Tíminn - 10.03.1956, Blaðsíða 8

8
TÍMINN, laugarflaginn 10. marz 1956.

í slendingaþættir
Siötugur: Eiöur Arngrímsson
Hinn 25. febr. s. 1. varð Eiður
bóndi Arngrímsson á Stað í Köldu-
Kinn sjötugur að árum. Hann er
fæddur að Brettingsstöðum í Lax-
árdal árið 1886, en flultist þaðan
barnungur að Torfunesi í Kinn.
Hafði bólfestu um alllangt skeið að
Ljósavatni og víðar í Ljósavatns-
hreppi, en hóf búskap á Stað, árið
1918, þar sem hann býr enn, glað-
ur og reifur við allgóða heilsu, á-
gæta sjón og heyrn og áhuga fyrir
mönnum og málefnum.
Eiður var að ýmsu leyti vel bú-
inn úr föðurgarði. Faðir hans, Arn-
grímur Einarsson, var héraðskunn-
ur fyrir gestrisni, drengskap,
karlmennsku og glæsibrag, en móð-
ir Eiðs, Jónína Ásmundsdóttir, al-
þekkt vegna yndisþokka, stilling-
ar, viturleiks og ljúfmensku. Kost-
ir foreldranna, erfðust til barn-
anna og fékk Eiður þar vissulega
sinn góða skerf.
Eiður þóf nám við búnaðarskól-
ann á Hólum og útskrifaðist þaðan
tæplega hálfþrítugur að aldri.
Varð hann þá um skeið kennari við
unglingaskólann á Ljósavatni.
Eftir það dvaldist Eiður við land-
búnaðarstörf hér og þar í sveit-
inni, unz hann fluttist að Stað og
hóf búskapinni
Saga hverrar sveitar er slungin
mörgum þáttum. Þessa þætti
bregða þeir menn er sveitina
hyggja. Því betra er efni þáttanna
og vinnubrögð, sem þeir menn eru
betri, sem að vinna. Eiður hefir
brugðið örlagaþætti sína betur en
margir aðrir, sem ég þekki og eflt
mjög þann þátt menningar í sveit-
um okkar, sem er bezti styrkur
hverrar sveitar í starfi. Hann hóf
störf sín sem kennari að Ljósa-
vatni. Hann var fram á sjötugsald-
urinn með fremstu mönnum í
söngtnálalífi sveitarinnar. Hann
var um fjölda ára hreppsnefndar-
maður í Ljósavatnshreppi. Hann
var vegaverkstjóri, fjallskilastjóri,
eftii'litsmaður fóðurbirgðafélags,
sóknarnefndarformaður o.s.frv., í
áraraðir. Hann var svo sanngjarn
í dómsúrskurðum í öllum félags-
málum, velviljaður og heill, aö
hann hafði hvers manns traust.
Ég, sem þetta rita hefi verið
svo heppinn, að ekki hafa verið
meira en 900 metrar milli heimila
okkar Eiðs á Stað. s.l. 40 ár og hef-
ir ekki þurft neina „vík milli vina“
Og þó oft blási svalt af norðri í
Köldu-Kinn, hefir aldrei blásið kalt
frá bæ hans, þó norðar standi en
minn. Á þessum tímamótum í ævi
Eiðs er mér bæði ljúft og skylt, að
færa honum alúðarfyllstu kveðjur
fyrir ánægjulegt samstarf og þá
framúrskarandi fyrirmynd, sem
hann hefir verið í því, að skapa
og viðhalda góðu nágrenni, sem
er og á að vera aðalsmerki ís-
lenzkra bænda.
Það er golt að hitta góða menn,
og bezt að geta það sem oftast. Eng-
inn er svo vel geröur, að hann ekki
hagnist á slíku. Eiður á Stað hefir
oft komið á heimili mitt og ég hefi
líka oft heimsótt hann. Við höfum
hitzt á sólríkum sumrum og líka
í hamstola veðrum. Við höfum
mætzt í árgæsku og hallærum. Eið-
ur er glöggskyggn á veður. En
veðurspár hans eru ávallt svo góð-
ar sem fært er. Ef ég hitti hann
í regni, spáir hann sólskini. Ef
snjóþungi er mikill ,sj)áir hann
bata. Ef stormur er stríður, þykir
honum líklegt að lægja muni. Ef
óáran er í mannfólki spáir hann,
að henni muni aflétta Enginn mað-
ur sem ég þekki spáir af jafn mikl
um viturleika og hann af því „að
skin kemur eftir skúr“, snjórinn
bráðnar, stormurinn lægir, og ó-
áran mannfólksins læknast, sam-
kvæmt lögmáli lífsins.
