Tíminn - 24.09.1959, Page 8

T í MI N N, fimmtudag'nn 24. september 1959.
Jónsson,
INNINGARORÐ
F. 194. 1879. — D.. 15.9. 1959.
Guðni Jónsson verzlunar- og veit
ingamaSur á Höfn í Hornafirði,
lézt ;á heimili sinu 15. þessa mán-
aðaí, riokkru meir en áttræður að
aldri. Með honum er til moldar
liniginn einn hinna kunnustu og
xnerkustu Austur-Skaftfellinga,
sem um langaiv aldur, hafði af
höndum innt mikið og margþætt
starf, fyrir byggð sína.
duðni var fæddur 19. apríl 1879
í Sævarhólum í Suðursveit, sonur
h.iórianna Jóns Stefánssonar og
Stejnunnar Setfánsdóttur, er þar
bjuggu þá. Föður sinn missti
GuSni í bernsku og ólst, að honum
látnum, upp með móður sinni og
seinni manni hennar, Magnúsi
Magnússyni. Bræður Guðna tveir,
er báðir urðu kunnir bændur í
Suðursveit, þeir Stefán hreppstjóri
á Kálfafelli, og Þorsteinn á Slétta-
leiti, -.eru dánir fyrir allmörgum
árum.jHálfbróðir Guðna, Jón Magn
ússon, iengi bóndi í Eskey á Mýr-
um.og iHöskuldsstöðum í Breiðdal,
inerkur dugnaðarmaður og fyrir-
myndarbóndi, er nú á Höfn í Horna
firði.
Um tvítugsaldur hóf Guðni skó-
smíðaném og tók sveinsbréf í
jþeirri iðn á Seyðisfirði 1903. Hann
kvæntist ári síðar, eftirlifandi
konu sinni, Ólöfu Þórðardóttur frá
Brunnhól á Mýrum. Næstu árin
hjuggu þau á Vopnafirði, og stund
aði hann þar iðn sína ásamt fleiri
störfum, en flutti til Hornafjarðar
1907 og tóku þau hjónin sér ból-
stað í hinu unga kauptúni á Höfn.
Þar urðu þau eins konar landnem-
ar. Reistu sér fljótlega myndarlegt
ábúðarhús, er þau nefndu Heklu.
í því áttu þau myndarheimili alla
stund síðan og sómir Hekla sér
enn vel á meðal hinna mörgu, nýju
og fallegu húsa, sem síðan hafa
risið á Höfn.
Þá er þau settust þar að, voru
aðeins tíu ár liðin frá því byggð
hófst á Höfn. Það var árið 1897,
sem Otto Tulinius flutti verzlun
sxna-til Hafnar frá Papós og reisti
þar fyrstu húsin. Á Höfn voru þau
árin aðeins tvö heimili, þ. e. heim-
ili verzlunarstjórans, sem þá var
Þórhallur Daníelsson, síðar kaupm.
og útgerðaTmaður á Hornafirði og
heimili Guðmundar Sigurðssonar,
sem var starfsmaður hjá verzlun-
inni og söðlasmiður.
Á Höfn stundaði Guðni ýmis
störí, fyrst skósmíði um tvo ára-
tugi, en jafnframt stundaði hann
og rak all- lengi skóverzlun. Verzl-
un sóttu menn til Hafnar úr allri
Austur-sýslunni og stundum víðar
að, jafnvel vestan yfir Skeiðarár-
sand, úr Fljótshverfi og af Síðu.
Var því oft ærið gestkvæmt hjá
hinum fáu Hafnarbúum. Það mun
hafa leitt til þess, að þau hjónin,
Guðni og Ólöf, hófu þá einnig veit-
inga- og gistihúsrekstur, sem mikil
þörf var fyrir, einkum meðan kaup
túnið var fámennt, og því ekki í
mörg hús að venda fyrir aðkomu-
menn.
