Tíminn - 09.01.1958, Blaðsíða 8

8
TÍMINN, fimmludaginn 9. janúar 1958»,
Minningarorð: Arnór Gíslason, Gröf
Jafnan kemur mér hann í hug
er ég heyri góðs mannis getið, því
gvo reyndi ég hann að öllum falut-
um. Þessa gullvægu selningu, sem
sögð var um látinn heiðursmann
fyrir mörgum öldurn, finnst mér
að Hrunamenn gætu gert að sín-
um orðum, þegar þeir minnast
hins nýlátna sveitunga síns, Ar,n-
órs Gíslasonar frá Gröf, þvi að
evo reyndist hann okkur að öllum
hlutum. Hann andaðist 6. desemher
eiðastliðinn á 81. aldursári og var
jarðsunginn að kirkju sinni að
Hruna þann 14. sama mánaðar að
viðstöddu miklu fjölmenni. Var
það og vitað fyrirfram, að margir
mundu fylgja þessum manni síð-
asta spölinn hérna megin grafar
þvi að það orkar ekki tvímætis að
þa,nn dag átti Hrunamannahrepp-
ur á bak að sjá einum af sínum
a]lra beztu sonum, að ölium öðr-
um ólöstuðum.
Arnór er fæddur 7. júlí 1877 að
Snússu í Hrunamannahreppi. For
eJdrar hams voru Sigríður Eyjólfs
dóttir og Gísli Jónsson. Var móð-
ir hans Skaftfellingur en faðirinn
Árnesingur en annars eru mér
ættir þeirra ókunnar.
Arnór var því í heiminn borinn,
œan tilviljunarbarn og gátu for-
■eTdrar hans ekki séð fyrir honum.
Það lætur því að líkum, að það
hafa ekki þótt nein gleiðitíðindi
þegar þessi drengur fæddist á einu
fátækasta heimili sveitarinnar, og
sveitin varð að sjá fyrir honum frá
fæðingu. En það sannaðist hér
isem of’tar, að enginn veit að
hverju gagni barn verður.
En það er engu Jíkara en ein-
hverjar heilladísir hafi vakað við
vöggu litla drengsins, sem fæddist
fyrir 80 árum, utanveitu hjóna-
handsins, og góðar vættir slepptu
aldrei hendi af honum, svo að mér
fannst stundum, að það væri með
ólikindum, hvað þetta varð far-
sæll maður, bæði sjálfum sér og
öðrum.
Það hefir margt breytzt á s. 1.
80 lárum, en fátt meir en með-
ferðin á þeim, sem voru svo ógæfu
samir að þurfa að leita til sveit-
ar. Þá var lítill gjaldeyrir til og
isv.eitarútsvar allt borgað í land-
aurum. Það var því oft, að ómag-
ar gengu á mil'li manna og voru
látnir éta upp útsvarið, sem kall-
að var. Eitthvað fékk Arnór að
reyna þetta fyrstu árin. Skemmti-
lega sögu. hefi ég heyrt frá þess-
uon árum. Á vorfundi, þegar Arn-
ór var lítill drengur, var verið að
ráðstafa honum. Þá segir einn
vitrasti bóndi sveitarinnar, Jón á
Syðra-Seli: „Sannið þið til piltar,
að sveitin þarf ekki að sjá eftir
að ala þennan dreng upp“. Sannað
ist hér, að „Spá er spaks geta“,
því að hafi nokkrum peningum
verið varið vel í þessari sveit, þá
urðu það þeir peningar.
Þegar Arnór var 7 ára, fór hann
að Ási, næsta bæ við Hruna, og
áfti að éta út útsvarið. En það
reyndist ríflega það, því að á þess
um bæ varð hann rúma þrj'á tugi
ára.
Ekki er ég í vafa um það, að
þetta urðu fyrstu spor Arnórs á
gæí'ubrautinni, að komast á þetta
heimili. Hann var strax eins og
■eipn af fjölskyldunni og auga-
eteinn allra, sem með honum voru.
Það urðu fljótt fleiri en Jón á
Seli, sem sáu hvert mannsefni var
hér á ferð.
