Tíminn - 12.09.1957, Qupperneq 6

6
T í M I N N, fimmtudaginn 12. septemfoer 195(c
Útgefandi: Framsóknarflokkurlnn.
Rltítjórar: Haukur Snorrason, Þórarinn Þórariusaoa (áb>
Skrifstofur í Edduhúsinu við Lindargötu
Símar: 18300, 18301, 18302, 18303, 18304,
(ritstjórn og blaðamenn).
Auglýsingasími 19523, afgreiðsiusími 12323.
Prentsmiöjan EDDA hf.
Orsakir gjaldeyriserfiðleikanna
BLÖÐ Sjálfstæðisflokks
ins gera sér nú mjög tíð'rætt
um gjaldeyriserfiðleikana,
seití þjóðin býr við um þess-
ar tnundir. Bersýnilegt er, að
forkólfar flokksins telja þá
mikinn hvalreka á f jöru sína.
Rltstjórar Mbl. gleyma
líka öllum áminningum sín-
um um heiðarlega meðferð
staSreynda, þegar þeir ræða
um þessa erfiðleika. Þá væri
ekki heldur auðiff að nota
þá "fcil ádeilna á ríkisstjórn-
ina.
EF MENN leitast við að
kyona sér orsakir gjaldeyris
ecfiSleikanna óhlutdrægt og
heíðarlega, kemur fljótt í
ljós, að þeir stafa af tveimur
megtnástæðum. Önnur er sú,
að aflabrestur hefur orðið
bæði á vetrarvertíðinni og
síldveiðunum. Hin er sú, að
gjaiúeyriseyðsla útgerðar-
innar hefur orðið miklu
meiri en fyrr. Þátttakan í
veiðunum hefur verið stór-
um meiri en áður, úthalds-
tíminn lengri og róðrar
fleiri. Þessu til víöbótar var
oiíuverðið á vetrarvertiðinni
miklu hæi-ra en áður vegna
Súeizdeilunnar. Nettógjaldeyr
istekjur útgerðarinnar hafa
því orðið stórum lægri
en um langt skeið. Minni
gjaldeyri hefur því verið
hægt að ráðstafa til kaupa
á öðrum vörum en útgerðar-
vörum, þótt í heild hafi á-
líka mikill gjaldeyii verið til
ráðstöfunar á þessu ári og á
sama tíma í fyrra.
í MBL. og Vísi er að sjálf
sögðu keppst við að fela þess
ar staðreyndir, en því haldið
fram I staðinn, að gjaldeyris
skorturinn sé alveg rikis-
stjórninní og ráðstöfunum
hennax að kenna. Blöðin
forðast hinsvegar að minnast
á, hvaða ráðstafanir ríkis-
stjórnarinnar hafi verið hér
sérstaklega að verki. Það
gera þau af þeirri einföldu
ástæðu, að þau geta það ekki.
Allt skraf þeirra um það, að
gjaldeyrisskorturinn sé rikis
stjóminni að kenna, er mark
laus> órökstuddur áróður.
Sannleikurinn er einmitt
sá, að ráðstafanir ríkisstjórn
arinnar hafa einmitt gert
það að verkum, að gjaldeyris
skorturinn er mun minni en
hann hefði orðið að óbreyttri
stjómarstefnu. Ráðstafanir
þær, sem rlkisstjórnin gerði
um áramótin, hafa tryggt
miklu meiri þátttöku í út-
gerðinni en áður og afstýrðu
stöðvun hennar um áramót-
in, sem var orðin fastur lið-
ur meðan Ólafur Thors var
sj ávarútvegsmálaráðherra.
Ef ríkisstjórninni hefð'i ekki
tekizt að tryggja þetta,
myndi fiskaflinn hafa orðið
miklu minni, og gjaldeyris-
ástandið lakara að sama
skapi.
í TILEFNI af þessum
skrifum íhaldsblaðanna, er
ekki úr vegi að menn íhugi,
hvernig nú væri ástatt, ef
ráðum Sjálfstæðismanna
hefði verið fylgt. Þá hefði
fiskifloti landsmanna verið
stöðvaður siðan um áramót,
þar sem þeir beittu sér gegn
ráðstöfunum ríkisstjórnar-
innar þá, án þess að benda á
önnur úrræði í staðinn. Síðan
hafa þeir keppst við að ýta
undir kaup- og verðhækkan-
ir eftir fremsta megni. Ekki
hefði hlutur útflutningsfram
leiðslunnar batnað eða hún
örfast við það, ef þessar
fyrirætlanir forkólfa Sjálf-
stæðismanna hefðu komist
fram. Mönnum, sem þannig
hafa hagað sér, værí sæmast
að tala sem minnst um þessi
mál.
