Tíminn - 24.08.1958, Blaðsíða 7

rÍMINN, sunnudaginn 24. ágúst 1958.
SKRIhAÐ 06'SKRAFAÐ -
* *
OtvíræSur réttur íslendinga - Fyrr en síðar munu grannfijóðirnar láta sanngirnina ráða
- Otrúlegt að Bretar hjálpi kammúnistum með því að gera árás á ísland - Ánægjulegir
atburðir - Reynt að vekja upp McCarthyismann - Ferðabannið á Pétri Ottesen - Bjarni
og Eistland - Viðskiptum og stjórnarháttum á ekki að rugla saman
I niðurlagi greinargerðar þeirr-
ar, sem utanríkisráðuneytið hefir
látið gera um útfærslu fiskveiði-
landhelginnar, eru dregin fram
nokkur helztu meginatriði málsins,
en þau eru þéssi:;
- ‘T<' ■
„1. Islepdingar h.afa affeins
fylgt hefðbundn'iun venjum, er
þeir fserffu fiskveiffilandhelgina
út cinhliffa, þar sein svo að segja
öll ríki háfa ákveffiff Iandhelgi
sína á þann hátt.
2. íslendingar haf.a ekki farið
út fyrir þau takmörk, sem réttin-
um til einhliffa útfærslu er mark
affur samkv. þeim venjum, er
skapazt hafa, og vísast þar bæði
til þess nff mörg ríkin hafa tólf
mílna landhelgi og til álits þjóff-
réttarnefndar S. Þ.
3. Ef hinn svonefndi sögulegi
réttur væri lagffur til grundvall-
ar, gætu íslendijngar gert tilkall
iil enu meiri útfærslu fiskveiði-
iandhelginnar.
4. Fyrri reynsla af afleiðingum
rányrkju á íslmidsmiffum og fyr-
irsjáanleg aukning veiffa þar,
gerði það óhjákvæmilegt, að ekki
yrffi lengur dregiff að færa út
fiskveiffilandhelgina.
5. Hagsmunir íslands annars
vegar og annarra þjóffa hins veg-
ar, eru alveg ósambærilegir, hvaff
snertir veiðar á íslandsmiðum.
íslendingar eiga afkomu sína al-
veg undir því, aff fiskstofninn
gangi þ.ar ekki til þurrffar, en affr
ar þjóffir skiptir þaff sáralitlu
máli, hvaff þeirra eigin veiðar
snertir.
6. Aukin friðun fiskistofnsins
er ekki aðeins hagsmunamál fs-
lendijiiga, heldur einnig þeirra
þjóffa, er fiska utan friðunarsvæð
isins, ef ekki verffur þar um of-
veiði aff ræða“.
í greinargerðinni eru færð glögg
rök fyrir öllum þessum atriðum
og ýmsum fleiri, sem öll styðja
málstað íslendinga. Alveg sérstak
lega er vitnað til Genfarráðstefn-
unnar, þar sem berlega kom
fram, að þriggja mílna reglan
er algerlega úr sögunni, en tillög-
ur um tólf milna fiskveiðilandhelgi
áttu mestu fylgi að fagna.
Allt sýnir þetta, að íslendingar
styðjast jafnt við ótvíræðan rétt
og ótvíræða nauðsyn í baráttu
sinni fyrir því að fá tólf mílna fisk
veiðilandhelgina viðurkennda.
Sögusagnir um ofbeldis-
fyrirætlanir
Þrátt fyrir það þótt ínálsstaður
íslands sé byggður á eins traust-
um gr.undvelli og hugsazt getur,
bendir nú margt til þess, að tólf ■
mílna fiskveiðilandhelgin fáist
ekki viðurtkennd af nágrannaþjóð-
um íslendinga áður en hún tekur
gildi annan mánudag. Óverulegir
hagsmunir og falsvon um sundr-
ung íslendinga, er skrif Mbl. hafa
vakið, virðast ráða mestu um þá
afstöðu. Þetta eru mikií vonbrigði j
íyrir íslendinga, en breytir i
hins vegar ' ekki þeirri trú'
þeirra, að fyrr en seinna muni
sanngirni og skynsemi mega sín
rneira hjá forráðamönaum þessara
þjóða og róttur ísiands; því varða
viðurkenndur, ef íslendingar halda
nógu staðfastlega, á honum.
