Tíminn - 11.02.1959, Side 7

T I M I N miðvikudaginn 11. febrúar 1959.
2
GuÐBRANDUR MAGNÚSSON:
£titgmn (eifát
úr iaiinai
Sarvnleikurinn fer ekki um
hverfís jörðina á áttatíu dög
um, sagði Þórbergur ein-
hverju sinni. Og þó er þetta
ekki framar sannleikur —
væri Honum leyft það! Svo
örar og ótrúlegar eru tækni-
framfarirnar!
Þegar ég öðru sinni kom
að sýmngarglugga Morgun-
blaðsms til þess að virða fyr-
ir mér það, sem bar er nú
verið að sýna, rann upp fyrir
mér hversu ég stóð þarna
frammi fyrir stórbrotinni
staðreynd.
Málverfcalistin hafði eignast sina
samgöngubót, sinn vagn, sína
vængi.
Hljómíistin hafði upplifað hlið-
stæt't uadur áður, með tilkomu
hljöðneamns og hljómplötunnar.
Þar.na í glugganum blöstu við
manni snilldarverk íslenzkra lista-
manna, eldri og yngri.
Prentiistin er nú komin á það
stig, að geta endurgjört, endursagt
sérhverja málaða mynd með þeim
hætti að hún haldi listgildi.
Ilingað til hafa snilldarverk list-
málaranna aðeins verið til í einu
eintaki. enda verðmæti þeirra
margra orðið heil auðæfi.
Að sjáífeögðu er þessi eftirprent
un ekki algjör eft'irmynd fruin-
myndarinnar, en svo nærri er kom
ist frutamyndinni í teikningu og
áferð, a8 þótt litasamstæðan sé
ekki nákvæmlega í mark, er þess
gætt, ai faún sé svo samkvæm og
samstiilt, að hún orki sem heild og
nái áhrií'um áþekkum og frum-
myndin.
Hér er þvi komin til sögu mikils
verð samgöngubót — bylting, ekki
óáþekk iteirri sem varð i bókagerð,
þegar Gútenherg fann npþ prent-
listina.
Til jarSteikna um þessa nýtil-
íkomnu tnenningarframkvæmd er
sýningia á eftirprentununum af
málverkum irægustú snillinga 19.
aldarinnflr, sem Frakkar sendu
út hingaé og margir muna.
★
Xú hefir framtakssamur for-
leggjari, íiér á landi, sá sem megin
áherzlu hefir lagt á að gefa út al-
íslenzkar bókmenntir, snúist að
því, að IMa eftirprenta íslenzk mál
verk, hvert um sig í nokkur
hundruií eintökum, til sölu innan-
lands og utan, eftir þvi sem verk-
ast vill.
En þess -er að geta, að hér er um
takmörkffiS upplög að ræða, þannig
að alveg er víst að sölugildi þess-
ara mynda vex með tíð og tíma, í
humátt á eftir frummyndunum, en
þó því aðeins að tryggt sé, að ekki
verði geríSar af þeim fleiri eftir-
prentanir,
Þá vakir fyrir Ragnari Jónssyni,
þegar lokíö hefir verið með þess-
um hætti útgáfu hæfilegrar tölu
íslenzkra listaverka, að koma á
farandsýhingu um sem flest lönd.
En sá mikilsverði kostur fylgir
myndagerð þéssari, að hún yrði
bæði auðveldari og ódýrari í slikri
sýningarför en frummyndirnar. —
Enda sjálf öndvegisþjóð málaralist
arinnar tekin að senda slíkar far-
andsýningar litprentaðra listaverka
víðs vegar um löndin.
★
Það, sem þó fyrst og fremst vak-
ir fyrir Ragnari Jónssyni, er að
koma þessari listgrein, þessum
menningarkapitula í samband og
eigu almennings hér á landi. Er
það segin saga að þessi viðleitni
getur ekki orðið unnin fyrir gíg,
með þjóð. sem á og skapað hefir
slíkan listarauð sem fóigin er í ís-
lenzkum bókmenntum að fornu og.
nýju, í bundnu máli og óbundnu,
þjóð sem alin er í jafn fögru landi
við heiðríkju og birtu sem land-
ið er öfundað af, þjóð sem á rúmri
mannsæfi, eftir að hún reis úr ör-
birgð eignast hefir hvern snilling-
inn af öðrtim á sviði málaralistar
og höggmynda. Slík þjóð, við slik-
ar aðstæður, verður ekki síð-
ur músíkkölsk fyrir milligöngu aug
ans en eyrans en söngglaðir eru
íslendingar sem kunnugt er.
Loks >er þessi framtaksemi ætluð
til að verða eins og aukinn mark-
aður fyrir hlutaðeigandi listamenn,
sem að sjálfsögðu bera úr bítum,
beint og Óbeint við þessa i'ramtak-
semi.
★
Þá vekur þessi útgáfustarfsemi.
t'il hugleiðinga um. þa'ð’, hversu
þessi myndlistarprentun í framtíð
kemur til með að setja svip á heim
ili, sem til þessa yfirleitt hafa átt
lítilla kosta völ, hvað góðar vegg-
myndir snertir.
Með þessari framtakssemi er þá
með vissum hætti verið að leysa
okkar ungu en grózkumiklu málara
list úr þeim álögum — ofan á herp
inginn sem fámenni þjóðarinnar og
einangrun skapar — að hún þurfi
að einangrast á söfnum, sem svo
eru fátæk að húsrými að ár kunna
að líða án þess að safnmyndir fái
að sýna sig þar á veggjum, en á
einkaheimilum er það íjölskyldan
ein og takmarkaður vinahópur,
sem fær notið málverka, sem þar
eru til.
Er þetta enn meiri bylting en
þegar tekið var að ljósprenta okk-
ar frægu fornhandrit, og þá fyrir
það, hversu málverkin eru „auð-
Iesnari“ en handritin.
Eg kom nýlega þar sem fyrir var
vel valið og eins og skemmtilegt
sýnishornasafn af verkum margra
okkar færustu listmálara.
Á þeirri stund varð mér Ijóst
hvílíkri býsn listmálararnir þegar
hefðu aukið við íslenzkan þjóðar-
auð, ekki eldri en hún er hér þessi
listgrein. í hugann fylgdi síðan
spurningin hvers virði það væri
þjóðinni að eiga Nóbelsskáld.
Og tekur nú brátt að vænkast
hagur listamanna okkar, þegar hin-
um íslenzka meðalmanni er farið
að verða hlýtt til þeirra — einnig
af þjóðhagsleg'ri matarást.
G. M.
MUGGUR: Sjöundi dagur í Paradís.
8888 3«88c
'

JÓN STEFÁNSSON: Sumarnótt.