HJÁ ÞVÍ getur ekki far-
ið, að versnandi gjaldeyris-
ástand hafi ýmsa erfiðleika
í för með sér. Þannig minnka
tekjur ríkisins og útflutnings
sjóðs, þar sem dregist hefur
saman innflutningur þeirra
vara, sem gefa þeim mestar
tekjur. Horfur eru þvi á því,
að halli verði í ár bæði hjá
ríkissjóði og útflutnings-
sjóði. Þessum erfiðleikum
verður að mæta með festu
og manndómi og gera ráð-
stafanir til að tryggja halla-
lausa afkomu ríkisins og
útflutningsframleiðslunnar.
Verði það ekki gert, bíður
stöðvun og atvinnuleysi
framundan. Því verður vissu
lega að afstýra.
Forkólfar Sjálfstæðisfl.
fagna yfir því, að stjórnar-
flokkunum muni ekki takazt
samstarf um Slikar ráðstaf-
anir. Slíkur fögnuður er hins
vegar ekki timabær. Rikis-
stjórnin er st-udd af fulltrú-
um þeirra stétta, sem eiga
mest undir því, að þessi mál
verði vel og farsællega leyst.
Slíka lausn tryggja þær bezt
með þvi að standa sjálfar að
henni. Það gera þær sér líka
ljóst. Mbl. og Vísir ættu því
að átta sig á því, að hlakk
þeirra er langt frá því að
vera tímabært.
Tillögur Bjarna og Gunnars
FORKÓLFAR Sjálfstæð-
isflokksins gera sér nú orðið
mjög tíðrætt um kjördæma-
málið á samkomum sínum
út um land. Þeir telja kosn-
ingafyrirkomulagið mjög
gallað. En hverjum er um
að kenna? Er það ekki ein-
mitt Sjálfstæðisflokkurinn,
sem hefur ráðið mestu um aö
móta það kosningafyrir-
komulag, sem nú er?
Þrátt fyrir mörg' orð um
kjördæmamálið, forðast for
kólfar Sjálfstæðisflokksins
líka að benda á nokkrar til-
lögur til lausnar. Hallast
flokkurinn fremur að tillög
um Bjarna Benediktssonar
um einmenningskjördæmi
eða tillögum Gunnar Thor-
oddsen um stór kjördæmi
ERLENT YFIRLIT:
lættiim
! ■■
ar a logum
Litlar líkur eru þó fyrir því, aft meirikáttar breytingar veríi gerSar a$ sinni
Á TÓLFTA allsherjarþingi Sam
einuðu þjóðanna, sem hefst í Nev
York 'á þi-iðjudaginn kemur, verð
ur m. a. til umræðu tillaga frá
sérstakri nefnd. sem kosin var é
þinginu 1956 til þess að gera til
lögur um, hvernig endurskoðun á
stofnskrá Sameinuðu þjóðann;
skuli háttað. Á fyrsta þingi S. þ
hafði verið ákveðið, að rætt
skyldi um endurskoðun á stofn
skránni í seinasta lagi af
10 árum liðnum eða á 10. þingin
(1955). Þar var hins vegar ekl
tekin önnur ákvörðun um þett
efni en að setja á laggirnar áðu
greinda nefnd, sem skipuð skyldi
fulltrúum frá öllum þáttökuríkjui
um. Verkefni nefndarinnar skyldi
vera það eitt að gera tillögu um
hvenær kalla skyldi saman sér-
stakt þing S. þ., sem tæki endur-
skoðun stofnskrárinnar eingöngu
til meðferðar. Nefndin skyldi hafa
tillögur Sinar undirbúnar svo
snemma, að íhægt yrði að leggja
þær fyrir 12. allsherjarþingið. —
Nefndin kom fyrst saman 3. júní
síðastliðin og var iþá samþykkt ein
róma að Ieggja þá tillögu fyrir
tólfta þingið, að nefndin héldi á-
fram störfum og leggði fram nýtt
álit ekki síðar en á 14. þinginu
(1959). Ef þingið fellst á þessa til-
lögu, þýðir hún það, að allri meiri
liáttar endurkkoðun á stofnskrá S.
þ. verður enn frestað um a. m. k.
tveggja ára skeið.
RÖDDUM UM það, að nauðsyn-
legt sé að endurskoða stofnskrá S.
þ. hefir talsvert fjölgað að undan-
förnu. Sú gagnrýni á stofnskránni,
sem mest ber á, beinist einkum
að tveimur atriðum. Annað er það,
að neitunarvald stórveldanna í Ör-
iggisráðinu torveldi mjög starf-
semi S. þ. og beri því að afnema
það. Hitt er það, að jafn atkvæðis-
réttur ríkja á allsherjarþinginu sé
ranglátur, þar sem hann veiti smá
þjóðum óeðlileg áhrif í saman-
burði við stórþjóðirnar.