Miklar sögusagnir ganga nú um
það, að ein nágrannaþjóðanna,
Bretar, ^e-tli ekki að láta sér nægja
að viðui'kenna 'ékki/útfærsluna,
heldur ætli einníg'. áð.þeita vopna
valdi til þess að ogildá hana. Hér
á landi leggur engiiih' tfú á þessar
sögusagnir að óréyndúj 'heldur lít-
ur á þær sem áróðiirsaðferð til
jiess að reyiia að draga kjark úr
íslendingum. En jafnvel 'þótt þær
væru á rökum reist.uT þá myndi
Mær 17 þúsund manns sóttu landbúnaffarsýninguna á Heifossi, er var hin merkasta í alla staði. Nánar er rætt
um hana í forusturjrein blaffsins í dag.
bað síður en svo draga kjark úr
tslendingum, heldur gera þá enn
einbeittari í því að láta hvergi und
an síga. Það er rétta svarið við
öllu ofbeldi í hvaða mynd sem það
birtist.
Ef Bretar beita
vopnavaldi
Hér í blaðinu hefir áður verið
dregin upp mynd af því, hvernig
fara myndi, ef alvara yrði úr þess-
um sögusögnum og brezka stjórnin
léti togaraeigendur hafa sig til
þess að beita vopnavaldi til að
verja veiðiþjófa innan fiskveiði-
landhelgi íslands. Afleiðingar þess
myndu meðal annars verða eftir-
farandi:
Allar yfirlýsingar Breta um aff
virffa rétt og frelsi smáþjóffa,
reyndust markleysa ein. Ef Atl-
antshafsbandalagiff gripi ekki í
taumana og hindraff þetta of-
beldi, myndi það Uoma áþreifan-
Iega í ljós, aff ailt tal um hinn
háleita tilgang þess sem vernd-
a'a smáþjóffa, væri hjóm eútt.
Þaff reyndist ekki einu sinni fært
um aff verja smáþjóff á umráffa-
svæffi sínu fyrir vopnuffu ofbeldi.
Ef Bandaríkin létu þetta ofbeldi
viffgangast, þrátt fyrir loforð sitt
um aff vernda ísland, kæmi ómót
mælanlega í ljós, að verndaryfir
lýsingar þess væru ekki mikils
virði. Allt mjjidi þetta ve ffa hið
bezta vatn á myllu heimskomm-
únismans, er liugsazt gæti. Ef
ráffamenn Bretlands vildu gera
kommúnistum gagn, gætu þeir
vafalaust ekki gripiff til annars
áhrifameiri ráffs en aff beita ís-
lendinga framangreindu ofbeldi.
Hvert yrði svo framhald þessa
lel'ks? Bretar gætu vitanlega kúg-
að íslendinga nokkra hríð. En
framkoma þeirra myndi vekja svo
mikla andúð og fyrirlitningu í
heiminum, að þeir myndu ekki
gera það lengi. ísland myndi fyrr
en seinna hrósa glæsilegum sigri
sem hin vopnlausa þjóð, er hefði
sigrað mikið herveldi, vegna þess
að hún hasfð'i réttinn sín megin, og
íslendingar höfðu manndóm og
frelsishug til að láta ekki ofbeldið
beygja sig.
Þegar þetta allt er athugað,.
verður að telja meira en ólíklegt,
að Bretar hyggist að gera árás
á íslendinga, eins og hermt er.
í áðurnefndum sögusögnum. Svo (
ólíkt er það þeirri gætni og dóm-
greind, er Bretar eru rómaðir af.'
Tveir ánægjulegir
atburíir
Utan úr heimi hafa borizt í vik-
unni sem leið tíðindi af tveimur
atþurðum, sem spá góðu um batn-
andi sam’oúð þjóðanna.
Annar þessara atburða og sá þýð
ingarmeiri, er samkomulagið á
f' érf æðinganna í Genf. cv
fjallaði um eftirlit með fram-
kvæmd banns á tilraunum með
kjarnorkusprengjur. Með þessu
samkomulagi sérfræðinga ætti að
vera lagður grundvöilur að því, að
samkomulag næðist milli stórveld
anna um að stöðva þessar tilraunir.
Siíkt samkomulag gæti svo orðið
upphaf að samkomulagi um að
draga úr sjálfu vígbúnaðarkapp-
hlaupinu.