Eiður á Stað hefir verið góður
bóndi um sína daga. Hann er dýra-
vinur mikill og hefir lagt mikla
alúð við að fóðra skepnur sínar
sem bezt. Hestamaður var hann
góður og átti jafnan gæðinga á
stalli og skildi manna bezt, að
maður og hestur geta verið eitt, ef
því er að skifta.
Á fyrri árum, þegar vetrarferðir
voru tíðar um vegleysur, var Eið»
ur allra manna ratvísastur í dimm-
viðrum. Man ég þess mörg dæmi,
þegar við áttum leið saman.
Á langri ævi verður stundum
vandratað. Sumir villast og „verða
úti“. Aðra hrekur af leið. Eið á Staf
hefir ekki orðið villugjarnt um dag
ana. Hann er einn af þeim mönn-
um, sem hafa vísað mér veginn og
mörgum öðrum, og á það áreiðan-
lega eftir enn, með því
„að glæða vonina um góðan dag
og gæfu, ef leitað er eftir“.
Eiður er kvæntur Karitas Frið-
geirsdóttur, Kristjánssonar á Stað,
mestu ágætiskonu. Þau eiga 5 börn
uppkomin.
Ég sendi fjölskyldunni hugheil-
ar afmæliskveðjur, með þökk fyrir
liðna daga.
P. t .Reykjavík 29.2 1956.
Baldur Baldvinsson.
Dánarminning: Ingveldur Jónsdóttir
Hinn 19. jan. sl. andaðist að
heimili sínu, Hlemmiskeiði, merk-
iskonan Ingveldur Jónsdóttir. Hún
var fædd að Vorsabæ á Skeiðum
hinn 13. maí 1881, dóttir hjón-
anna,- Helgu Eiríksdóttur og Jóns
Einarssonar, er þar bjuggu lengi
góðu og farsælu búi.Var það heim-
ili jafnan rómað fyrir snyrti-
mennsku, reglusemi, myndarskap
og hjálpsemi, enda oft leitað þang-
að, er vanda bar að höndum, þar
sem Helga var ljósmóðir og oft
eini læknirinn, er til náðist á þeim
tíma í nálægum sveitum. Var þá
vandasamt að vera ljósmóðir í
mannmörgu sveitahéraði, en úr
þeim vanda rættist furðu vel, þeg-
ar til úrræða Helgu kom, því að
aldrei brast hana kjark og þrek,
þótt erfiðlega horfði, enda treysti
hún ætíð á æðri mátt sér til að-
stoðar í hverri raun. Varð það
jafnan hennar styrkur.
Á þessu fyrirmyndar heimili ólst
Ingveldur upp, þar til 27. júlí
1904, að ihún giftist eftirlifandi
manni sínum Bjarna Þorsteinssyni
frá Reykjum, glæsilegum hagleiks
manni og reistu þau bú að Illemmi
skeiði það sama ár og bjuggu þau
þar æ síðan. Áttu þau hjón því
gullbrúðkaup fyrir rúmlega hálfu
öðru ári og var það hátíðlegt
lialdið með mannfagnaði á heimili
þeirra. Þegar þessi ungu hjón
reistu bú sitt, var húsakostur lé-
legur víða um sveitir, ræktun
skammt á veg komin og því allar
aðstæður örðugar fyrir frumbýl-
inga, enda alla þá scm þann at-
vinnuveg stunduðu. Býlið, sem
þessi glæsilegu hjón fluttu á, var
í mestu niðurlægingu, enda þá
aðeins hálflenda af þessari jörð.
Urðu nú verkefnin mikil og marg-
þætt til umbóta, samfara því að
heimilið stækkaði, en sjálfsbjarg-
arhvöt þessara hjóna sterk og sam-
eiginleg. Reyndi nú fljótt á dugn-
Heimsókn ráðunauta í skipulagningu
og rekstri iðnfyrirtækja hér á landi
Itha tSarmálasiofnunin stendur fyrir heimsókninni
í byrjun apríl n. k. eru væntanlegir til landsins á veg-
um Iðnaðarmálastofnunar íslands í samráði við Félag ís-
lenzkra iðnrekenda, Landssamband iðnaðarmanna, Samband
íslenzkra samvinnufélaga og Vinnuveitendasamband íslands
tveir ráðunautar í skipulagningu og framleiðslueftirliti í iðn-
fyrirtækjum.