Samkvæmt stofnskrá S. þ. er
Öryggisráðið valdamesta stofnun
S. þ. Ef það er sammála, getur það
tekið hinar þýðingarmestu ákvarð-
anir, sem eru bindandi fyrir allar
I þátttökuþjóöirnar. Vegna . þessa
| mikla valds Örggisráðsins, fengu
' stórveldin, sem eiga fast sæti í
ráðinu, það ákvæði sett í
stofnskrána, að þau hefðu hvert
um sig neitunarvald í því. Ef
þetta ákvæði hefði ekki verið sett
í stofnskrána, myndu sennilega
hvorki Sovétrikin eða Bandarikin
hafa gerst þátttakendur í S. þ.
Neitunarvaldið hefur hinsvegar
orðið til þess að gera Öryggisráð-
ið mestu óvirkt til þessa, a.m.k.
í málum, er eitthvað beinast gegn
stórveldunum. Aðallega hafa Rúss-
ar þó beitt því. Bretar og Frakkar
hafa einnig beitt því, m. a. í Súez-
deilunni í fyrra.
SÚ staðreynd, að Öryggisráðið
hefur þannig reynzt að miklu leyti
óvirkt, hefur orðið til þess, að ýms
um deilumálum, sem réttilega
heyra undir það, hefur verið skot-
ið til allsherjarþingsins, sem
hefur ráðgefandi og leiðbeinandi
vald, en getur ekki gefið beinar
fj’-rirskipanir. Þetta hefur þó orðið
til þess að auka verulega starfs-
svið þess og áhrif og það svo auk-
ið áhrif þeirra þjóða, sem ekki
eiga sæti í Öryggisráðinu. í tilefni
af þessu hefur sú gagnrýni fengið
aukin byr, að óeðlilegt sé að smá-
þjóð hafi sama atkvæðisrétt og
stórþjóð á alláherjarþinginu. T. d.
er ekki ósjaldan vitnað til þess, að
ekki sé réttlátt, að ísland hafi
sama atkvæðisrétt og Indland
með hlutfallskosningum?
Viðkunnanlegra væri, að
flokkurinn gerði sér grein
fyrir því, hvort hann fylgir
hér heldur Bjarna eða Gunn
ari, áður en hann fjölyrðir
mikið meira um þessi mál.
DAG HAMMARSKJÖLD
framkvíímdastjóri S.Þ.
vegna þess reginmunar, sem sé á
fólksfjölda iandanna >
ÞRÁTT fyrir þessa gagnrýni,
eru ekki miklar líkiir •.:! að gerð
ar verði þær breytingar á stofn-
skrá S. þ. í náinni framtíö, að neit
unarvald stórveldanna í Öryggis-
ráðinu verði afnumið eða tekin
upp mismunandi atkvæðisréttur á
allsherjarþinginu. Þegar til kem-
ur er vafasamt, að nokkurt af stór-
veldunum myndi vilja missa af
neitunarvaldinu. Og neitunarvald
ingar á stjórnarskránni þurfa fyrst
breytingar á stofnskránni. Breyt-
ingar á stofnskránni þurfa bæði
að samþykkjast af allsherjarþing-
inu og síðan þarf ákveðin tala
ríkisstjórna að staðfesta þær og.
þar á meðal allar stjórnir þeirra
ríkja, sem fara með neitunarvald !
í Öryggisráðinu. Engar breyting-:
ar á stofnskránni komast því fram,
nema stórveldin séu þcim fylgj-
andi.
Þótt ýmsir vilji taka upp mis-
munandi atkvæðisrétt á allsherjar
þinginu með hliðsjón af fólks-
fjölda, mun verða erfitt að ná sam
komulagi um það. Smáþjóðirnar
sem eru í meirihluta á þinginu,
munu beita sér gegn því, ,og vafa
samt er líka, þegar til kemur, að
Bretar og Frakkar sætti síg við
minni atkvæðisrétt en Banda-
ríkjamenn, Rússar eða Kínverjar
munu hafa.
