Tíminn - 24.08.1958, Blaðsíða 8

8
T í M I N N, suimudagiim 24. ágúst 195? ,
Fréttabréf frá Portoros:

Friðrik var nær kafnaður í byrjun
gegn Matanovic en tefldi síðan vel
Pororoz, 11. ágúst 1958.
í þriðju umferð var allt ineð
kyrrum kjörum nema hvað Lar-
sen og Gligoric slógust ebis og
hundur og köttur, Friðrik var 'mýtti að lokum hrökklast heim
nærri kafnaður í byrjuninni og fitinn orðstír.
Ingvar Ásmundsson skrifar um þriíSju og
fjórSu umferS á skákmótinu
Furster framdi sjálfsmorð i
tímahraki eins og endranær.
TEXTARITIÐ
M TRA-LA-LA
■k Nýjustu dægurlagatext-
arnir íslenzkir og er-
lendir
★ 5 mínútna aðferð til að
læra undirleik við lögin
á gítar
★ Grein um Elly Vilhjálms
með fjölmörgum mynd-
um
★ Smágreinar um erlenda
söngvara ásamt myndum
af þeim
Sent burðargjalds'frítt, ef greiðsla
fylgir pöntun. Verð kr. 10.
J TextaritiS TRA-LA-LA, Bergþórugötu 59, Rvík
Vinsamlega sendið mér
TRA-LA-LA
eint. af Textaritinu
) ................................................
Nafn
F ................................................
Heimili
T
TRA-LA-LA TRA-LA-LA TRA-LA-LA TRA-LA-LA TRA>
K. S. I.
Þátlur kirkjunnar
Sálmur nr. 68
I fjórðu umferð kom andinn
yfir meisfarana. Engum þeirra
Panno og Filip léku yfir þrjá- kom stórmeistarajafntefli til hug-
tíu leiki áður en þeir sömdu ar. Það átti sýnilega að jafna um
jafntefli og þótti sumum sem báðir gúlann á andstæðingnum. Friðrik
Undrabarnið Bobby reyndi hvað heíðu vilJað vinna- tefldi sitt eiSið afbrigði gegn Filip
það gat að vinna Rossetto, hætti Friðrik og Matanovic tefldu °S virtist ætla að draga til tíðinda,
ekki fyrr ep það stóð uppi með Niimjaóindiverja. Tefldi Friðrik þegar upp kom staða þar sem
kónginn berskjaldaðan. Bronstein byrjunina ónákvæmt en Matanov- báðir neyddust til að þráleika.
bar sem fyrr greinir sigurorð af ic vel og virtist halda Friðrik í PetrfKÍ„_ frnmle_t af
Fúrster, en sá síðarnefndi hafði heljarklóm. Vann hann snemma brj‘„ðl af kón.siídveria gegn Pach
getað þvingað jafntefli í tima- Peð en slakaði þá heldur á tak- ° fórnaði sneL^drottn-
hrakinu. inu. Tók Friðrik nú að berjast man °g tornaöi snemma drottn-
T . . . - - .. ignunni fyrir hrok og lettan mann.
Averback tefldi^panverja gegn um a hæl og hnakka og for staða néu hann síðan uppi 14tlausum
Neykirch og fékk senmma bctra **nsjafnt og þett skanandi en ofsóknu,m á kón Pachmans gem
tafl sem helt afram að batna ™“ð I tBnatoak- hrökklaðist út á mitt borð til að
þar tii yfir lauk. tnu tefldi Fnðrik smlldarvel og f öndina Fr hetia snofr
Larsen og Gligoric tefldu kóngs- var senmlega með unnið tafl áð- agta skák m6tsins til þÞessa
mdverjia með nystariegum hætti. ur en hann lek siðasta leik sm-
Tefldu þeir hvor öðrum frumleg um í tímaþrönginni. Matanovic Matanovic og Tal íefldu Najdorf
ar en í sautj ánda leik fann Larsen 'bauð nú jafntefli en Friðrik þáði afbrigðið í Sikileyjajrtafli, fórn-
ekiki beztu leiðina, sem var í því e*kki fyrr en tveim dögum seinna, aði Matanovic riddara í 13. leik
fólgin að halda uppi sókn á báð- enda þótt hann stæði engan veg- og náð mikilli sókn. Neyddist Tal
um vængjum en skilja kónginn inn betur. til að leika biskup upp í borð og
eftir heima. Fékk nú Gligoric Tal náði talsverðri sókn á Pach hróka laugt. Féikk Matanovic
gagnsókn, fómaði skiptamun og man, en Tékkanum tókst að skipta snemma þrjú peð fyrir fórnardýrið
peði og stóðu þá öll spjót á Lar- upp á mönnum svo að Tal varð en Tal reyndi að ná mótsókn og
sen. Reyndi hann hvað hann gat að láta sér nægjá hagstætt enda- urðu allmikil uppskipti. Kom að
að btíðka goðin, en Gligoric hafn- tafl með hrókum. Sýndi Pachman lokum upp endatafl þar sem Mat-
aði öltíim fórnum og linnti ekki sína frægu tækni í endatöflum og anovic hafði hrók og fimm peð
látum fyrr en Larsen sá sitt ó- hélt jafntefli. Petrosjan og Szaho á móti biskupi, riddara og þrem-
vænna og gafst upp. sömdu jafntefli eftir um það bil ur peðum. Tefldi hann endataflið
Skáík: þeirra Sanguinetti og Car- tuttugu leiki. Sherwin og De mjög vel og vann verðskuldaðan
döso lauk með jafntefli eftir langa Greiff tefldu skemmtilega skák og sigur. Larsen tefldi Freysteins
lystireisu hvita kóngsins um tafl- vann sá fyrrnefndi eftir fallega Þorbergssonarafbrigðið af Hol-
borðið, var honum óvíða vel tekið mannsfórn. lendingi gegn Neikirch, en í því
- fórnar svartur kerlingunni. Virtist
TRA-LA-LA TRA-LA-LA TRA-LA-LA TRA-LA-LA TRA- Larsen þekkja stöðuna mjög ýtar-
lega, lék bæði hratt og vel og
vann skákina örugglega í rúmum
j 70 leikjum.