Hér á landi munu ráðunautarn-
ir dveljast frá 9.—28. apríl. Er
fyrirhugað, að fyrstu vikuna heim-
sæki þeir fyrirtæki, sem þess
kunna að óska, eftir því, sem við
verður komið, og veiti leiðbein-
ingar, sem miði að aukinni rekst-
urshagkvæmni. Munu ráðunaut-
arnir heimsækja Akureyri síðari
hluta vikunnar. Hinn 16. apríl
hefst svo námskeið í Reykjavík,
sem stendur yfir í tvær vikur, og
er það ætlað stjórnendum hvers
konar framleiðslufyrirtækja, sem
hafa áhuga á að kynnast nýjum
viðhorfum í gerð áætlana, skipu-
lagningu framleiðslu og eftirliti í
iðnfyrirtækjum.
Nánari upplýsingar veittar.
Svo sem áður er getið, er nám-
skeiðið ætlað stjórnendum fram
leiðslufyrirtækja og aðstoðarmönn
um þeirra og eru þeir, sem áhuga
hafa fyrir að taka þátt í nám-
skeiðinu og einnig vilja fá tæki-
færi til að ræða við ráðunautana
meðan þeir dveljast hér á landi,
beðnir um að snúa sér til skrif-
stofu neðangreindra samtaka, ef
þeir eru aðilar að þeim, eða Iðn-
aðarmálastofnunar íslands fyrir 5.
apríl n. k.
Nánari upplýsingar um væntan-
legt námskeið og annað, er við-
kemur heimsókn ráðunautanna,
verða veittar hjá Félagi ísl. iðn-
rekenda, Landssambandi iðnaðar-
manna, Sambandi ísl. samvinnu-
félaga, Vinnuveitendasambandi ís-
lands og Iðnaðarmálastofnun ís
lands.
(Fréttatilkynning frá Iðnaðar-
málastof nuninni.)
að og hagsýni húsfreyjunnar, þar
sem maður hennar var oft kvadd-
ur frá heimilinu til ýmsra starfa
í þágu sveitarfélagsins og verk-
legra framkvæmda, því að hann
var smiður góður eins og hann á
kyn til. Féll það þá oft í hlut Ing-
veldar að sjá um búskapinn og
hússtjórn alla. Komu þá bezt í
ljós eðliskostir hennar, sem sé
hóglæti, háttprýði og árvekni yfir
öllu lífi, sem umhverfis hana var,
hvort það voru menn eða málleys-
ingjar. Fæstir urðu þess þó varir,
hve vökul augu hennar voru, svo
hæg, létt og brosmild gætti hún
alls, og þótt verkahringur hennar
færi sístækkandi, varð ekki annað
séð en að Ingveldur gæti alltaf
við sig bætt meðan kraftar leyfðu.
Þau Ingveldur og Bjarni eign-
uðust 11 börn, sem öll eru á lífi
og voru öll viðstödd jarðarför móð-
ur sinnar. Öll eru þau myndarlegt
mannkosta fólk og því góðir þjóð-
félagsþegnar. Á litla óræktarbýl-
inu, sem þessi mætu hjón settust
að á fyrir fimmtíu og einu og hálfu
ári, er nú allt vel upp bvggt að
öllum húsakosti og ræktun og búið
þeim lífsþægindum, sem enn er
völ á í sveit, enda eru nú 3 synir
þeirra hjóna búsettir á jörðinni.
Má af því marka hver afrck þar
hafa verið unnin og fullyrða má,
að hin látna húsfreyja á þar sinn
stóra hlut í. Hún rækti sitt húsmóð
ur- og móðurhlutverk með sæmd
og prýði og bjó því manni sínum
og börnum hið bezta heimili, sem
á verður kosið, svo að enn nýtur
hinn saknandi ástvinur og börn
þeirra ávaxtanna af fórnandi kær-
leiksstarfi elskulegrar eiginkonu
og sannrar móður. Allir liennar ást
vinir kunnu vel að meta ástríki,
göfgi og heimilisrækni þessarar
góðu konu og blessa ævinlega minn
ingu hennar sem alltaf mun stafa
ljómi af hjá öllum, sem henni
kynntust. Megi hin íslenzka þjóð
bera gæfu til að eignast margar
konur slíkar, mun henni vel farn-
ast.
