
við kennslu í átthagafræði.
Einkum sé henni ætlað að
vekja ■ áhuga fyrir fegurð
náttúrunnar, gróðri og dýra-
lífi.
Og það er skemmst að segja
að bókin virðist vera mjög
líkleg til þess að ná því tak-
marki. Þetta eru 18 frásögu-
þættir, flestir samtöl um
náttúrufræðilegt efni, skrifað
ir á góðu máli og mjög við
hæfi barna. Nöfn kaflanna
eru flest í stuðlum t. d.
Hrefna og hríslan, Tumi og
tófa o. s. frv. Það er nýstár-
legt og skemmtilegt. Hver
kafli hefst meg litlu ljóði,sem
fellur vel að efninu. Röskur
helmingur ljóðanna er eftir
þekkt skáld, en nokkur frum
samin. Þau bera þess vitni
að höf. er liðtækur hagyrð-
ingur. Eitt erindið virðist
vera tilvalið stef í þulu og
hefst þannig: Vefur hún og
vefur hún, vefinn sinn fína“
Væri; óskandi að höf. héldi
þarna! áfram, og sendi litlu
börnupum nýja og skemmti
lega þulu. Það yrði vel þeg-
ið. I?
Fráöögnin í köflunum er
yfirleijtt látlaus og góð, aðal-
atriðí-isögð í stuttu máli, en
í nok^rum köflum þykir mér
höf. '-ááta sumar persónur
tala öf lengi í einu, t. d. í
þáttuijmm. um lækina, skóg-
ana ói fl. Börnum þykir betra
- : W, •
að hver persóha tali ekki
mjög lengi í einu. Ágætir
þykja mér þættirnir Vorið
er komið, Kolbrún og kóngu j
lóin, Krummaþátturinh o. fl. I
Öllum þáttunum er sam-1
eiginlegt að vera góð undir j
staða fræðslu í þessum efn-
um og er því kennurum hinn
bezti fengur.
Halldór Pétursson hefir
teiknað nokkrar ágætar mynd
ir í bók þessa. Þær hefðu
gjarnan mátt vera fleiri og
helzt litmyndir.
H.f. Leiftur gefur bókinú
út. Prentun, pappír og allur
frágangur bókarinnar i bezta
lagi. Letrið er stórt og skýrt.
Bók þessi er mjög likleg
til þess að verða til gagns
og gamans bæði á heimil-
um og i skólum, fyrst og
fremst fyrir þá, sem vilja
kynna börnum sínum hina
lifandi náttúru í a21ri dá-
semd sinni og prýði.
Þökk sé bæði höfunai og
útgefanda fyrir bókina.
Ingim. Jóhannesson.
ampeo
fUȒla.Kl7

RafteiknlBKa'
ÞmghoitsswaiU *
Siml 8 16 »*•
I Blikksmiðjan j
| GLÓFAXI j
I HRAUNTEIG .14. — Simi 7236 1
uiaimkyus
(Framhald af 7. Bfðu.)
hver hreyfing og hvert kerfi
fyrir sig talar sinu mál; til
opins hugar.
Bóki ner skrifuð á lipru
og fögru máli. Allir þekkja!
stíl séra Sigurbjarnar, svo að
ekki þarf að orðlengja um
það, að ritsmíð þessi er að-
gengileg hverjum sem er,!
lærðum og leikum. Bókin er
ekki skrifuð handa lærðum
mönnum, heldur til þess að
gera mtnn lærða. Erfitt er
að gera upp á milli hinna
einstöku kafla bókarinnar.
Kaflinn um trúarbrögð frum
stæðra pjóða er skemmtile?-1
ur, 02 rnælti segja mér, að
margt væri þar nýtt fyrir.i
isienzkum lesendum, enda
þátt vér allt fram á þennan
tíag geymum svo og svo mik
ið af erfðum frá grárri forn
eskju.
Þá er cg kaflinn um hina
forn-grisku trú og heim-
speki eftirtektarverður. Nokk
uð hefir verið ritað um þá
hluti á islenzku, en ég minn
ist þess ekki, að hafa séi íyrr
jafnskýra greinargerð íyrir
þeim andlegu hreyfingum,
sem liggja þar að baki. Séra
Sigurbjörn hefir manna bezt
skilyrði til þess að skrifa um
þt tta efni, sökum bess, að
þuð snertir sérgrein þá, er
h.ann lagði stund á við Upp-
sala héskóla. — Kaflan um
Hellenismann minntist ég á
Ðt\.n. Hann leiðir m. a. ■ lj-'s
sum meginátriði i bcvatt’i
kristindómsins við aðrar
stefnur fornaldarinnar.