Cardoso hafði lengi góða stöðu
gegn Panno en þegar á leið mið-
taflið reyndist Panno þyngri á
bárunni og vann í tæpum 60 Ieikj
um.
Gligoric og Sanguinetti tefldu
Spánverja. Hafði Gligoric lengi
be'tra tafl og sótti á fast en Sangu-
inetti varðist vel og náði jafntefli.
Fúrster hafði lengi góða stöðu
gegn Averbach en lenti í sínu
venjulega tímahraki og beið alvar
legt tjón á stöðu sinni og tapaði.
Szabo og Sherwin tefldu kóngs-
indverja en konur þeirra sátu hlið
við hlið og horfðu á. Virtist frú
Szabo hafa góð áhrif á eiginmann
sinn og tefldi hann þeim mun
betur sem hú nbrosti blíðar. Kom
þar að hann fórnaði hrók og virt-
ist úti um Sherwin. Setti frú Sher
win þá í brýrnar, en maður henn-
ar fórnaði hrók til að koma drottn
ingunni í vörnina, urðu þar kerl-
ingakaup en Sherwin tapaði enda-
taflinu.
ÍBronstein tefldi Sitoileyjarvörn
gegn Rossetto og fórnaði peði í
12. leik. Komst skákin út í enda
tafl án þess að Bronstein fengi
aftur peðið en Rosetto hafði lítil
tak á að gera sér mat úr því og
samdi jafntefli.
Benkö og Fischer tefldu kóngs-
indverja. Vár sá fyrrnefndi greini
lega ofjart^ndrabarnisinis og vann
örugglegg!|g§%0. leikjum.
LISTAVERK eiga alltaf sína
sögu líkt og manneskjur. Hverf
lag og ljóð, sem eru einhvers
virði eignasf sín örlog, sitt
sjálfstæ.ða líf í tilverunni. Þau
verða skammlíf eða langlif i
vitund og fylgd kynslóðanna
og geta orðið eilíf ef svo mætti
segja, klassísk sígild.
Þau eignast sérstaklega nú
síðan hljóðritar og hljóðgeymd
útvarpstæki f og firrðtal kom
til sögunnar,; órekjanlega vegu
um ókanaaðar víðáttur verald-
ar að vitund og hjörium manna
og kvenna. i
Áhrif eins lags eða ljóðs geta
mótað milljónir og hvern ein-
stakling á þann hátt, sem við-
tökuhæfni hans skapgerð og
örlög gefa tækifæri og tilefni
til.
Af þessu má nokkuð marka,
hve geysilegt vald, hve undur-
samlegt ljós. býr í einni lista-
mannssál, þegar aðeins eitt af
listaverkum hans eöa kannske
aðeins brot af því, getur eignazt
slík líf og fariö slíka óravegu
um hæðir og djúp mannlifsins.
ÞÓTT UNDARLEGT megi
| virðast komast dægurljóð og
| dægurlög, sem svo eru nefnd,
| með mestunu hraða um heim-
1 inn. Þau geta vaxið að áhrifum
| á stuttum tíma líkt og bauna-
| grasið í æfintýrinu. Það komst
alla leið til tunglsins á einni
| nóttu. En safga þeirra verðux
ffi oftast stutt ,og áhrif þeirra
|; grunn og skammvinn.
| Öoru m'áli gegnir með and-
| leg lög og trúarleg Ijóð, sálma.
|| Þessi listaverk eru oft lengur
| að festa rætur í sálarlífi manna,
jpl cn áhrif þeirra og myndir,
| hrynjandi þeirra og fegurð, lifa
1 frá kynslóð til kynslóðar, öld
| eftir öld. Um þetta munu
i „Sálmarnir“ í Biblíunni fræg-
| asta dæmið.
