Tíminn - 03.11.1957, Síða 4

Af blöðum sö
J6rf R. Hjálmarsson, sagnfræðingur ræíir um
krossfer'Sir
FRÁ FYRSTU öldum kristn-
innar hafa ííðkast pílagrímaferðir
til Landsins helga. Trúaðir menn
lögðu á sig !öng og erfið íerða-
lög til að geta með eigin augum
séð hina heilögu staði, þar sem
Kristur og postularnir höfðu lifað
cg starfað, liðið og dáið. Kirkjan
hvatti mjög til þessara ferða og
taldi þær mönnum til hinnar
mestu sáluhjálpar. Venja var að,
hver sem legði í slika för hlyti
áður eins konar vígslu í kirkju
sinni. Presturinn blessaði hann,
skrýddi hann pílagrímskápunni,
afhenti honum pílagrimsstafinn og
stökkti að síðustu á hann vígðu
vatni. Þegar pílagrímur kom heim
úr langferð sinni, var venja að
að fara með herlið austur fyrir
Miðjarðarhaf og frelsa landið með
valdi úr höndum hinna vantrúuðu
: fékk byr undir báða vængi hjá
| hinum einbeitta og harðsnúna
páía Gregóríusi 7. En ekki gat
! kann beitt sér fyrir slíkum leið-
angri sakir annríkis vegna ófriðar
við þýzka keisarann, heldur var
; það eftirmaður hans, Úrbanus
páfi 2., sem sanSeinaði krafta kirkj
unnar og kom krossferðunum. af
sfcað. En b?.ð voru fleiri ástæður
en fjandikapur Seldsjúka við
pí! agríma, er lágu að baki kross
ferðunum. Keisarinn í Konstantín-
ópel hafði missí mikið af ríki sínu
í Litlu-Asíu 1 hendur Seldsjúka
og hafði snúið sér til páfans í
Riddari frá miööldum.
hann þakkaði guði opinberlega í
kirkjunni fyrir handleiðslu í för-
inni og legði ólífugrein frá Land-
inu helgá á altarið. Að afreki sínu
loknu naut pílagrímur ávallt hinn-
ar mestu virðingar í sveit sinni.
í Landinu helga fengu pilagrím-
ar yfirleitt að fara í friði fyrir
þeim, sem bjuggu á þessum slóð-
um. Arabarnir, sem ríktu í landinu
frá því á 7. öld og voru Múhameðs-
trúar, litu hir.a kristnu ferðamenn
liqrnauga, en létu þá oftast vera.
Þetta ástand versnaði mjög eftir
að annar þjóðflohkur, er Seld-
sjúkar nefndist, lagði landið undir
sig á 11. öld. Seldsjúkar voru af
tyrknesku bergi brotnir og ný-
fluttir langt austan úr Asíu. Þeir
liöfðu tekið Mú’hameðstrú og svo
ísem títt er um alla þá, sem ný-
verið hafa tekið trú, voru þeir
mjög ákafir baráttumenn síns nýja
guðs, Allah, og fyrirlitu alla þá,
er trúðu á aðra guði. Seldsjúkar
sýndu siig brátt í margs konar
fjandskap við kristnina, rændu og
skemmdu hina heilögu staði og
ofsóttu og hrjáðu pílagríma á
margan hátt, svo að þeir gátu vart
verið óhræddir um líf sitt þar
eystra.
HIN HÖRMULEGU tíðindi,
er pílagrímar sögðu frá Landinu
helga, vöktu gremju og sorg um
alia Norðurálfu og hugmyndin um
Róm með beiðni um hjálp frá
Vesturlöndum til að endurheimta
þessar lendur sínar. Þessi beiðni
keisarans vakti mikinn fögnuð lijá
páfa cg öórum .ráðamönnum á
Vesturlöndum. Lengi hafði verið
grunnt á því góða milli páfans
í Róm og pat.ríarksins í Konstan-
tínópel, því að báðir gerðu kröfu
til að vera æðstu ráðamenn inn-
an kirkjunnar. Öldum saman hafði
átt sér stað margs konar tog-
streita milli austurs og vesturs,
en í lengstu lög hafði þó verið
reynt að varðveita einingu sam-
félags kristinna manna. A'ð lok-
um hafði það þó ekki reynzt unnt
og kirkjan klofnaði í tvennt árið
1C54 og er síðan talað um grísk-
kaþólska og rómversk-kaþólska
kirkju. Klofningur þessi varð
mörgum leiðíogum kristninnar til
sárustu sorgar og lengi vel voru
menn að þreifa fyrir sér, hvort
ekki mætti sameina kirkjurnar á
ný og safna öllum kristnum mönn-
! um aftur í eina hjörð innan heil-
agrar, almer.nrar kirkju. Páfinn
og menn hans þóttust eygja gullið
tækifæri, eftir að keisarinn í Kon
stantínópel hafði leitað eftir hjálp
fírá Vestur'löndum. Hugsuðu þeir
sér ao fara með her manns aust-
ur fyrir Miðjarðarhaf, frelsa
Landið helga og berja eftirminn-
anlega á hinum vantrúuðu. Þar
með þóttust þeir taka forustuna
í málefnum kristninnar svo ræki-
lega í sínar hendur og gera keis-
aradæmið í austri sér svo skuld-
bundið að sameining hinnar grísku
og rómversku kirkju kæmi af
sjálfu sér líkt og þegar fullþrosk-
aður ávöxturinn fellur af trénu.
