Tíminn - 25.09.1957, Blaðsíða 7

T í M IN N, miðvikudaginn 25. september 1957.
„ . . . Kysi fremur að vera Dani
á Islandi en Svíi í Danmörk . . . ”
Notalegt kveíjurabb Siguríar Nordals sendi-
berra vi<$ Aftenbíadet í Kaupmannahöfn
Sigurður Nordal sendi-
herra er kominn heim. Hann
léf af sendiherraembætti fyr-
ir nokkrum dögum, eftirmað-
ur hans í embættinu, Stefán
Jóhann Stefánsson, er kom-
inn tíl Danmerkur og mun
taka formlega við starfinu
einbvern næstu daga.
Dönsku blöðin hafa rætt við
Nordal sendiherra við brott-
förina og hefir þar margt
borið á góma. Tíminn birti
nýlega viðtal, sem blað jafn-
aðarmanna, Social-Demokrat-
en, átti við hann. Hér fer á
eftír annað viðtal, sem blaða-
maðurinn Axel Dreslov hjá
Aftenbladet átti við Nordal,
og birti í blaði sínu 20. þ. m.
Dresíov tekur svo til máls:
PuIItrúi íslands í Danmörku sex
síðustu árin, Sigurður prófessor
Nordal, yfirgefur Danmörku á
sunnudag og (heldur heim, til þess
að taka aftur til starfa sem pró-
fessor í íslenzkum bókmenntum.
Áður en hann leggur upp, áttum
vér viðtal við prófessorinn, sem
nú er fiuttur á hótel, með því að
verið er að undirbúa héimili eítir
mannsins.
— Leið mín í sendiráð’herrahlut
skiptiS í Kaupmannahöfn, segir
hann, lá um íslenzka háskólann,
hlutskipti mitt þar, sem var ís-
lenzk tunga og bókmenntir en síð-
an 1920 þó aðeins bókmenntirnar.
— Hvers hafði þér einkum sakn
að þessi sex ár, sem þér hafið ver-
ið hér?
— Af daglegum þörfum aðallega
loftsins og vatnsins. Eg hefi eigin-
lega aldrei tekið eftir þessu, fyrr
en ég fór að fljúga á milli. Þá
urðu umskiptin svo snögg, að ég
hlaut að gefa þvi gaum, hversu
hressandi íslenzka andrúmslotið
er. í Reykjavík höfum við sírenn-
andi heitt og kalt uppsprettuvatn í
leiðslunum, vatn sem síast hefir í
gegnum hraun. Að vanta þetta verð
ur að sjálfsögðu ekki eins tilfinnan
legt, þegar maður býr í olíukyntri
íbúð, sem hefir einnig heitt vatn.
a. stærðfræði- og náttúruvísinda-
deild. En guðfræði, lögfræði og
læknisfræði Ijúka menn heima.
Sama er að segja um nám í ís-
lenzkri tungu, bókmenntum og
sögu. Hins vegar iteljum vér hyggi-
legt að okkar nemendur læri er-
lendar þjóðtungur í hlutaðeigandi
löndum.
Þegar ég kom að háskólanum
1918, var ég eini prófessorinn í
lenzkri tungu og bókmenntum,
snúið heim, hefði það ekki verið
yðar óskadraumur að geta tekið
handritin með yður?
— Það hefði verið ánægjulegt,
en ég held ekki að ég hafi verið
valinn í þetta starf með það fyrir
augúm. Að hinu leitinu er ég sann-
færður um, að mál þetta leysist.
Þegar maður ræðir við Dani, og
þegar maður les það sem um þetta
er skrifað í blöðin, gjörir maður
sér grein fyrir því, að það fólk,
sem er með aíhendingu, er einmitt
sá hlutinn, sem þekkir til málanna
— Eg mun sakna þjóðminja-
safnsins ykkar.
— Hvað svo?
— Eg var hcr í Danmörku frá
1908—1916 það er á árunum milli
tvílugs og þrítugs, og hafi maður
einmitt á þessum árum dvalið í
höfuðstað Danmerkur, hlýtur mað
ur alltaf á einn eður annan hátt
að hafa orðið hér eins og heima
hjá sér. Eg dái Kaupmannahöfn
og tel hana yndislegan bæ. Hér
Iauk ég magisterprófi og hér
hlaut ég minn doktorstiitil, og hér
var ég enn í tvö ár við fræðiiðkan
ir eftir það. Það er mikil gæfa að
hafa fengið að halda áfram námi
í fjögur ár eftir að hafa hlotið
magisterpróf. Tveimur af þessum
árum varði ég til framhaldsnáms
hér í Höfn með dálitlum útúrdúr
til Þýzkalands. En seinni tveim ár-
unum eyddi ég í Oxford.