. Mér er ennþá í minni samtal
það, sem ég hlustaði á unglingur.
Það var haldin skemmtun rétt eft
ir aldamótin, og var þar margt um
manninn, fjöldi af efnilegum ung
■um mönnum. Það voru þarna lífca
eldri bændur, og voru þeir að tala
saman og meta þessa ungu menn,
sem áttu að taka við af þeim.
Efcki man ég nema neitt af sam-
•tglinu nema það, sem einn merk-
asti bóndi sveitarinnar sagði cg
það var þetta: „Engan þeirra
viOdi ég nú fremur eigá fyrir son,
en Arnór i Ási.“
Það sannaðist ‘líka svo ekki varð
■umdeiit, að það var gott að eiga
hann fyrir son. Því þegar hann
var uppkominn og fór að vinna fyr
íd kaupi, þá var það hans fyrsta
verk að taka mömmu sína af sveit
iqni, en bún var þá haett að geta
unnið fyrir sér. Fékk hann að taka
hana til sín að Ási, og úr því
fór hálft árskaupið í meðgjöf með
henni.
En Arnór eignaðist fjármuni
samt ekki síður en jafnaldrar hans
því að frábær reglusemi og hag-
sýni bættu upp það, sem vantaði
á kaupið.
Þegar Arnór varð meðhjálpari
í Hrunakirkju, þá var það föst
venja, að fyrstu kirkjugestirnir, er
sáust koma var Arnór, sem leiddi
mömimu sína. Sá hann móðir sinni
farborða fram í háa elli og rækti
fjórða boðorðið eins og bezt má
verða, enda vegnaði honum vel
og varð hann la.nglífur í landinu
eins og lofað er í lögum Móse.
En Ásheimilið fékk líka nokk-
uð fyrir snúð sinn, því þegar Arn-
ór kom.st upp, varð hann hagleiks
maður svo að af bar hverju sem
hann snerti á. Garðlagsmaður svo
góður, að þar komust fáir til jafns
við, hvort sem að hlaðið var úr
grjóti eða torfi, annað þekktist
ekki þá. Enda bar Ásheimilið af
flestuim heimilium með allar bygg
ingar og vakti sérstaka athyigli
gesta sem að garði bar, en þeir
voru efcki svo fáir í þá daga,
vegna þess meðal annars, að
kirkjuvegurinn lá um hlaðið í Ási.
Er mér í barnsminni einn veggur,
sem blasti við, þegar gengið var
um í Ási.
Heyrt hefi ég, að fóstra Arnórs
hafi eitt sinn sagt, þegar menn
dáðust að handbragðinu á þessum
vegg: „Hann er gull eins og sá,
sem verkið vann.“ Hvort tveggja
var þetta satt.
Vegna þessarar íþróttar sinnar
varð Arnór mjög eftirsóttur af
bændum, ef eitthvað þurfti að
byggja og var víst óhætt að segja
að hann gerði lítið eða ekki ann
að á vorin í mörg ár. Mest þótti
mér gaman að sjá hann byggja
úr grjóti, toann þurfti ekki oft
að velta steininum fyrir sér, itil
þess að sjá hvernig hann ætti að
líg.gja í veggnum, enda var honum
þetta hrein og bein íþrótt.
En hann var jafn hagur á allt,
og eftir að hann kvæntist stundaði
hann smíðar sem atvinnu. Lærði
hann söðlasmíði hjá Haraldi á
Hrafnkelsstöðum og heyrði ég
hann segja, að slíkan lærisvein
hefði hann aldrei haft og hafði
hann þó mörgum kennt þessa iðn.
Var Ar-nór því sérstök hjálpar
hella öllum bændum, bæði í þess-
ari sveit og þeim næstu, ‘áður en
vélaöldin hófst. Allra mest fó(r
vinnan í viðgerðir og þurti Arnór
þá off að taka til hagsýninnar
ekki síður, en þegar hann var
að leggja Ijótustu steinana í vegg-
ina á sínum yngri árum.