Hinn atburðurinn var hið algera
samkomulag, er náðist á aukaþingi
Sameinuðu þjóðanna um málefni
Arabaríkjanna. Aukaþingið hófst
á grundvelli kalda stríðsins sem
glíma milli stórveldanna í austri
og vestri. Því lauk hins vegar á
grundvelli friðar og eindrægni og
átti miiliganga ýmissa hinna minni
þjóða mestan þátt í því að svo fór.
Vonandi er það upphaf þess, að
hér eftir skapist meiri friður um
málefni Araba, en þar er þó enn
einn vandasamur hnútur óleystur,
sem er sambúð ísraels og Araba-
ríkjanna.
Fleira hefir gerzt að undan-
förnu, sem spáir batnandi sambúð
milli austurs og vesturs. Nýlega
hafa t. d. vestrænu ríkin dregið
verulega úr hömium þeim, er var
á viðskiptum' við kommúnistarík-
in. Þá hafa ýmis konar gagnkvæm
a • heimsóknir og kynni færzt í
vöxt. Nýlega var landskeppni
Rússa og Bandaríkjamanna í frjáls
úm íþróttum í Moskvu og stór hóp
ur rússneskra ferðamanna kom til
Bandaríkjanna í fyrsta sinn.
McCarthyisminn
vakinn upp
Þótt það, sem hér hefir verið
greint að framan, gefi nokkrar
vonir um batnandi sambúð milli
austurs og vesturs, mega menn
ekki haida, að þar komist allt í
bezta lag á stuttum tíma, og ekkij
sé lengur þörf á að menn haldi
vöku sinn',. Sl;k bjartsýni vacl'i
jafn óheppileg og sú svartsýni, að
þar standi ekkert til bóta. Sú þró-
un hlýtur að taka verulegan tíma,
að sambúð austurs og.vesturs kom-
ist í sæmilegt horf, jafnvel þótt
allt gangi þar að óskum. Þar er
enn við slíka fordóma og tor-
tryggni að glíma.
Enn eru t. d. til þeir menn, sem
telja öll samskipti við Rússa und-
irlægjuhátt við kommúnismann.
Þessir msnn vilia ekki greina neitt
á milli þess, að sitthvað er að eiga
sæmileg skipti við einhverja þjóð
og að vera samþykkur stjórnarfari
hennar. Eitt ömuriegasta dæmið
um það, hvernig tókst að villa um
fyrir mönnum í þessum efnum, er
McCarthyisminn, sem reis um
skeið mjög hátt í Bandaríkjunum
i kjölfar Kóreustyrjaldarinnar. Þá
var það jafnvel talin höfuðvilla að
þekkja kommúnista og sá maðitr,
sem hafði farið til Sovétríkjanna,
brennimerktur óalandi og óferj-
andi.
Tími McCarthyismans er nú sem
betur fer liðinn í Bandaríkjunum.
En ennþá ber á viðleitni til að
vekja hann upp annars staðar.
FeríabanniÖ á Pétri
Otfcesen
Sérstök ástæða er t. d. til þess
að minna á McCarthyismann hér,
því að hann hefir stungið mjög
áberandi upp kollinum í Mbl. sein
ustu vikurnar eða síðan Ólafur
Thors bannaði Pétri Ottesen, ferð-
búnum og með áritað vegabréf, að
vera með i þingmannaförinni til
Sovétríkjanna. Síðan hefir Mbl.
reynt að stimpla þingmannaförina
se'm sérstakt ódæði og Emil Jóns-
son sem sérstaka undirlægju
kommúnista vegna þess að hann
þakkaði Rússum kurteislega fyrir
góðan viðurgerning! Hafi einhver
mað'ur brugðið sér til Sovétrikj-
anna, hefir Mbl. krafizt um það
skýrslu þegar í stað, eins og þar
væri einhver stórháski á ferðum. j
Allt minnir þetta á baráttuaðferð-i
ir McCarthys á mestu blómaárumi
hans.
Þá er að sjálfsögðu reynt að
tortryggja sem mest viðskiptin við
Sovétrikin og lánið, sem var tekið
þar á dögunum, talið ganga glæpi
næst.
Hvernig vitnar fortí cS
Sjálfstæ (Jisf lokksins ?