Þá er og merkur kaflinn
um hinar fornu austrænu og
suðrænu menningarþj óðir,
og er þó að sjálfsögðu fljótt
vfir sögu farið. En saga þeirra
fornu trúarbragða eykur
mjög skilning á efni Biblí-
unnar. Hefði það orðið enn
Ijósara, ef höfiindur hefði
tekið gyðingdóminn með.
Um Indversk trúarbrögð
hefir allmikið verið ritað á
seinni árum á íslensku, en
mest af þeirri fræðslu hefir
fram farið í þeim tilgangi að
gera vissar hugmyndir ind-
verskra trúarbragða arðber-
andi í vestrænni menningu
(t. d. guðspekin). Af því leið
ir, að þar hefir átt sér stað
einskonar úrval, en ekki al-
hliða frásögr. um hina ind-
versku trúarhreyfingu. Mér
virðist aftur á móti próf.
Sigurbjörn gera sér far um
að útlista sem glegast þá und
iröldu, sem hreyfir sér í
djúpi indverskrar hugsunar
og þá djúpstrauma, sem
stefna í ýmsar áttir undir
lygnu yfirborði. Er þó ekki
með þessu sagt, að hann ská
gangi það, sem frá voru s.ión
armiði er fegurst og hálcit-
ast í trú og siðum þessarra
austrænu þjóða. — Leynir
sér hvergi aðdáun hans á há
leitri hugsun og fagurri
breytni, hjá hvaða trúflokki,
sem hún kemr fram i.
Um Múhameðstrú hefir dr.
Saga de Fontenay skrifað á-
gæta bók, en kaflinn um Is-
lam í bók séra Sigurbjarnar
er ágætlega samin greinar-
gerð í svo stuttu máli um
jafnviðamikið efni. — Eg
held, að vart sé hægt að lesa
hana án þess að fá samúð
með þessum brennandi anda
sem haft hefir svo undra-
Einti á ferð og offast rídandi
SigurðurvyJínsson írá 3rún:
Einn a íeirð pg o* ..ast'ríðand:..
Hér vsni skylt ao skriía
rækiiega um þ-ssa bék, o~ b;r
það tslj nl húu seg. r frá ierða
iö. sn c. r.cs-u en hvo-.
tvegyja viu mé- harla hur-
strc; Auk þess er ;v.n "
m.rn, þ.Ve: .Har.u v„. .v..
an marn á íerð eSa íleíri.
Þetta verðv.r mér þó vio her.cl
ur fast sem fleira, er ég vilci
gert hafa. Plitt er vist. að bck
ina las ég með mikiíli ánægju.
Sígurður kar.n vel að segja
frá, lætur sig altírei henda hað
að iestast í ctræði langra lýs
inga, en lætur frásögnir.a fara
á léttum ferðamannagangi,
| tölti eca brokki eftir atvikum,
og skilar vel áfram, þanr.ig
; að lesardanum leiðist ekki.
Tíðrætt verður honum um
hesta, sem von er tii, enda
ann hann beim mjcg, einkum
hiru fríffa kyni þeirrar dýra-
t.egundar. Annars kemur frá-
sögnin viffa niður, og leyfir
verða þýðingu fyrir Araba
og fleiri bjóðir. að saga þeirra
vefður ekki skilin né stefna
i þeirra í heimsmálum, án
! þe.?s að Múhameð og hans
boðskapur sé tekinn með i
reiknlnninn. — Annans er
bað einn kostur þessa kafla
hve vel hann sýnir þróun-
ir.a. sem verður. begar spá-
maðurinn við flóttann frá
Mekka til Medína, og fcrú
har.s brýtur af sér vi.ðjar
fornra ættarerfða, til þéSs
bc að hefja kjarnan í auð-
leruni erfffj’m Arabans til
æð’“o veldis.
Kafi'nn um Kínverja
merkilesur. 02 dregur fram
í darrsijós-ð margt það, sem
pr í
heirra oa; bióð-’fi. Mia he'ði
lanrað til að fá fyllri frá-
sösn 4»„f iaö-fse, nead þótt
Konfutse liafi vafalausf haft.
meíri áhríf 02 mótað þjóð-
arhætti öldum saman.