Þegar ungmennafélagið var
stofnað í sveitinni 1908, var Arn-
ór orðinn rúmlega þrítugur, en
hann skipaði sér strax í þá sveit
og var óslitið í stjórn þess á
þriðja tug ára, oftast gjatdkeri, en
um tírna formaður og oft fulltrúi
félagsins út á við. Var það ekki
ónýtt fyirstu árin að hafa svo
traustan mann með unglingunum.
Um sama leyti var stofnað
Lestrarfélag í Hruna fyrir sókn-
ina. Var Arnór afgreiðslumaður
við það frá byrjun og þar til, að
hann varð að láta af störfum sak
ir heilsubrests. Mátti svo segja,
að hann hefði öll störf við það fé-
lag um 40 ára skeið og tók aldrei
eyri fyrir. Þótti hann sjálfkjörinn
fyrir þá Sök, að hann var með1hjálp
ari i Hrunakirkju og alltaf við
kirkju, en eftir messu á helgum
döig.um voru bækur lánaðar út.
safnaðarfulltrúi. Man ég ekki til,
að til orða kæmi að skipta um
mann við þau störf sem Arnór
hafði á hendi, meðan hann gat
unnið þau heilsunnar vegna. Lét
Arnór sér mjög annt um að bæði
kirkja og kirkjugarður væru í
sem beztu lagi og átti þar sjálfur
bæði mörg handtök og góð. Sést
á iþessu, að störf Arnórs hafa verið
ma.rgþætt í Hruna, enda það heim
ii kærara honurn en flest önnur.
Allit þetta, sem nú hefir verið tal
ið, var að sjálfsögðu sjálboða-
vinna, annað þekktist ekki þá,
enda engir fjármunir til þess að
borga með, en óborguðu vinnu-
stundirnar hans Arnórs, sem hann
vann fyrir aðra, þær eru orðnar
margar.
Það hefði ekkert þýtt að gefa
Arnóri þessa dagskipun, sem
hljóðar svo: „Verkamaðurinn
verður að varast að starfa vegna
starfsins." Arnór gerði dæmið
aldrei þannig upp, að fá sem mest
fyrir minnsta vinnu. Hans dæmi
var alveg öfuigt, enda fékk hann
aldrei .nein heiðursmerki fyrir sín
störf og hann þurfti þeirra ekki
með því að hann hafði jafnvirði
þeirra í sjálfum sér. En hann fær
annað, og það er lofgróin þökk og
virðin.g allra samferðamannanna
og er til nokkurt betra veganesti
yfir landamerki lífs og dauga.
Arnór var tvíkvæntur og^vel í
bæði skiptin. Var fyrri koná hans
Guðlaug Jónsdóltir, mesta gæða
kona, sem hann missti eftir stutta
sambúð og harmaði hana mjög.
En hamingjudís Arnórs hafði
■ekki sleppt af honum hendinni og
kvæntist hann aftur 18. nóv. 1926
Kristínu Gunnlaugsdóttu.r,' og
reyndist faún faonum eins og bezt
má verða til síðustu stimdar.
Sannaðist það á lieimili þessara
mætu hjóna, að „það verður sum
ar er samlyndi býr og sólskin á
glug.ganum favert sem hann snýr.“
Get ég þar talað af reynslu, því
svo margar sólskinsstundir á ég í
endurminningunni, þegar ég var
gestur á heimili þeirra hjóna, sem
var oft, því að við störfuðum sam
an fyrst í ungm. fél. og í stjórn
Igstrarfélagsins lengst af. En ég
er ekki sá eini, sem hefi þá sögu
að segja, það gera allir hinir
mörgu gestir, sem komu á heimili
þeirra hjóna þessi rúm 30 ár, sem
þau bjuggu, og starfið sem Arn-
ór stundaði leiddi það af sér að
oft var gestkvæmt á heimili
þeirra, ekki sízt á vorin, þegar
menn komu með mest af draslinu,
sem þurfti að laga fyrir sumarið.
Þeim hjónum varð tveggja
barna auðið, sem nú eru uppkom-
in. Guðlaug, 'sem er gift Auðunni
Braga Sveinssyni, kennara og
Gunn'laugtir, sent er stúdent frá
Laugarvatni. Síðusíu árin. var Arn
ór mjög farinn að kröftum og al-
veg sjúklingur síðasta árið, og- þeg
ar svo er komið þá er ekki hægt
að segja að hinn hljóði gestur sé
óvelkominn. Veit ég, að allir vin-
ir Ar.nórs fagna því, að hann fær
nú að balda jólin í öðntm og betri
heimi.