Hvað er það, sem veldur slik-
um skrifum Mbl., sem hér hefir
verið minnzt á? Er hér um svona
einlæga and ;tc 5u gegn kommún-
istum og öðrum öfgastefnum að'
ræða, að forustumenn blaðsins
vilji engin skipti hafa v.ið.ríki, er
búa við einræðisstjórti? Eða ér að
eins verið að ýta undir öfga og fbr
dóma til að afla sér lýðhyllis - á
þann veg. líkt og var tilgangutiran.
hjá McCarthy? .• ■
Fortíðin bendir ö.Il til þess, að
það sé hið síðarnefnda, sem vákii’
fyrir forustumönnum Sjálfstæðis
flokksins. Ekki töluðu þeir néitt
um, að hætta ætti viðskiptúm eða
umgengni við Þjóðverja meðan:
nazistar réðum í Þýzkalandi. Ekki.
töluðu þeir heldur n.eitt umi að
forðast bæri viðskipti við Rússa
meðan þeir sátu i stjórn. í sein-
ustu stjórnartíð Ólafs Thors ýoru.
viðskipti við Rússa aukin jafnt og
þétt og eitt seinasta verk Ingólfs
Jónssonar sem viðskiptamálaráð-
herra var að biðja Rússa um.stór-
aukin fiskkaup, þar sem fisksala
til Bandaríkjanna hefði minnk-
að. Þá þótti ekki heldur nein gdð-
gá að taka stórlán auslan tjalds,
því að stórt lán var þá tekíð í.
Tékkóslóvakíu og reynt að fá.
meira. Og maður talar nú ekki uin,
að þá þætti hættulegt að umgang
ast kommúnista. Ólaíur Thors
myndaði fyrstur sljórn með komm
únistum hér á landi og reyndi
mjög að endurnýja það samband
eftir seinustu kosningar. Meira að'
segja var kommúnistum boðið upp
á að ógilda fjögur þingsæti Alþýðu
flokksins, ef þeir vildu þekkjasi:
faðm Óláfs!
Enginn íslenzkur stjórnmálamao
ur hefir ldka lagzt eins hundflat
ur fyrir kommúnistum og Bjarnt
Benediktsson, þegar hann reyndi
að fá Rússa til aukinna v.erziun-
arskipta með því að svipta. ræffis-
mann Eistlands viðurkenningu og
láta ísland þannig verða fyrst
vestrænna ríkja til að viðurkenna
undirokun Eistlands og innlihiun-
þess í Sovétríkin.
ViíSskipti íslendinga vi(S
atJrar þjóðir
Umrædd móðursýkisskrif M:bl.
eru því ekki sproítin af neinni
einlægri andstöðu gegn kommún
isium og því gætu forkólfar Sjálf-
stæðisflokksins snúið blaðinu við
strax í dag, ef þeirn sýndist svo
án nokkurra móralskra timbur-
manna. Fyrir forkólfum Sjálfstæö
isflokksins vakir akkert annað
með þessum skrifum en að ýta und
ir öfga og fordóma og reyna, aö
afla sér lýðhylli á þann hát.t. Til
gangur þeirra er hinn sami óg hjá
McCarthy forðum.
Afstaða íslendinga í viðskiþta
málum hlýtur að vera sú áö.
tryggja sér viðskipti sem allra-víð-
ast, svo að þeir verði ekki viff-
skiptalega háffir neinum einum
aðila. Sú hætta, sem því fylgir,
sýndi sig bezt, þegar Spánarniark
aðurinn tapaðist á árunuhi mil 1 i
styrjaldanna og eins þegár Brétai'
settu á löndunarbannið. Ti! bé$s ao
tryggja jafnvægi í þessum efnum,
er okkur hentugt að hafa veruleg
viðskipti við Austur-Evrópu. Þessi
viðskipti mega hins vegar " e&kí
verða svo mikil, að þeim ;;cti fyigt'
sama hætta og Spánarmarkáðin-
um forðum. Þess hefir íka núv.
ríkisstjórn reynt að gæta, enda ör
það alrangt, að viðskipr.i hafi
Deinzt meira í austurátt s ðan. hún
kom til valda en áður var.
Pólitiskir stjórnarhæt'i í einu
eða öðru landi mega ekki hindra
okkur í því að hafa eð i ■ g- við
skipti við það og umgai'.rast þjóö
þess á eðlilegan hátt. Takmark ökk
ar hlýtur að vera það að l'eitasl
við að hafa góða sambúð’ i8rallav
þjóðir og reyna eftir því. :;ém við'
(Framhald á 10. cíðu).