ÞAÐ MÁL hefir nú verið tek.ð
upp, óháð allsherjarendurskoðuri
og meiriháttar breytingu á stofn-
skránni, að fjölgað verðí tÖlu' fúll
trúanna í Öryggisráðinu og eí'na-
hags- og félagsmálaráðinu, en til
þess þarf breytingu á stofnskrá
S. þ. Mál þetta er rökstutt mcð því
að aðeins 50 riki hafi verið aðilar
að S. þ., þegar stofnskráin var sam
þykkt, en þau verða orðin 82 eftir
að hið nj’ja ríki á Malaja-skagan-.
um fær inngöngu. Tillaga lun
þetta lá fyrir seinasta þingi, flutt
af ríkjunum í Suður-Ameríku, en
hún hlaut ekki endanlega af-
greiðslu, en vitað var, að RúSsar
myndu beita stöðvunarvaldinu. vald
inu gegn franigangi hennar. Rússar
töldu þó slíka breytingu ekki í
sjálfu sér óeðlilega, en kváðust
hins vegar enga slíka breytingu
myndú samþykkja meðan Komm-
únista-Kína fengi ekki sæti sitt í
Öryggisráðmu-og á alláherjarþing
inu. Líklegt er, að sú afstaða
þeirra haldist óbreytt á þinginu' nú
en tillaga um fjölgun fulltrúa í
umræddum ráðum mun verða lögð
fyrir þingið. Þ. Þ.
Timbur til sements-
verksmiðjunnar
AKRANESI í gær. — Ilvassafell
kcmur hingað í kvöld og losar
timbur til sementsverksmiðjunn-
ar. Togarinn Bjarni Ólafsson
kemur í kvöld eða fyrramálið með
fullfermi af karfa frá Grænlandi.
Karfinn fer til vinnslu í frysti-
húsunum. G.B.
Vegavinnukveðskapur.
Hér er kominn Refur bóndi og
tekur svo til máls: „Heilir og sæl
ir húsbændur góðir! Þar sem
heyjaönnum er nú að ljúka, kem
ég enn einu sinni í ba'ðstofuna
til ykkar með eitthvað af sumar-
kveðskap mínum. Að þessu sinni
hefi ég eigi unnið svo teljandi sé
við heyskap, heldur verið í vega-
vinnu, sem Ifka er gagnlegt og
nytsamt. Eg hefi unnið undir
stjórn Valdimars Eyjólfssonar
vegaverkstjóra á Akranesi sem
er drengur góður og áhugamað-
ur í starfi sinu. Hefir mér því
liðið vel, enda sumarið verið hag
i stætt til allra starfa. Margar
stökur hefi ég kveðið í sumar, og
sumar allhjartnæmar þótt fæst
ar þeirra verði birtar hér og
kalla ég þær vegavinnukveðskap
Refs bónda. Nú er vegavinnu
okkar hætt, raunar þó fyrr en
til stóð, en það er önnur saga.
Kem ég svo hér með nokkur
sýnishorn af „vegavinnukveð-
skapnum.
Vegagerðarmenn þurfa oft að flytja
bækistöðvar sínar og því kvað
ég:
Enn þá fer ég stað úr stað,
! stöðugt er að flytja,
Vegabótum vinn ég að,
verk er það til nytja.
Stuttan tíma í vor var bækistöð
okkar stutt frá Gröf í Skilmanna
hreppi og kallaði ég hana Graf-
arbakka og kvaö því:
Vegagerðar virðar fá
víða um land að ílakka.
Komnir nú þeir allir á
eru „Graíarbakka“.
i ;
Hallur veghefilsstjóri, scm er ötull
| og vandvirkur maður fékk eftir-
farandi vísu:
Ilundakúnstir Hallur kann,
hann því seggir virði.
Ileflar allan andskotann
upp í Borgarfirði.
Um Arlhúr flokksstjóra og mig
kvað ég eftirfarandi stökur, en
við erum jafnaldrar:
Ellin vill á ýmsan veg
okkur báða spjalla.
Arthúr hefir eins og ég
ofurlitinn skaUa.
Þorbjörn samverkamaður minn fékk
eftirfarandj stöfcu:
Fyrrum átti bú og bæ,
bóndi hvergi deigur.
Þorbjörn karlinn þarfúr æ,
þéttur vel og seigur.
Um ráðskonuna okkar sem er
myndar- og gæðakona kvað ég:
Ágústa er afbragðs frú
alveg laus við galla.
Heitt á 'kímnu hefir sú
hringa- sólar alla.
Svo er hér ein staka kveðin um
Hannes „skóflustjóra“ sem er
einn af „vondu fólki" eins og ég:
Hannes þræðir braulu beina,
böm á hann og lika frú.
Hjákonu því hefir eina
heitir ..vélaskófia" sú.
Vinnufélagi minn Ársæll fór í eggja
ieit upp á Akrafjall og kvað ég
þá:
Mörg er snót til ásta ör
ungan þráir segginn.
Veita þrótt og vekja fjör
veið'ibjöIJueggin.
Látum svo staðar numið í bili.