Tíminn - 25.09.1957, Blaðsíða 5
SÍMINN, miðvikudaginn 25. september 1957.
5
Míkil ástæða
auka enn vem
lendinga að
;a mjólkumeyziuna
Mjólkursamsalan i Reykjavík vinrtur aS því að
koma ýmsum endurbóium og nýjungum í
framkvæmd
Bœoi ég og fleiri, sem í
þetfa bia'ð skrifa, hafa láti'ö
í Ijósi éánægju sína yfir því,
aS fá ekki mjóik sencia heim
hár í Reykjavík og höfum
ekki sparaS stóru orSin í því
sambandi. Það var meSal
annars vegna þessa, aS ég ték
meS þökkum bcði um aS eiga
viðræður við forsföðumenn
MjólkurstöSvarinnar í
Reykjavík og hugðist auðvit-
að ganga af þeim fundi fuil
stæriiætis yfir þelm ágætu
rökum, sem ég hefði borið
fram fyrir hönd húsmæðra.
En margt fer öSru vísi en ætlað
er, og eítir ánægjulegt viðtal við
solustjórann, Odd Helgason, og
stöðvarstjórann, Odd Magnússon,
lét ég sannfærast um að í þessu
atrioi væru þeirra rök sterkari en
mín.
Þeir bentu mér á, að til þess að
h.eimsending mjólkur gæti farið
fram, yrði að hafa hér fullkomnari
ökutæki en hægt er 'að komast af
með í þeim löndum, þar sem snjór
á götum hamlar aldrei umferð. Hér
yrði aldrei um önnur tæki að ræða
en bíla og til að stjórna þeim
þyrfti fullorðna menn, sem krefj-
ast myndu þeirra launa, sem samn-
ingsbundin eru við slík störf, en
mikill liluti starfsins yrði unninn
á þeim tima, að gjalda yrði yfir-
vinnukaup fyrir. Þessi kostnaður
yrði að verulegu leyti að leggjast á
mjólkurverðið, heimsend mjólk
KýjU umbúSirnar eru þsjgilegar í
meðförum.
aö svo lengi sem mjólkin er seld
í glerflöskum, þá verður að skila
hiniim tórnu flöskum og þá yrði
! ein stúlka að taka við flöskunum,
önnur að flytja mjólkina í af-
greiðsluborðin og sú þriðja að vera
gjaldkeri. Væri því ólíklegt, að
nokkur verulegur sparnaður,
hvorki á iíma né starfsliði, íengist
mcð því.
|
PappaumbúSirnar
! En þá er komið að framkvæmd
merkilegrar nýjungar, sem er í
undirbúningi hér, en þegar hefir
verið tekin upp allvíða erlendis.
— hreiniegt, einfalt, Tioilt
Mjólk úr pappaumbúðum;
yrði dýrari en sú, sem menn sæktu
Sjálfir í búðir. Allmikið af þeim
vinnukráfti, sem nýttist til þeirra
sendiferða, væri vinnuafl barna,
sem naumast yrði hagnýtt til að
vinna fyrir beinum launum. Okkur
kom að vísu ekki alveg saman um,
live mikill hluti þess fólks, sem
yrði að standa í mjólkurbúðunum,
væru börn, en það er aukaatriði í
þessu máli.
Stefnt aS bættri þjónustu
Aö liinu leytinu vorum við full-
komlega sammála um, að bæta
þyrfti aðstöðu mjólkurkaupenda
svo, að minni tími færi í mjólkur-
kaupin og sagði sölustjórinn, að
markmið samsölunnar væri að
fjölga mjólkurbúöum og bæta að-
stöðu og þjónustu i þeim.
Nú langaði mig að heyra, hvort
ekki væri ráð að hafa sjálfsaf-
greiðslu fyrirkomulag með mjólk-
ina, en þar á móti koma þau rök,
Það er að selja mjólk og rjóma í
pappaumbúðum. Komist bað í fram
kvæmd, þá verður afhending Vör-
unnar að mörgu leyti auðveldari
og flutningur og þvottur á tómum
ílátnm sparast. Því miður eru þess-
' ar umbúðir dýrari en glerið, enn
| sem komið er, því að glerið má
! nota mörgum sinnum. í nágranna-
löndunum, svo sem Danmörku,
verður mjólkurlítrinn 10 aurum
dýrari í pappaumbúðum og þó
kostar mjólkin þar ekki nema 56
aura litrinn. í Noregi eru 2Vz eyr-
ir greiddur í uppbætur á hvern
lítra vegna pappaumbúðanna og
stendur það ekki undir kostnaðin-
um, en samt hefir verið talið rétt
afí hefja notkun þeirra. Telja má
víst, að umbúöirnar verði ódýrari
með tímanum og því þykir sjálf-
sagt að fylgjast með þróuninni og
sannreyna gildi þeirra.