G. K.
Gísli J. Johnsen
(Framhald af 7. síðu.)
vinnu í þjónustu Gísla J. Johnsen,
og þeir eru ekki fáir, sem hafa
komizt til manndóms og þroska í
samstarfi við Gísla. Má af núlifandi
mönnum minna þar á menn eins
og Gunnar Ólafsson, sem réðist til
Gísla, er hann fluttist til Eyja og
starfaði í þjónustu hans, þar til
hann hóf sjálfstæðan atvinnurekst-
ur, sama máli er að gegna með Jó-
hann Þ. Jósefsson, sem segja má,
að slitið hafi barnskóm sínum í
þjónustu Gísla, eða þar til hann
gekk í verzlunarfélag við Gunnar
Ólafsson, sama máli gegnir um
Tómas Guðjónsson og Guðlaug
Gíslason, núverandi bæjarstjóra í
Eyjum, svo nöfn séu nefnd.
Gísli J. Johnsen hefir verið víð-
förull um dagana og verið glæsi-
legur fulltrúi fslands á erlendum
vettvangi, og sú beina og óbeina
þjónusta, sem hann hefir látið
samborgurum sínum og þjóð í té,
er mikil og góð. Á miðjum aldri
gaf hann og fyrri kona hans, frú-
Ásdís, Vestmannaeyjabæ sjúkra-
hús, sem enn þann dag í dag svar-
ar til fyllstu þarfa í þeim efnum,
og má til dæmis um stórhug gef-
endanna geta þess, að tröppur all-
ar í sjúkrahúsinu eru lagðar hvít-
um marmara, en sjúkrahúsgjöfin
mun vera efndir á áheiti gefend-
anna fyrir sólarsýn og velgengni.
ST J ÓRNMÁL ASKOÐ ANIR Gísla
J. Johnsen skulu ekki hér gerðar
að verulegu umtalsefni að öðru en
því ,að Gísli hefir aldrei verið
neinn flokksmaður í þröngum
flokksbandaskilningi. Gísli hefir
altaf átt heima í þeim flokki fs-
lendinga, sem setur íslendings-
merkið hæzt, og er allur af vilja
gerður til þess að ljá hverju góðu
máli lífgandi hönd.
SÚ VÍÐTEKNA VENJA, sem við-
höfð er, þegar sjötíu og fimm ára
afmæla er minnst, að tala um ævi-
kvöld á ekki við um Gísla J. John-
sen, hann er ekki þesslegur að
draga nökkvann í naust, hann er
ennþá með fullan starfsþrótt, sem
má vona að endist enn um langt
árbil, enda byggist aldur hinn
raunverulegi ekki síður á hugs-
unarhætti en árafjöldanum einum.
Á ÞESSUM MERKU tímamótum
æfi sinnar hefir Gísli j. Johnsen
reynzt lífsstefnu sinni trúr enn sem
fyrr, reynzt samferðafólkinu og
þjóðinni gefandi en ekki þiggj
andi, er hann fyrir nokkrum dög-
um, ásamt síðari konu sinni frú
Önnu, afhenti Slysavarnarfélagi ís-
lands að gjöf fullkomnasta björg-
unarbát, sem byggður hefir verið,
til þjónustu við strendur íslands,
og sú hugþekka háttvísi ,sem frú
Anna sýndi, er hún gaf hinum
glæsilega björgunarfarkosti nafn
bónda síns: Gísli J. Johnsen, kom
fram í því, að hún hafði haft með
sér til Gautaborgar, þar sem gjaf-
arafhendingin fór fram, Gvendar-
bunnavatn. Hafði frúin flutt með
sér Gvendarbrunnavatnið frá
Reykjavík, og lýsti því yfir við
nafngjöf bátsins, að báturinn væri
skírður úr hinu vígða vatni til
þeirrar sömu Guðs blessunar, sem
Guðmundur biskup góði hefði vígt
vatn þetta til fyrir 700 árum heima
á íslandi.
Megi sú sama Guðs blessun
fylgja þeim hjónum frú Önnu og
Gísla J. Johnsen nú og ævinlega.
--------------------..g- B'
Rit Jóns Dúasonar
Jón Dúason hefir tjáð blaðinu,
að hann geti ekki bætt við nýjum
áskriftum að ritum sínum, en
gamlir áskrifendur geti vitjað ný-
útkomins heftis að Þingholts-
stræti 28.