Nú á hálíu öðru ári hafa Hruna
rnenn m'átt sjá á bak tveimur þeim
mönnum, sem lengst störfuðu sam
an við ungmennafélagið og lestr
arfélagið, þeim Jóni Guðmunds-
syni á Kópsvatni og Arnóri. Hafa
þeir nú hitzt, vinirnir, og fá að
halda jólin saman. En konur
þeirra og vinir, sem lengst störf-
uðu með þeim geta tekið sér i
munn hinar draumfögru hendjng
ar Davíðs:
Býst ég nú bráít til ferðar,
brestur þó veganosti.
En þar bíða vinir í varpa,
sem von er á gestí.
Helgi Haraldsson.
Greinaflokkur Páls
Zóphóníassonar
(Framhald af 5. síðu).
er bætt við túnin, verður meðal-
túnið í hrepp sem hér segir:
Svarfaðardalshr. 12,3 ha.
Árskógsfareppur 11,6 ha.
Arnarneshreppur 12,9 ha.
Skriðuhreppur 12,4 ha.
Öxnadalshreppur 16,5 ha.
Glæsibæjarhreppur 11,9 ha.
Hrafnagilshreppur 17,3 ha.
Saurbæjarhreppur 16,0 ha.
Öngulstaðahreppur 15,9 ha.
Erlent yfirKt
(Framh. af 6. síðu).
Svo virðist sem útvarp, bækur og
hljómplötur séu að vinna á i
kosínað sjónvarpsins.
Þá virðist áhugi almennings |
fyrir töiku Ijósmynda hafa aukisit
mjög og sala á litlum kvikmynda j
vóitim til hieimilisno'tkunar ókst
mjö.g mikið.
Það kom greinilega í Ijós, að
fjöiskyidur fara stækka'ndi í Banda
ríkjunum. Ástæðan er 'sú, að fólk
gifiíist ynigra en áður og börnum
fjölgar af þeim á'S'tæðuim.
YFIHLEITT var afkoma almenn
ings á órinu mjög góð og vafa-
laust jafnbetri en nokkuns staðar
annarsstaðar. Þótt Bandarikja-
menn hafi orðið fyrir ýmsu'm von-
brigðum á árinu, virðist ástæðu-
laust að efast nokkuð u.m framtíð
þeirra, sem stórþjóðar. Viðbrögð
þeirra benda í heild til þess, að
þeir ætla að mæita nýjum vanda
mleð leinbeittari átökum. Vafalaust
er það rétt, sem rnerkur Banda-
ríkjamaður sagði nýlega, að Banda
ríkjamenn hefðu ekki ástæðu til
að vera þakklátari fyrir neitt á
liðna árinu en rússnesku gerfi-
tuniglin, þ\f að þau mundu vekja
þau af hættulegum svefni til
nýrra átaka cg dáða.
Þ.Þ.
Herranótt 1958
(Framhald af 7. slðu).
stýfðum vængjunum, meðan Júlíus
ber hann yfir sviðið, og.gagga, ef
hanm nennir.
Samleikur leikara vac svo sem
fyrr er sagt með miklum ágætum.
Gerfi og búningar áttu yfirleitt vel
við, en gervi önnuðust Haraldur
Adólfsson og Ólafur Mixa. Um-
snvíði leifctjfilda og má-luíi önr.iuð-
us-t nemendur sjálfir umdir leið-
.beiningu Lárusar Ingólfssonar, en
Ieiktjöidin voru fenigin að I'áni hj'á
Leikfélagi Reykjavífcur. — Þýðt
ingu leikríitsins gerði Bjarni. Guð-
mundsson af alkunnri snilld. — Á
undan sýnir.igru og milli þátta lék
Hildur Bjarnadóttir laglega á
munnfaör.pu svo og aðt tjaidábaiki
meðan á sýningu stóð.