Báðar þessar starfsgreinar, skó-
smíðm og veitingastarfsemin voru
tekjurýrar og nægðu ekki á neinn
imáta til íramfærslu stórrar fjöl-
skyldu, enda meira stundaðar sem
greiði en atvinna. Daglaunavinna
var þá stopul og tekjurýr og því
ekki ikeppikefli.
Búáfcap og sjósókn .stundaði
Guðni nokkuð jöfnum höndum.
Hafði 2‘tii 3 kýr og nokkurt fjár-
bú. Heyöflun var þó ærið erfið
framan af árum. Slægjur fengust
sunnan iHomafjarðar, á Mýrum.
Var þá legið við í tjaldi og heyið
flutt oft á smábátum undir árum
yfir fjörðinn til Hafnar, sem var
löng leið, og varð þá að sæta sjáv-
arfölkun vegna straums og grynn-
inga. Allt var þetta stundað af ó-
venjumikilli árvekni, fyrirhyggju
og óþrotlegum dugnaði og kappi.
Á þessum tima var Homafjörð-
urinn stundum gjöfull, svo um
inunaði, enda oft fast sótt ef fengs
var von, og hvorki sofið á verð-
inum né kraftarnir sparaðir. Var
það einkum silungur og lúra (smá-:
koli) sem veiddist töluvert af.
Vélbátaútgerð hófst frá Horna-
firði, bæði af Austfirðingum og
hehnamönnum á vetrarvertíð fyrir!
nieira en fjórum áratugum. Guðni
; var mikill stuðningsmaður hennar.
Einkum er þess að minnast, að
hann varð frumkvöðull að loðnu-
veiðum, sem um mörg ár voru mik-
ill þáttur í beituöflun fyrir út-
gerðina þar. Loðnan reyndist oft
hin aflasælasta beita. Hún gekk í
fjörðinn í lok febrúar eða fyrri
hluta marz, og hófst þá jafnan mik-
ið kapp um veiðina.
Guðni var einhver hinn slyng-
asti þeirra, er loðnu veiddu. Kom
hann stundum með hlaðinn bát,
þótt aðrir veiddu lítið eða ekkert.
Verður það aldrei tölum talið né
á skýrslur fært, hversu mikill afli
hefur á land borizt á Hornafirði
fyrir forgöngu og fyrirhyggju
Guðna við loðnuveiðina, þótt marg-
ir aðrir hafi einnig átt þar drjúg-
an hlut að.
Guðni kemur mikið við sögu
Hafnar uni rúmlega hálfrar aldar
skeið. Á þessum tíma hefur kaup-
túnið aukizt úr því, að hafa 20—30
manns heimilisfasta, í meira en
fimm hundruð. Margir eru þeir,
sem lagt hafa sinn skerf til fram-
þróunar og vaxtar kauptúnsins eins
og það er nú, en sannmæli mun,
að hlutur Guðna Jónssonar er bæði
mikill og virðulegur.
Þegar Höfn tók að stækka og
ibúatalan komst upp eftir öðru
hundraðinu fyrir um 30 órum, var
það áhugamál margra þar, að fá
nokkurt land til nota kauptúnsins,
land, sem lægi vel við ræktun og
væri nálægt. Kauptúnsbúum var
þess mikil þörf að hafa landbún-
aðarframleiðslu, kjöt og mjólk til
heimilisnota. Var þá í það ráðizt,
að taka til ræktunar og nytja all-
væna landspildu í nánd við kaup-
túnið. Var þá stofnað sérstakt félag
— Ræktunarfélag Hafnarkauptúns
—til að annast framkvæmdir á fé-
lagslegum grundvelli. Var um þetta
hafizt handa árið 1930, og þá og
á næstu fjórum árum tókst að
fullrækta rúmlega 50 hektara
lands á vegum þessa félags. Mátti
þetta teljast stórvirki á svo stutt-
um tíma og með fáum félagsmönn-
um og litlu fjármagni. Var hér um
fyrstu stórræktun í grennd við
kauptún að ræða. Frá byrjun var
Guðni Jónsson einn öruggasti
stuðningsmaður þessa máis, og síð-
ar lengi í stjóm félagsins, enda lét
hann sér mjög annt um starfsemi
þess alla tíð. í umboði þess átti
hann sæti á rnörgum aðalfundum
Búnaðarsambands Austurlands.