Þá| er ekki ætlun mín a.ð
dæma hér nákvæmleea um
einstök atriði "rúarsögunnar
enda muni -slfkt ve’-a mikið
ýfirlesuverk. Sjaldan fann
ég rritt. sem é? gat sett út
á. innan beVra ,takmarl;a„
sem eigin bekkineu eru sett.
Það skyltíi bá helzt vera,
að ée hefði stundum viljað
fá meira en sa.vt yar um eit.t
finnst mér hann aferejða.
Amenhóten 4.. Fcvn+atalands
kO”une fr°mur ku',da.Ieva. 02
v°rð év ekki af bvi skek’~u.
að hann hafi verið meira.
sí.o-menni í trúarsögunnj en
n-óf. Sigurbiörn vill vc”-a
láta.
Eg eat bess í unnheft '''5C
bók bec^j vot>e pooffj
vuðfræð’etúdentum og öll-
vm D^rnciPT)^r‘°,'l. Fr x~‘£'
! illa svikinn. ef .sumir bænd
u1- 02 sióare- ekki
jc+AAo'-n v* * , --■*
að euðfreeðictúdentar orr
að ganea; f) unófs hiá
Það l’efiT verið e’t+
af fegurstu einkennum 5s-
, teíirks mennirgáriifs. pf
11æ'-ðir menn hafa skrifað
, mál, sem almenningur skildi
! og alþýðan var fær um að
, röéða vismtíaleg æfni við
j lærðá 'ménn.
Jakob Jónsson.
höfundur lesendunum að
skoða í huga sér stundum,
jæiur uppi dóma um menn og
málefni, en jafnan er öllu
sliku í hóf stillt, svo að menn
vildu oft betur vita um skoð-
anir hans á mönnum eða mál
efr.um. Víða ber hann að
garði. Hvarvetna er góð'ur
beini í té látinn, af góðum
huga hinnar kyngrónu gest-
risni, sem aldrei sér til launa,
enda víðast endurgjaldslaus I
té látinn. Við þekkium þetta
hinir eldri ferðamenn, við,
jhir. diyjandi kynslóð, hin síð
jast-a, sem kann að búa upp á
! hesta til ferðar, sem höfum
i„tíansað á hestsspori yfir
' grund“, áður en tími hinna
hraðfara, en dauðu sam-
göngutækja hófst.
| En þótt mér þyki vel um
j efni bókar og frásögn, er þó
i að mínum dómi meira vert um
: málið, sem hún er rituð á. Það
I er óvenju goit, hreint og safa
; mikið. Sigurður hefir að visu
| lesið margt, bæði fornt og
| nýtt. Það hafa fleiri gert. En
i hann heíir kunnað að hlusta
j flestum betur. Málið á bók
jhans er lifandi islenzka, eins
! oa. langfeðgar okkar og feður
hafa mælt það af munni
íram, þeir er bezt voru talaðir.
-'íér Mtti sem bókin kæmi
mér öðru hverju í sálufélag
við þá. Mér fannst ég kenna
þar rödd og orðfæri hún-
vetnskra bænda, stórlyndia
manna, hestelskra og ein-
þykkra nokuð. Sumir kaflar
í þessari bók eru ritaðir á svo
góffu máli, að þeir ættu að
vera valöir í lssbækur ungl-
inga.
j En svo að ég víki aftur að
j efninu, þá er mér þar harla
hugstætt hóíatak nafnlaúsra
j nossa effa nefndra. Það vakti
; u”>p. i huga mér þann þokka,
;sem feist í hinu gamla ljóði,
I er sungið var endur norður
jum Skagaíjarð, bar sem segir
| evo :
„géðan hest -rér iátum skeiða.
Bæncur veita gestum greiða.
Glóhærð rnót
hún gestum tekur mót“.
r-^
1 Hitt var mér aftur til ömun
; ar, að prófarkalestur að bók-
inni er hvergi rærri nógu vel
af hcntíi leystur.
Páimí Hannesson.
Tertgill h.f.
HEIB! V/KLEPPSVEG f
Raflagnlr
a
Ffnissala
IIMnillUMMIHIII
! l<as!i3í iónssnn |
- v * mm; HM |
AKfræðmtori u« MinMlii' |

■■M