— Höfuðstaður lands yðar er að
gjörast æði stór?
— Þegar ég kom til Reykja-
víkur árið 1900 voru íbúarnir 6000.
Nú eru þeir 60 þúsund. Jafnvel
þessi sex ár sem ég undanfarið hefi
verið að heiman, hefir bærinn
brevzt æðimikið. Eitt af því sem
mcnn verða að vita, til þess að
skilja að við eigum þungt undir
fæti fjárhagslega, er það, að við
höfurn eytt óhemjufjárhæðum til
þess að byggja jafnlítið arðgæfa
hluti og mannabústaði. En slíkt
gjörir við sig vart. Milli 80—90%
af öllum húsum á íslandi hafa ver
ið reist á síðustu -25 árum. Og það
hefir verið til þeirra vandað. Þessi
hús eru engin lúxushús en vönduð
og hagkvæm.
— Og nú eruð þér að kveðja?

SigurSur Nordal meö fornaldaröxina, sem danskir vinir lians gáfu honum
að skilnaði. Myndin er úr „Aftenbladet".
og lætur sig málið nokkru skipta.
Að sjálfsögðu verður maður
einnig að leitast við að skilja hina
,,íhaldssömu“, en það er sannfær-
ing mín — og það gildir um þetta
mál eins og einnig pólitísk mál —
minni háskóladeild. Aðeins einn
dósent var mér til aðstoðar. í dag
eru prófessorarnir í þessari sömu
deild sj_ö.
— Er danska kennd í unglinga-
skólunum á íslandi?
— Jiá, frá tólf ára aldri. Ensku- að maður má ekki vera of þolin-
kennslan byrjar ári síðar Annars móður. Eg hygg aðeins að maður
læra íslendingar víst enskuna eigi að íhafa biðlund til að ein kyn-
fyrst og fremst í kvikmynda'húsun slóð deyi.Það sem fyrir hina eldri í
_ um. Við leggjum ekki í kostnað dag er óaðgengilegt, verður eðli-
mörktTsem sTmhándsleiðUrhTnna Við að koma fyrir þýðingum undir legur hlutur hinum ungu á morg-
N orðurla nd a n n a. myndirnar. im.
__I>a5 leiðir af sjálfu sér. Mað- — Hvað um amerísk áhrif? ) — Líta menn á Islandi enn á
ur þarf ekki annað en að vekja — Áhugi vor fyrir enskri tungu se_m einhverskonar harð-
athygli á því, að hin eina höfn í stendur í engu sambandi við amer stl°ra> kúgara?
Skandinaviu, sem stærsta farþega- íska varnarliðið. Heldur eingöngu — Nei, ekki þær kynslóðir, sem
skip okkar, Gullfoss, kemur við í, af hinu, að það er hyggilegt fyrir nú eru uppi. Eg get sagt yður svo-
litla þjóð að geta talað eitthvert lítið smáskrítið í þessu sambandi.
2000 íslendmgar
í Kaupmannahöfn
Líta íslendingar enn á Dan-
— Eg kveð með vissri viðkvæmni
en ég gleðst af því að fyrrverandi
forsætisráðherra Stefán Jóhann
Stefánsson verður eftirmaður
minn. Hann er Alþýðuflokksmað-
ur, en ég lít ekki svo á að það sé
neitt pólitískt við útnefningu hans.
Hann er einn þeirra sem trúir á
norræna samvinnu, og ég er full-
viss um að Danmörk mun fagna
komu hans.
Daoir sigra Norð-
menn
Á sunnudaginn háðu Danir og
Norðmenn landsleiki í knatt
spvrnu. Á-leikurinn var háður í
Ósló og varð jafntefli 2-2. Norð-
menn höfðu yfirtökin í fyrri 'hálf
leik og stóð 2-1 fyrir.þá í hálfleik.
í síðari hálfleik sóttu Danir sig
rnjög og tókst að jafna. Per Kristó
fersson skoraði bæði norsku mörk-
in. Poul Petersen og Peder Kjær
skoruðu fyrir Dani. í B-landsleikn-
um í Frederikshavn sigruðu Danir
með 5-2 og í unglingalandsleiknum
í Næstved sigruðu Danir með 4-0,
en í drengjaleiknum í Frederifc
stad varð jafntefli 2-2, eins og ;
aðalleiknum.
heimsmálanna. Þetta er nákvæm-
lega eins hér í Danmörku.
er Kaupmannaihöfn. Hið sama giid
ir einnig um flugvélar beggja ís-
lenzku flugfélaganna. Enda gildir
þetta ekki eingöngu um ísland.