Berlín
(Framliald af 6. síðu.)
eins nokkrir læknar, verkfræðing-
ar og listamenn, sem búa í Austur-
Berlín, en vinna í vesturhlutan-
um er leyft að fara með bifreiðar
sínar yfir landamærin. Það er
eitt, sem bæði Vestur- og Austur-
Berlínarbúar verða að sætta sig
við, en það er að geta ekki hringt
á milli borgarhlutanna. Kommún-
istar skáru símastrengina í sundur
fyrir fjórum árum síðan og hafa
ekki gert sig líklega til að tengja
þá saman síðan. Þetta er sannar-
lega vandræðaástand, en það er á
fleix-i sviðum en hinu pólitíska,
sem slíkt vandræðaástand er ríkj-
andi.
í Berlínarborg er rekin mikil
neðanjarðarstarfsemi njósnara,
svartamarkaðsbraskara, smyglara
og alls kyns vafasamra náunga.
Hin „blómlega" starfsemi sem
þessi á rætur sínar að rekja til
hinnar svokölluðu „samtilveru“ og
margvíslegra möguleika, sem
kalda stríðið færir slíkum mönn-
um upp í hendurnar.
Hinn venjulegi ferðamaður, sem
í grandvaraleysi gengur eftir
Kursfúrstendam og furðar sig yfir
vörugnægðinni í verzlunargluggun-
um, skynjar ekki hvað hér býr á
bak við. Blöðin minnast lítið á
þetta, þar sem þetta hefir tíðkazt
um svo langan tíma og þykir ekk-
ert lesefni þar í borg.
EF FERÐAMENN komast í
kynni við fólk, sem hefir af ein-
hverjum ástæðum haft tækifæri
til að skyggnast inn í þessa starf-
semi allra þessara leynifélaga í
undirheimunum, fá þeir að heyra
viðburðaríkari sögu en sakamála-
myndir frá Hollywood hafa nokk-
urn tíma boðið upp á.
Hundruð Berlínarbúa í báðum
borgarhlutum eru á einn eða ann-
an hátt flæktir inn í þessa starf-
semi. Flestir höfuðpaurarnir eru
eins konar alþjóðlegir ævintýra-
menn, sem kringumstæðurnar
hafa kallað til Berlínar.
MIÐDEPILL allrar þessarar
starfsemi er Waitzstrasse — að-
eins fimm mínútna gangur frá
hinu iðandi lífi á Kurfúrstendam.
Það eru ekki aðeins svartamark-
aðsbraskarar og smyglarar, sem
safnast saman í knæpum öngstræt-
anna, heldur einnig pólitískir
áhugamenn, sem leita upplýsinga
og eru njósnarar frá báðum aðil-
um þar í hóp. Þeir menn, sem
ríkjum ráða í Waitzstrasse, gera
allt fyrir peninga.
Ef einhverjir vilja láta vissar
persónur hverfa, er það skipulagt
í Waitzstrasse og miklar fjárhæðir
eru greiddar — leyniskjöl ganga
kaupum og sölum og jafnvel úran-
íum er selt og verðið hækkar stöð-
ugt.
Á SAMA TÍMA erix hin glæsi-
legu veitingahús við Kurfúrsten-
dam full af fólki og er þar ætíð
mikill fjöldi kaupsýslumanna, sem
semja um viðskipti við löndin
handan járntjaldsins. f sambandx
við ungverskar, pólskar, tékknesk-
ar, rúmenskar og kínverskar verzl
unarskrifstofur í Austur-Berlín
eru stórir samningar gerðir. Varn-
ingurinn er fluttur á margan hátt,
en sjaldnast í gegnum Berlín
sjálfa, því að þar er eftirlitið öfl-
ugast. Þrátt fyrir bönn og strangt
eftirlit tekst mjög mörgum að
verzla með vörur eins og’stál, vél-
ar og mála yfir landamærin og
í Berlín eru stöðugir samninga-
fundir haldnir og samningar und-
irritaðir.
«imi iii i iii in iii iii iiiiiiiiiiiiiimiiitJiiiiiiiiMiiiiiiiiiuimii
I Blikksmiðjan i
| GLÓFAXi |
í HRAUNTEIG 14. — BÍMI 7*1*. i
« -3
MiimiuiuiiiiiiiimiiimiiiiiiiMiiiiiMiiiiiiiimiiiiiiiiimu
14 OG 18 KARATA
TRÚLOFUNARHRINGAR