Að S'jálfsög.ðu verður Herranótt .
því skemmtilegri, þvi nveira sem
Menntlingar vinna að faenni sj'álf-
ir. Og gaman væri, ef sá dagur
kæmi að þeir gerðu alit einir, einn
ig að samja leikritið, svo i?em þeg-
ar „Nýársnótt" Indriða ELnaxssiom
ar o g „Útílegumen.n“ (Skugga-
Sveinn) Matífaíasar voru sýnd. En
nóg leggja þeir svo sem á sig, þótt
svo sé ekki. Því trúir enginn að ó-
reyndu, hversu rnikið star'f ligigur:
að baki leiksýningu. Sem þessari,
allt unnið í tómstunduim frá'n.áim-
inu. En þeinv nvun meiri verður á-
nægjan, sevn uppsk'erst að leiks-
lok'unv, fyrir áhorfendu'r Oin'gu síð-
ur en fiytjendur. Herranótt er crð
in svo vinsælll liður í leikstarf-
serni bæjarins, að koma verður í
veg fyrir að hún leggist niður. Vel
lýs't mér á þá hugmynd, sem fra'm
kenvur í leikskrá, að gera frum-
sýningu Herranætur á þrettándan-
unv að fastri hefð. Oð það veit cg,
að þeir enu margir sem ósika þes's,
að Mennfask'ólanemar standi við
orð sakamann'sins Jóseps í leiks-
lok: „Ætíi við gerum þetta ekki
af.t'ur að ári?“
S. U.
IVerður ráðstefna
austurs og vesturs
í Beríín?
NTB—Beríín, 7. jan. — Vesíur-
þýzki .ráð'herrann Ernist Lemmer,
sem fer með þau mál, sem varða
samþýzk mál og samieiningu
Þýzfcalands heldur því nú fram,
að ef takist að koma á ráðstefnu
austurs og vesturs, beri að halda
hana í Beriín. Bendir hann á, að
Beriín er á mörkum austræmna og
vestrænna rífcja, og að hin ganvla
höfuðborg Þýzkalands hafi allar
aðstæður til slíks fundar bæði
stjórnmálalega og landfræðilega
séð. Ráðherr.an.n telur einnig, að
slík ráðstefna myndi einni.g verða
heppilegur grundvöllur til að þar
mættu hefjast sanvningar urn end
ursamiei'ningu Þýzfcalands.
Símanúmer okkar er
2 3 4 2 9
Bárgretðslustofan Snyrting,
Frakkastíg »> A.
I blaðinu í gær urðu þau
mistök í auglýsingu um
framboðslista til bæjan-
stjórnarkosninga í Reykja-
vík, að yfir lista Alþýðu-
bandalagsins stóð C-listi.
Listi Alþýðubandalagsins er
G-listi
og er skipaður eftirtöldum
nöfnum:
1. Guðmundur Vigfússon, blaða-
maður, Heiðargerði 6.
2. Alfreð Gv'slason, læknir,
Barmahlíð 2.
3. Guðmundur J. Guðmundsson,
verkamaður, Ljósvallagptu 12.
4. Ingi R. Helgason, lögfræðingur,
Lyngfaaga 4.
5. Þórarinn Guðnason, Iæknir,
Sjaínargötu 11.
6. Adda Bára Sigfúsdóttír, veður-
fræðingur, Laugateig 24.
7. Sigurður Guðgeirsson, prentari,
Hofsvallagötu 20.
8. Kristján Gíslason, verðlagsslj.,
Lan.g’holtsveg 134.
o. s. frv.
ÞOKKUM IhlNILEGA
auSsýnda samúS við andlát og jarðarför IHIu dóltur oklcar
Ingu Arnhildar.
Ingibjörg Friðiónsdóttlr
Baldur Þórisson.
HJARTANLEGAR ÞAKKIR
okkar allra fyrir auðsýnda samúð i veikincium og við fráfall
eiginmanns mins og föður okkar
Hjartar Jónssonar.
Sérstakar þakkir færum við Systur Önnu og Stefáni Björns-
syni lækni á St. Jósefsspífala.
Margrét Runólfsdótfir og börn.