Þegar Kaupfélag Austur-Skaft-
fellinga var stofnað fyrir .nær rétt-
um 40 árum, gerðist Guðni félags-
maður, og var ætíð starfandi af
áhuga fyrir félagið, hvort sem vel
gekk eða þyngra var fyrir fæti.1
Er margs að minnast frá þeim
tíma, þótt hér vei-ði ekki tínt eða
talið, en Guðni var aldrei hikandi
í stuðningi sínum, heldur heils-
hugar og vakandi. —
Um all-langt skeið, nærri tvo
tugi ára, var Guðni fastur starfs-
maður kaupfélagsins, og annaðist
vöruafgreiðslu utanbúðar. Var
þetta erilsamt og erfittstarí fyrir
svo roskinn mann, sem krafðist
mikillar og stöðugrar árvekni og
áreynslu. En þrátt fyrir háan ald-
ur, lét hann engan bilbug á sér
finna, og lagði að kalla mátti nótt
með degi í starfinu. Svo var og
hinn síðasta starfsdag hans hinn
14. þessa mán. —, óslitin vinna frá
morgni til kvölds, vakandi hugur
og skyldurækni. Heim kominn, að
kveldi þess dags, kenndi hann sjúk-
leika og var látinn á fyrstu stundu
næsta sólarhrings hinn 15. þ. máu.
Hann lézt þannig í dagsins önn, að
segja mátti. Hann var aldrei hvíld-
rækinn né gefinn fyrir að sitja
auðum höndum. Að starfa var hon-
um nautn og lífið sjálft. Menn með
þeirri hugsun hljóta að vera van-
sælir og andlega þjáðir, cf þeir
geta ekkert aðhafzt, hvort sem er
vegna veikinda eða annars. Guðna
auðnaðist að vera í fullu starfi til
æviloka, og finnst þeim, sem
þekktu hann, að hann hafi í því,
•eins og í mörgu öðru, verið gæfu-
maður.
Ýmsum fieiri störfum en hér
eru nefnd, gegndi Guðni, og um
langt skeið. Þannig var hann kjöt-
matsmaður og löggiltur vigtarmað-
ur um áratugi. Hann naut almenns
trausts í hvívetna vegna áreiðan-
leika og trúmennsku í smáu og
stóru. Hvert verk, sem hann tókst
á hendur, leysti hann svo sem bezt
mátti og sparaði hvorki tima né
krafta til að ná sem beztum
árangri. Hann var mikill greiða-
maður og vildi hvers manns vand-
ræði leysa, skyldra sem vanda-
lausra. Sjálfstæði í hugsun og at-
höfn mat hann mikils og virti þá,
sem kunnu fótum sínum forráð
bæði um meðferð fjármuna og
annars. Hann var hinn sívakandi
áhugamaður um öll störf og mat
það mikils að menn sýndu kapp
með forsjá.
Eins og fyrr er greint, var Guðni
ikvæntur góðri konu, Ólöfu Þórðar-
dóttur, sem var manni sínum sam-
hent og samboðin. Hefur hún átt
sinn mikla þátt í velfarnaði manns
síns og þeirra beggja. Að sjálf-.
sögðu hefur hún átt mestan þátt
í stjórn heimilisins inn á við og
notið þar góðrar og fórnfúsrar að-
stoðar Kristínar systur sinnar, sem
alltaf hefur verið með þeim hjón-
um og stutt það, að vegur heim-
ilisins og fjölskyldunnar væri sem
mestur.
Þau hjón, Guðni og Ólöf, áttu
fjóra syni, sem eru:
Stefán læknir á Akureyri;
Óskar frystihússtjóri á Höfn;
Svavar listmálari í Reykjavík og
Garðar rafvirkjameistari á Fá-
skrúðsfirði.
Auk þeirra ólu þau upp sonar-
son sinn Þórð, og fleiri börn að
nokkru leyti.