Öll Evrópa hefir Danmörku að
hliði 'til Norðurlanda. Þetta sannar Handntín
Kastrupflugvöllurinn, sem er lang |
samlega. fjölfarnastur flugvalla á| — Þegar þér nú, sendiráðherra
Nofðurföndum. j Nordal, sem eruð prófessor i ís-
Auk þess eru svo mörg söguleg
rök sem að því styðja, að sam-
band íslands og Danmerkur sé nán
ara en sambandið við hin Norður-
löndin. í Kaupmannahöfn dveljast
að staðaldri um tvö þúsund fslend-
ingar, þar á meðal æðiroargt náms
manna. Við Iháskóla okkar er lítil
verkfræðideild, þar sem menn
geta tekið próf, sem svarár til
fyrsta hluta. Polytekniska skólans
hér. Það sem á vantar verkfræði-
námið er nemendum okkar í þess-
Þykir vissara að
gæía Speidels
NTB — LUNDÚNUM, 23. sept. —
Speidel, þýzki hershöfðinginn,
sem nú er yfirmaður herja Nato
í Mið-Evrópu, kom í heimsókn
til Lundúna í dag. Er það fyrsta
ari grein með samningi tryggt hér heimsókn hershöfðingjans þangað
í Kaupmannatoöfn. Annars munu
að staðaldri ekki færri en 300 ís-
lenzkir stúdentar vera við nám er-
lendis.
— Háskóli ykkar hefir að öðru
leyti allar venjulegar deildir.
— Ekki állar. Ökkur vatnar m.
Það hefir skeð ekki einu sinni,
heldur oft, að Danir sem ákveðið
höfðu að ferðast til íslands hafa
komið til mín til þess að fá álit
mitt um hverjar móttökur þeir
muni fá. Eg hefi alltaf sagt að það
yrði tekið á móti þeim eins og góð
um vinum, og þetta hefir aldrei
brugðist. Komnir til baka hafa
þeir allir staðfest að umsögn mín
hafi reynst rétt. Mér liggur við að
segja: Eg vildi mikið heldur vera
Dani á íslandi í dag, en Svíi í Dan
mörku. . .
Við getum víst verið á einu máli
um að auðvelt er að finna Dani,
sem eru móðgaðir út af því, að ís-
lenzkt lýðveldi var endurreist, en
ég er sanníærður um, að hin
danska æska sem nú er að vaxa
upp, lítur á þetta eins og sjálfsagð
an hlut.
síðan hann tók við núverandi stöðu
sinni. Hernaðaryfirvöldin brezku
hafa gripið tii mjög öfiugra ör-'pjöldi nýrra húsa
yggisráðstafana í sambandi við
komu hershöfðingjans. Er hans
gætt af öflugum herverði ög leyni
lögreglumönnum.
— Þegar þér eruð komnir heim,
hvort munið þér hafa nokkurs að
sakna héðan?
Ólafur konungur
(Framhald af 6. síðu).
frelsissveitar.na. Og hinn 7. júni
tók hann á móti föður sínum, sem
kom heim til Noregs á herskipinu
„Norfolk". Þá hélt Ólafur ræðu og
mælti fyrir munn allra Norð-
manna:
„Vér, Iiermenn þínir, sjóliðar,
flugmenn og landmenn, fylkjum
oss um yður í dag í þeirri öruggu
trú, að með því að þjóna konung-
inum og föðurlandinu, leysum
vér af hendi þau störf, sem
norska þjóðin óskar að vér íök-
umst á herðar til viðreisnar og
uppbyggingar í Noregi, og til að
verja landið gegn útlendum of-
beldismömuun og ránsmöiiiiuin".
Þjóðin treystir honum
í dag er Ólafur ríkiserfingi kon-
ungur Noregs. Ilann gengur til
þess slarfs með mikla reynslu,
ágæta hæfileika og það sem mest
er um vert: traust þjóðarinnar á
bak við sig. Einkunnarorð hans eru
hin sömu og föður hans: „Alt for
Norge“. Þau gátu ekki önnur verið.