I En þeir eru margir sálmarn-
|Jj ir, sem hafa eignazt varanleika
I og aldalöng áhrif, mætti þar
| minna á Passíusálma Hallgríms
1 hér hjá okkur og greftrunar-
j| sálm hans og blómið fallega
I og hreina, sem visnar á einu
ii andartaki.
II
i
p HÉR skal svo sögð saga af
i einum vinsælasta sálmi íslend
I inga. Hann cr raunar þýzkur
i;| að uppruna, ortur af þýzkum
presti, sem hét Paul Gerhardt.
Hann var uppi um miðja 17.
öld, fæddur 1607.
Prestur þessi átti í harðri
baráttu við kirkj uvaldið í Iand
inu. Hann gaf ekki breytt svo
gegn samvizku sinni, að hon-
um fyndist unnt að beyja sig
fyrir tilskipunum kjörfurstans,
sem þá drottnaði þarna yfir trú
og skoðunum manna.
Hann var því setlur frá em-
bætti og varg'að yfirgefa bæöi
kirkju sína og prestssetur. —
Einkum varð konan hans mjög
óánægð yfir þessum kostuin,
og margir af hans nánustu
töldu andspyrnu hans gegn yfir 1
völdunum heimskulega þrá- |
kelkni eins og gengur,
Prestshjónin reikuðu af stað
fi-á heimili sínu allslaus og von
lítil. Uppgefin og örmagna
komu þau að lítilli veitingakrá
við veginn og hugðust að hvíla I
sig þar stundarkorn á þessari 1
þungu og tilgangslausu göngu, |
út í óvissuna. - |
Konan brast nú 1 gráf og |
yfirbugaðist alveg þar.sem hún
sat í fátæklegum stól - úti í
horni á þessum ómerkilega
hvíldarstað, sem ekki var ann-
að en drykkjukrá, eins og þær
gerðust í þá daga. §
PAUL gafsf upp við ag hug-
hreysta frúna og skjögraði nær
grátandi út í garðinn, fann þar
ofiu’lítið garðhús, sem hann lcit
aði afdreps í. Heit bæn logaði
í vitund hans. Hann tók upp
blað og blýant úr vasa sínum
og krotaði niður hugsanir sin-
ar á þessari stundu. Og þarna
fæddist sálmurinn fagri:
„Á hendur fel þú hoaum.‘‘
Er orðum og hugsunum
sálmsins raunverulega beint til
konunnar lians, sem liann gafst
upp við að hugga.
Gerhardt fór nú að raula þess
ar ljóðlínur fyrir munni sér,
og ómurinn af laginu barst -til
tveggja stórmenna, sem höfðu
farið í humátt á eftir prests-
hjónunum, en datt auðvitað
ekki í hug að leita þeirra þarna
á drykkjukránni.
ÞEIR hjálpuðu þeim nú til
bráðabirgða á flóttanum. En
ekki löngu síðar barst afrit af
sálminum til kjörfurstans, sém
þá iðraðist eftir framkomu
sina vig Paul og konu hans.
og leysti hann þau úr útlegð-
inni og veitti honum annað
prcstsembætti og aftur þrosti
líf og starf við þessum hjónum.
Þctta er aðeins frásögn um
fæðingu þessa eina sálms. En
enginn veit um alla þá, sem
guðstraustið, bjartsýnin, trúin,
sem birtist í sálminum,. hefuj.
veitt mörgum þreyttum, von-
lausum og örmagna.
Mörgum milljónum hefm’
hann lýst um dimmar brautír
harma og örvænis. Enda er
sálmurinn borinn uppi af vængj
um eins af gúðdómlegustu
sálmalögum heimsins, eftir tóh
skáldið Michael Haydn, sem
var að því er ég bezt veit sam-
tímamaður Pauls Gerhardts. En
sr. Björn Halldórsson í Laufási
hefur þýtt sálminn á íslenzku.
í þrjú hundruð ár hafa
milljónirnar, kynslóð eftir kyn
slóð, ornag sér við eldinn af
bæn og huggun útlagans í garð
húsinu hjá dryggjukránni. Veg-
ir guðs eru órannsakanlegir.
Árelíus Nielsson.

ð%i
Auglýsingasími TÍMANS er 19523
K. R. R.
ÍSLANDSMÓTIÐ 1. deild
í kvöid kl. 8 leika á Melavellinum
Valur — Keflavík
Dómari: Þorlákur ÞórtSarson. — LínuverSir: Frímann Gunnlaugsson og Skúli Magnússon.
Tekst Keflavík ad sigra Val? Allir á völlinn! MÓTANEFNDIN