Nú er vegir skiljast, eru þeir
margir, sem þakka Guðna fyrir sam
veruna og ævistarfið og óska frú
Ólöfu og fjölskyldunni allri, vel-
farnaðar og blesunar, um leið og
þeir votta sarnúð sína.
Ég, sem þekkt hef Guðna Jóns-
son og heimili hans í nærri fjóra
tugi ára, minnist hans og þeirra
hjóna beggja, með séi-stakri þökk í
huga, fyrir óslitna vináttu og góð-
vild, mér og mínum til handa, allt
frá fyrslu kynnum.'
Jón ívarsson.
Þær eru þolinmóðar á svip, þessar skepnurð þar sem þær bíða
þess að verða teknar úr dilknum og fiuttar — hver veit.hvert?
Kindavaka
(Framhald af 7. slðu)
leggja fyrir okkur uppskeruna.
Svo leggjum við á okkur að vaka
yfir þessum sömu rollum heila
nótt og vernda þær. Og þar að
auki ex-u þetta langmest íhaldsi'Oll
xir! Nú hlær hann svo, að bæði
luktin og flöskurnar skjálfa.
— Eigið þið ekki fé sjálfir?
— NEI, segir Arnaldur, og það
er stórt NET
— Jú, ég á fáeinar, segir Ásgeir
og brosir við.
— Svo þú verður að mæta í
réttirnar á morgun?
— Já.
— Leggurðu þig ekki fyrst?
— Nei, nei. Krakkarnir vilja
komast strax í réttirnar.
— Hvernig stendur á, að þið
eruð skikkaðir í þessar vökur, en
ekki fjárbændurnir?
— Hér eru fjallskil gerð eftir
fasteignum, segir Arnaldur, — og
þetta eru okkar fjallskil.
Við höfum nú mettazt vel á kven
félagskaffi og kvenfélagskökum,
svo að við stöndum upp, þökkurn
fyrir okkur og göngum út. Ekki
hefur rignt síðan Arnaldur bauð
okkur í bvaggann, og í daufri
skírnu næturinnar sjáum við féð
breiða úr sér í gerðinu ofan'við
réttina. Hafrnvatnið- er Ijós, kyrr
flötur, og í suðvestri bjarmar yfir
höfuðborginni. Við bjóðum góða
nótt og snúum stafni til Reýkja-
víkur.
— Eir við erum ekki korimir
nema rétt úr kallfæri Arnaídar,
þegar aftur tekur að rigna, eins
og aldrei hafi stytt upp....
Herbergi tii ieigu
í Hlíðunum. Fæði á sama
stað. Tilboð sendist b'lað-
inu merkt: „Reglusemi“.
mjun:;n«x
Frsmerki
Hópflug ítala óskast kevpt.
Uppl. í síma 19533.
I
helzt í Vesturbænum fyrir danskan raffræðing,
sem hér starfar í nokki’ar vikur
Upþlýsingar í síma 18300.
dagblaðið
tttttttttttfttKi

RÍKISÚTVARPIÐ
Austurríski píanóleikarinn
FRIEÐRICH GULDA
heldur tónleika í Þjóðleikhúsinu föstudaginn 25.
sept. kl. 8,30.
Á efnisskránni eru verk eftir Mozart, Beetho.ven
og Chopin.
Aðgöngumiðasala 1 Þjóðleikhúsinu.
RíkisútvarpiS.
VAW.VW.V.V.V.V.V.V.V.V.V.V.'.V.V.W.V.VW.’.'A
Orðsending
á vinnusfaði frá Þvottahúsinu Lín h. f., Hraun-
teig 9.
Framkvæmdastjórar, verkstjórar og starfsfólk.
Látið okkur annast hreinlætið ásamt ykkur á
vinnustað. Sendið lxlifðarsloppana og handþurrk
urnar til okkar
Sækjum — Sendum.
Þvotfahúsið Lín h. f.
Sími 34442
WAW.W.V.V.W.V.V.V.W.V.VAVAV.W.W.V.VW