ÞÁ ER OG að minnast þess
að aðallinn var hin ráðandi stétt
á Vesturlöndum ásamt klerka-
stéttinni. Helzta iðja aðalsmanna
var að berjiast og áttu þeir löng
um í ófriði hver við annan. En
þeim hafði fjölgað mjög, svo að
víða þrengdi að þeim og tæki-
færin urðu því færri til að skapa
sér sómasamlega afkomu og afla
sór frama og frægðar, sem allir
stríðsmenn þrá. Þeir tóku því
fagnandi boðskapnum um að halda
til hinna auðugu og ævintýralegu
Austurlanda, er byðu fræknum
riddurum svo ólíkt fleiri tækifæri
og meira olnbogarými en hin
hrjá'ðu og fátæku Vesturlönd.
Lægri stéfctirnar hrifust einnig
með, því að kjör þeirra voru svo
aum heima fyrir að þeim virtist
\jrá litlu að hverfa, en ef til vill
til mikils að vinna.
En þótt aðalsmenn og bændur
hefðu mjög í huga að afla sér
frama, auðs og bættra lífskjara,
má samt ekki gleyma því að trú-
aráhuginn var mikill í upphafi
krossferða og var hann vissulega
ekki léttari á metunum en áhug-
inn á frægð og jarðneskum gæð-
um. Krossferðirnar höfðu þann
kost fram vfir ýmsar aðrar her-
ferðir að með því að berjast til
auðs og landa þjónaði maður guði,
svo ao það varð ekki betur gert
á annan hátt.
HAUSTIÐ 1095 kallaði Úr-
banus páfi 2. saman mikið kirkju-
þing í borginni Clermont í Suður-
Frakldandi. Þ.ar flutti hann mjög
áhrifami.kla ræðu, lýsti. neyö krist
inna manna og villimennsku Seld-
sjúka í Gyðingalandi. Skoraði á
■alla kristna menn aö hætta inn-
byrðis stríði og fjandskap og snúa
sér að göfugri verkefnum og guði
þóknanlegum. Að síðustu lofaði
ifcann öllum, sem fara vildu og
frelsa Landið helga úr höndum
hinna vantrúuðu, syndafyrirgefn-
ingu og eilífri umbun á himnum.
Ræða þessi hafði hin mestu áhrif
og áheyrendur, lærðir og leikir,
hrópuðu hver sem betur gat: „Guð
vill það! Guð vill það!“, og flýttu
Lsér til að fá sett á öxl sér hið
rauða krossmark, er táknaði að
þeir gerðust krossfarar og ætluðu
í krossferð til Landsins helga.
Næsta ár, 1096, hófst fyrsta kross-
ferð.
Skólum lokað á ísa-
firði vegna flenzu
ÍSAFIRÐI. — Influenzan er orðin
mjög útbreidd hér á ísafirði. —
Gagnfræðaskólanum og barnaskól
anum verður lokað vegna veikinda
þessa viku. Lætur nærri að um
fjörutíu af hundraði nemenda hafi
vantað í skólana.
G.S.
T f MIN N, sunnudaginn 3. nóvember 1957«
tft MggBBumani—aawai8iaBai»iiijHa»i8^giaaaB»iaimuBs»iBgs!rei^wwiawwwB«w n *j
K:l;
< Þáttur kirkjurmar
„Friður sé með yðurf
GÆTI VERIÐ þörf á annarri
| kveðju fermur en þessari frið-
: arkveðju Drottins á þessari
friðlausu jörð.
Salem aleikum, sólskins-
kveðjan frá sigurvegara lífs-
ins, hvíslar í vorblænum við
gluggann á morgnana, snertir
vanga þinn í ljúfum Leik geisl-
anna er þú lítur út um dyrnar.
| Hugsið ykkur, ef allur' heim-
urinn, allt mannkynið hlustaði
| á þessa friðarkveðju dag hvern,
j| þá yrSu vopnin kvödd á samri
1 síund. Þá þyrfti ekki frægasti
p friðarprédikari nútímans, Al-
bert Schweitzer að tala fyrir
| daufum eyrum þjóðhöfðingj-
fi anna í austri og vestri um
i hryllilegustu dráps og eyðing-
% artæki nútímans. Þá lyki her-
væðingu þjóðanna og hermenn
legðu stund á framleiðslu og
listir.
ÞÁ YRÐI ekki rætt um til-
verurétt þessa litla lands, ein-
ungis sem mikilsverðan þátt
í vélabrögðum hms vonda, þar
sem sundrung og flokkadrætt
ir setja blæ á líf hvers dags.
„Friður sé með yður‘.
Og einstaklingurinn þarf líka
4 að hlusta á friðarkveðju Drott
. ins. Einskis betra verður neinu
| hjarta óskað.