Á víðavangi
Einskisverð undanbrögð
Hvernig skyldi liafa sungið í
tálknunum á Morgunblaðinu, ef
fyrrv. félagsmálaráðlierra hefði
upp úr þurru og án beiðni kjör-
inna bæjarfulltrúa sett bæjar-
reksturinn í Reykjavík undir eft-
irlit? Menn geta svona ímyndað
sér, hvernig útgangurinn befði
orðið fyrst blaðið ætlar að trvll-
ast yfir því, að núv. félagsmála-
ráðherra hóf afskipti af útsvars-
álagningu meirihlutans vegna
kæru margra bæjarfulltrúa. í
Morgunblaðinu í gær er því nefni
lega lialdið fram, að Steingrímur
Steinþórsson fyrrv. félagsmála-
ráðhcrra hefði átt að stöðva ólög-
lega útsvarsálagningu meirihlut-
ans á undanförnum áruni. Að-
gerðarleysi hans í þessu efni nú
sanni að ásakauir á bæjarstjórn-
armeirihlutann séu nú gerðar
„gegn betri vitund“ eða Stein-
grímur hafi gerzt sekur um „frek-
leg embættisafglöp“. Þetta er
aúðvitað eintóm vitleysa. Ráð-
herra hefir að þessu sinni af-
greitt kærumál kjörinna bæjar-
fulltrúa með eðlilegum hæt*i.
Slík kæra hefir aldrei borizt fyrr.
Ef bæjarfulltrúar hefðu óskað af-
skipta ráðherra í tíð Steingríms
Steinþórssonar, inundi liann al-
veg efalaust liafa tekið málið til
afgreiðslu á sama liátt og nú hef-
ir verið gert. Þessi undanbrögð
Mbl. gagna því ekkert. Útsvars-
málið er í augum borgarauna
sama hneykslið og það var í upp-
hafi, þótt Mbl. og Vísir reyni áð
breiða yfir og blekkja með alls
konar ódýrum leikbrögðum.
Mbl. á hálum ís
En ásakanir Mbl. í garð Stein-
grírns Steinþórssonar eru reistar
á meira en lítið undarlegum
grunni. Það er eins og Mbl. sé
að lieimta ríkiseftirlit með at>
liöfnum bæjarfélaganna, án þess
að nokkurt kall um það komi frá
kjörnum fulltrúum. Samkvamit
þessum Mbl.-pistli hefði Stein-
grímur Steinþórsson átt að finna
það upp hjá sjálfum sér, að láta
endurskoða útsvarsskrána. Og
hvers vegna skyldi þá látið staðar
numið við það? Hvers veg'na
hefði ekki eins átt að atlmga,
livernig peningunum, sem teknir
eru af borgurnum, er varið?
Morgunblaðið er í þessum mál-
flutning'i komið út á í meira lagi
hálan ís. f ákefð sinni að verja
útsvarshneykslið grípur það til
svo hæpinna röksemda, að hætt
er við að sjálfum íhaldsbæjarfull*
trúunum blöskri. Ólíklegt er að
fleiri skrif í þessum dúr sjáist í
blaöinu.
Eins og álfar úr hól
Hér á dögunum stóð yfir upp-
gjör á gjaldeyrisástæðum bank*
anna og var afgreiðslu feröa*
mannagjaldeyris frestað um einn
dag. Þetta varð tilefni stórfréttar
í Mbl.; hins vegar hefir ekkert
orð komið í blaðinu um að þetta
liafi aðeins verið stundartöf. Les-
endur blaðsins úti um land mega
því trúa því að bankarnir afgreiði
engar ávísanir til ferðamanna
enn í dag. Nærgætnislegt liefði
það verið af Mbl. að láta sín a
nánustu þó vita, að stórfréttin.
um gjaldeyrismálið væri _ bara
blekking. Þá liefði blaðið fslend-
ingur á Akureyri ekki lent í
þeirri fallgryfju að birta langan
hneykslunarpistil í Morgunblaðs-
stíl um ferðamannagjaldeyrir s. 1.
föstudag. fslendingsritstjóranum
varð það á, að trúa frétt í Mbl.,
og varð að athlægi lesenda fyrir
vikið. Þeir, sem byggja vitneskju
sína um þjóðmálin á lestri Mbl.
og engu öðru, eru ætíð eins og
álfar út úr hól.
11 ár strikuð út
Ekki batnar upplýsingin þótt
þessir lesendur Mbl. líti annað
slagið í Vísi. Þar er allt á sömu
bókina lært, aðeins öfgafyllra og
vitlausara. Þar stóð t.d. á dög-
uiiurn að Eysteinn Jónsson hefði
verið fjármálaráðberra í nær 25
ár óslitið. Með einu pennastriki
þurrkaði Vísir lit 11 ára stjórn-
artíð 4 fjármálaráðherra íhalds-
ins. Geri aðrir betur. i