Mjólkursamsalan hefir sótt um
vélar til að framleiða Vi lítra um-
j búðir og hugmyndin er, að þegar
I þær vélar fást, þá v.erði fyrst gerð
tilraun með að hafa rjóma í slík-
um „flöskum“.
Vefrarbragðið
Þá færði ég í tal hverju sætti
þáð óbragð, sem oft er að mjólk-
inni seinni hluta vetrar og fékk
við því þau svör, að fullsannað
væri, að það stafaði af efnaskorti
í kúnum. Þetta er ekkert sérstakt
fyrirbæri hér á landi, það hefir
verið rannsakað víða annars staðar
og niðurstaðan orðið hin sama.
Bragðið hverfur af mjólkinni jafn-
skjótt og kúnum er hleypt út á
vorin. Eri svo er annað, sem
kannske sættir okkur ögn við þetta
1 leiðingabragð.. Því hreinlegar, sem
með mjólkina er farið og því bet-
ur sem hún er kæld að loknum
mjöltuin, því sterkara verður
óbragðið!
Til bess að vinnsla mjólkurinnar
og aígreiðsla gangi greiðlega,
i þarfnast starfsemi Mjólkursamsöl-
unnar verulega aukins húsrýmis og !
er nú hafið að byggja eina hæð j
ofan á vesturálmu hússins, en!
þangað á að flytja skrifstofur allar,!
svo að koma megi nauðsynlcgum
véluin fyrir í aðalbyggingunni.
Aukning neyzlunnar
Þó að óvíða sé neytt meiri mjólk-
ur eri hér, er talið, að þegar tekið
er tillit til hins, mikla og íjöl-
breytta næringargildis hennar, þá
myndi vera hyggilegt að auka enn
mjóikurneyzluna og notfæra sér
mjólk til fæðu fremur en margt
annað matarkyns. Góð vísa er sjald
an of oft kveðin, það skaffar ekki
að minna enn einu sinni á, að úr
einum lítra af mjólk fást um þaö
bii 25% af þeim hitaeiningum, sem
nauffsynlegt er að hið daglega fæði
innihaldi, 40% af eggjahvítuefni
og nokkurn veginn nægilega mikið
af kalkefni, auk bætiefna, fitu og
fleiri nauðsýnlegra efna.
Manneldisfræðingar hafa gert
ýtarlega grein fyrir því, hve mjólk-
in sé nauðsynleg börnum. Mjólkur-
gjafir í skólum voru tíðkaðar hér
áður fyrr, en síðan að efnahagur
fólks tók að batna, hefir þeim ver-
ið hætt. Erlendis eru þær víða ííðk-
aðar, einnig þar sem afkoma
manna er almennt góð, svo sem í
Bandaríkjunum, því að heilbrigðis-
yfirvöld telja lágmarks mjólkur-
neyziu einn bezta heilsugjafa barn-
anna, sem þau megi undir engum
kringumstæðum vera án.
Véipakkað skyr
Skyrið verður æ eftirsóttara
vegna þess, að mjólkurbúin hafa
nú fundið þær framleiðsluaðferðir,
sem tryggja jafngott skyr. Hjá
Mjólkursamsölunni eru hafn'ar íil-
raunir með að vélpakka skyrið, en
þegar það er komið í framkvæmd,
verður afgreiðsla þess í senn fljót-
legri og hreinlegri.
Rætt hefir verið um gildi bess,
að bæta vissum bætiefnum í neyzlu
mjólk og svo framarlega sem heil-
brigðisyfirvöldin telja, að það sé
æskilegt, mun Mjólkursamsalan
áfla nauðsynlegra véla til þess.
Einnig hefir verið rætt um að
sprengja fitukornin í mjólkinni,
svo að rjóminn setjist ekki ofan á.
Þykir mörgum sem mjólkin verði
bragðbetri við það, að fitan bland-
ast jafnt, og þar scm notaðar eru
■ pappaumbúðir, þyldr nauðsynlegt
; að gera þelta, þar sem fólk sér þá
i ekki hvort rjómalag er ofan á ílát-
unum.
i
Tvennskonar rjómi?
Ennræddum við eitt atriði, sem
valdið hefir óánægju hór í bæn-
um. Það er hve erfitt revnist stund
um að þeyta rjóma. Nú stendur tii
! að auka fitumagn rjómans, en vera
: má, að hann verði þá lítið eitt dýr-
ari, því auðvitað gengur því meiri
1 undanrenna frá sem rjóminn verð-
ur fitumeiri. Væri ekki ráð að lrafa
, tvenns konar rjóma, en það mun
I gert víða erlendis? Þá yrði þynnri
rjóminn ódýrari og yrði keyptur
i til að hafa í kaffi og fleira, en sá
Reykhólakirkja. (Ljósm.: St. NikulássorOr
Sáð inn eftir Reykhólakirkju a'S altarinu.