Friður er öruggt jafnvægi
; ! sálarinnar, samhljóman allra
strengja hjartans. Friður er
i; líkt og hljómkviða, þar sem
!!;:; allt er iðandi lif og starf, en
■ allt í öruggu samræmi ti! að
| skapa sælu og fegurð, hver
smáhljómur fellur inn í heild
ina til að auka unað og full-
| komnun.
HVERS ÞARF veslings sund-
|| urtætt mannssál fremur. Sál,
sem synd og ástríður hafa gjört
1 áð eyðimörk, þar sem æsistorm
ar villtra langana tæta upp
allan gróður, hvert gott áform,
hverja göfuga framkvæmd. —
Hvað þarf ofdrykkjumaðurinn
frernur en frið og jafnvægi til
að ná tökum á sjálfum sér, svo
að vorgróður góðra eiginda
nái að ilma í sál hans og svip?
Hvað stillir samvizkukvöl hins
iðrandi og þjáða? Friður, guðs-
friður hins almáttka kærleika.
Friður er frumskilyrði vaxtar
og þroska. Froststormarnir
deyða vorgróðurinn. Friðar-
kveðja Drottins er æðsti boð-
skapur vorsins.
Og þú sorgbitna sál, þú titr-
andi hjarta, hlustaðu á þegar
hann hvíslar gegnum andvcku-
stunur þínar á langri þrauta-
nótt::
„Friður sé með þér“. Lífið er
eilíft, óttastu ekki, vinur þinn
lifir, þið hittizt aftur“.
Hann, sem kveðjuna flytur,
er í ábyrgð fyrir því, að við
sjáumst aftur á landi hins ei-
lífa vors. Við erum ekki leik-
soppar blindra örlaga, helclur
á valdi hins almáttuga vorgjafa
kærleikans. Ef þú trúir þessu,
þá birtir, sólin hrekur brott
skugga vetrarins og friðurinn
gefur þrek og þrótt, friðurinn
frá kærleiksboðskap Krists.
OG ÞÚ, sem ert áhyggju-
fullur, kvíðinn, hræddur og ein
mana. Vorið færir þér vona-
kveðju friðarins. Biddu um
snertingu friðarboðans yfir æst
ar öidur vitundar þinnar.
í sannleik, hvar sem sólin
skín,
er sjálfur Guð að leitia þín“.
Hlustaðu, dýrð hvers dags,
ilmur vaknandi blóma, þytnr-
inn í grænkandi björk hvíslar
orðum meistarans út í vorið:
„Friður sé með yður“.
Árelíus Nielsson.
4*

Krossferðariddarar á Iei3 til Jerúsalem.
Málverk Ásgríms fóru fyrir hæst
verð á uppbóðinu í fyrradag
Göngustafur dr. Jóns Þorkelssonar sleginn
á 2500 krómir
í gær fór fram listmunauppboð á vegum Sigurðar Bene-
diktssonar og var það haldið í S.iálfstæðishúsinu. Var þar
margmenni samankomið og boðið fjörlega í. Að þessu sinni
var aðalieg2 um málverk að ræða og voru þarna myndir eftir
ýmsa kunnustu listamenn þjóðarinnar fyrr og síðar.
Hæsta sala á uppboðinu var 2
myndir eftir Ásgrím Jónsson, olíu
málverkið við Gaukshöfða, 76x89
cm, fór á 18200 kr., og vatnslita-
myndin Hraunás í Hálsasveit, 47x
58 cm fór á 10600 krónur.
Myndir eftir
Þórarin Þorláksson
Boðnar voru upp 6 iitlar myndir
eftir Þórarin B. Þoriáksson, og
varð lítil Þingvallamynd 20x92 cm
dýrust, fór á 5100 krónur. Þing-
vallamynd eftir Kjarval, olíumál-
verk, 5x80 cm, fór á 6000 kr. og
Dyrfjöll, olíumálverk 58x104 cm
á 5100 kr. Þarna fór og myndin
Sjógarpur eftir Emil Thoroddsen
fyrir 1600 kr. og teikning af ungri'
konu eftir Guðmund Thorsteins-
son (Muggur), 30x26 cm á 1600
kr. Aðrar myndir voru á iægra
verði.
Munir Jóns Forna
Þá voru boðnir upp tveir munir
úr búi dr. Jóns Þorkelssonar
forna, göngustafur, með útskorn-
um fílabeinshaus gefinn doktorn*
um af nokkrum þingmönnum, fór
á 2500 kr., og einnig var boðið upp
skriffæraborð dr. Jóns.
Þetta er fyrsta listmunauppboð
vetrarins.
JarSarför föður okkar,
Bjarna Sigurðssonar
skrifstofusf jóra
fer fram frá Dámkirkjunni mánudaginn 4. nóv. kl. 2 síSdegis.
Þeir, sem kynnu a3 hafa hugsaS sér a3 heiSra minningu hans,
me3 biómum, eru beSnir að láta fremúr Barnaspítalasjóð Hringsins
njóta þess.
Jarðsett verður í Fossvogskirkjugarði.
Sigurður Bjarnason, Eiríkur Bjarnason.