Fjölm..háttðaguðsþjDinista er aldar-
KirEjU varm
Aldarafmælis Reykhólakirkju var minnzt viS hátíðaguðs-
þjónustu að Reýkhólum sunnudaginn 3. september, að við-
stöddu fjöimenni, sem hvergi nærri rúmaðist í sæti í kirkj-
unni. Prófasíurinn séra Jón Pír. - ísfeld prédikaði og þjónaði
fyrir ahari eftir prédikun. Sóknarpresturinn, séra Þórarinn
Þór, rakti sögu kirkjunnai'.
lag við ríkið, sem er eigandi kirkj
Einnig töluðu í kirkjunni séra unnar, um álag á gömlu kirkj-
Sigurður Kristjánsson prófastur á una, sem söfnuðurinn vill yfir-
ísafirði og Sigurður Eliasson til- taka með hæfilegu meðlagi. Standa
raunastjóri formaður sóknarneínd- þó vonir til að það samkomulag
ar. Altarisþjónustu fyrir prédikun náist áður en langt um líður. Á
önnuðust prestarnir, séra Grímur Reykhólum hefir verið kirkja síð-
Grímsson í Sauðlauksdal og séra an skömmu eftir kristnitöku og
Tómas Guðmundsson á Patreks- hafa þar þjónað margir merkis-
firði. — Jónas Tómasson tónskáld klerkar.
frá ísafirði lék á orgelið og stjórn-
aði kirkjukórnmn, sem hann hafði HéraSsfundur
æft undanfarna daga af þessu til-i ,, ,,
efrii. Einnig æfði hann smábarna- k egna ajdarafmælis Reykhola-
kór. sem söng við guðsþjónustuna. hirkju hafði profasturmn í Barða-
Var athöfnin öll hin hátíðlegasta. strandarprofastsdæmi heraðsfund
Að lokinni guðsþjónustu hafði profastsdæmisins að Reykholum að
sóknarnefndin og kvenfélagið Þ8SSU sinni laugardaginn 7. sept.
Liijan kaffiboð fyrir alla kirkju- Satu hann aUir prestar profasts-
gesti í húsi Ungmennasambands dæmisms og 8 safnaðarfulltruar.
Norður-Breiðfirðiriga ,við sundlaug-
ina á Reykhólum.
Saga kirkjunnar
Reykhólakirkja var byggð
2 prestaköll eru prestslaus, en er
þjónað af nágrannaprestum. Pró-
fasturinn séra Jón Kr. ísfeld á
Ríldudal stjórnaði fundinum og
minntist í upphafi séra Einars
a Sturlaugssonar prófasts frá Pat-
miðri prestsskapartíð séra Olafs ‘ reksfirði, sem látizt hafði síðan
E. Johnsens prófasts að Stað á soinasti héraðsfundur var haldinn.
Reykjanesi. Var bygging hennar var hans minnzt með virðingu og
mikið brekvirki á sínum ííma. Var þakklæti og risu fundarmenn úr
hún lengi fegursta kirkja i Barða- Sætum. Prófastur lagði fram kirkju
strandarprófastsdæmi. Reykhólar reikninga prófastsdæmisins og gaf
voru annexía frá Stað þar ílil ar- skýrslu um kirkjulega starfsemi í
ið 1948 að prestssetrið var flutt að prófastsdæminu og þær brevting-
Reykhólum. Kirkjan er :iú orðin ar> sem höfðu orðið á málefnum
mjög hrörleg og má heita óhæf kirkjunnar.
til messugerðar að vetrinum. í
ráði er að byggja nýja kii'kju og
er það orðin knýjandi nauðsyn,
en ekki hefir enn náðst samkomu-
Kirkjubyggingarméiið
Rædd voru ýms mál. Mestar
______________________________ umræður urðu um kirkjubygging-
ar, enda brýn þörf á því að reisa
feitari og dýrari væri keyptur, þeg n'’iar kirkjur á nokkrum stöðum
ar nota ætti þeyttan rjóma. ' 1 prófastsdæminu, sem orcipar eru
Næst mmi ún bá <=e<ria f>-á bví m3ög lélegar eða nær ónýtar. Auk
sem forstöðuméhn Mjóikur.íamsöl- Þessa var rætt um útvarpsmess-
unnar fræddu mig varðandi ostana, rimar, samstarf presta og safnaða,
en framleiðsla þeirra er þegar orð- kennslu kirkjuorganista o. fl. Lauk
inn allstór hluti mjólkuriðnaðarins. Þessum héraðsfundi laust fyrir
| miðnætti a laugardag á heimili
Sigríður Thorlacius. I sóknarprestsins að Reykhólum.