Tíminn - 10.05.1960, Blaðsíða 7

TÍMINN, þriðjudaginn 10. maí 1960.
7
í frumvarpinu felst ekki frelsi fyrir almenning
heldur fyrir ríkisstjórnina
Á fundi efri deildar í gær
kom frv. stjórnarinnar um
innflutnings- og gjaldeyrismál
Zrla fUy7grd.VþvíSúrPhiTsilameð' Ur ræðu Olafs Jóhannessonarrnninnflutningsfrv.í gær
langri ræðu, sem að efni til
var samhljóða því, er hann
hafði sagt um máiið í neðri
deild.
Ólafur Jóhannesson tók
næstur til máls. Þakkaði
hann ráðherranum greinar-
góða ræðu, sem væri sínu hóg
værari en skrif stjórnarblaö-
anna um þetta efni. Ræða ráð
herrans hefði að vísu ekki
fjallaö svo mjög um frum-
varpið sjálft, heldur meira
um hvaö stjórnin ætlaði að
gera er það væri orðið að lög
um. Væri það gott út af fyrir
sig, en Alþingi hefði bara
enga tryggingu fyrir þvi, að
stjórnin stæði við slíkar yfir-
lýsingar. Mætti nefna um þaö
nærtækt dæmi þar sem væri
lækkunin á fiskútflutnings-
skattinum, sem rædd hefði
verið fyrir stundu síðan í
neðri deild.
Fjarstæðar fullyrðingar
Látið er í veðri vaka að
þetta frv. marki einhver tíma
mót í verzlun og viðskiptum,
sagði Ólafur. Samkv. frv. get
ur stjórnin haft inn- og út-
flutning háðan leyfisveiting-
um. Hitt er annað mál, að
stjórnin segist ætla að fram
kvæma lögin þannig, að meiri
hluti innflutningsins verði
frjáls. En heimildir til þess
eru í gildandi lögum og þarf
því enga nýja lagasetningu
til að framkvæma það. Breyt
ingarnar eru að þessu leyti
í þvi fólgnar, að gjaldeyris-
bönkunum, ríkisstjórninni og
trúnaðarmönnum hennar er; leg stefna, að
falin úthlutun leyfa í stað þessa úthlrítun á hendur
þeirra, sem nú hafa það með sérstökum trúnaðarmönnum
höndum. Fella á og niður ríkisstjórnarinnar, sem raun
fjárfestingareftirlit og er það
eina aukna frelsið, sem í frv.
felst. En vegna aðgerða stjórn
arnnar í efnahagsmálum
kemur það almenningi bara
að engu haldi, enda yfirlýst
stefna stjórnarinnar að draga
úr fjárfestingu. Það er full-
komin fjarstæða að segja að
með frv. sé lögleitt áður ó-
þekkt verzlúnarfrelsi. Úthlut
un innflutningsleyfa er að-
eins færð á aðrar hendur, og
er ekki sjáanlegt að það auki
neitt frelsi. Sömu hömlur
gilda og áður. Um þetta getur
hver sannfært sig um, sem
vill með því bera saman gild
andi lög og þetta frv.
Olafur Johannesson
Háskaleg breyting
Eftir frv. er stjórninni heim
ilt að taka í sínar hendur
eða fela trúnaðarmönnum
sínum úthlutun leyfa. Er það
að vísu nýmæli, en vægast
sagt varhugaverð breyting.
Meö ákvæðinu er að því
stefnt, að draga úthlutunar-
valdið undir stjórnina og
gera það þar með hápólitískt.
Fyrir þessu eru raunar for-
dæmi eins og þegar ráðherra
nokkur fann upp á því, að
fara sjálfur að úthluta bíl-
leyfum. En það fordæmi er
ekki eftirbreytnisvert. Það má
sjálfsagt deila um hvort
breytt er um til bóta með
því aö fela bönkum úthlut-
un leyfanna. Að því er tæpast
leggja niður og er það ný-
mæli. Það eftirlit hefur þó
naumast þrengt að almenn
ingi. Og á meöan við getum
ekki fjárfest að vild er eftir
lit nauðsynlegt til þess að
tryggja að þær framkvæmd
ir sitji fyrir, sem brýnust
þörf er á. Ráðherrann sagöi
að stjórnin hefði tryggt að
ekki væri hætta á ferðum þó
að eftirlitig væri afnumið.
Jú, það er mergurinn máls-
ins. Stjórnin hefur með að-
gerðum sínum komið í veg
fyrir að almenningur geti
lagt í nokkrar framkvæmdir
og skyldu margir vilja það á-
stand heldur en þær fjár-
festingarhömlur, sem gilt
hafa?
í frv. felst ekki frelsi fyrir
almenning, heldur frelsi fyr-
ir ríkisstjórnina. Það gefur
henni næstum ótakmarkað
vald yíir inn- og útflutningi.
ar eru aöeins einskonar vika
piitar hennar, eða þá stjórn-
inni sjálfri. Með því er verið
að bjóða heim pólitískri mis
notkun og spillingu. Sú þró-
un, sem ríkisstjórnin beitir
sér fyrir bæði í þessum mál-
um og ýmsum öðrum, að j Hver er iryggingin?
draga sem mest af valdi frá I Frjáls verzlun er ekki bara
Alþingi og svæla það undir fólgin í því, að afnema leyf, umr. frestað.
sig er vítaverð og stórhættu
leg.
Ef fyrir stjórninni vakti að
fjölga frílistavörum þá gat
hún það án nýrrar lagasetn
ingar, — gat verið búin að
því ef hún vildi og skilyrði
voru fyrir hendi.
isveitingar heldur einnig í því
að sjá um að nægur gjaldeyr-
ir sé fyrir hendi og að bank’
arnir láti hann í té. Hver
tryggir nægan gjaldeyri til
þess að frílistavörumar verði
viðstöðulaust fluttar inn?
Stjórnin vonast til að geta
það, en með hverju? Með því
að minnka atvinnu, minnka
kaupgetu og draga þannig
úr eftirspurninni. Það er
hennar ráð. Og svo lántaka,
eyðslulán. Nú er þess að
gæta, að lánið var fyrirfram
upp étið því nær að hálfu.
Auk þess á það að greiðast
upp á skömmum tíma. Og þó
að gjaldeyrisástandið kunni
að vera eitthvað skárra nú í
augnablikinu en um s.l. ára-
mót, þá er það mikið glæfra
'spil að stofna til þess að menn
geti gengið í bankana og kraf
ist hömlulauss gjaldeyris fyr
ir frílistavörum. . Eg sé ekki
betur en þetta ævintýri geti
hæglega leitt til stórfelldrar
auknngar skuldasöfnunar er-
lendis. Hefur ríkisstjórnin
haft samráð um þetta við
Seðabankann og er hann þá
hlynntur svona vinnubrögð-
um?
Að ræðu Ólafs lokinni var
Oragnótaveiðar í landhelgi
Allf á sömu leið
Margir munu ætla að ekki
Fyrir Alþingi liggur nú frv.
um takmarkað leyfi til drag-
nótaveiða í fiskveiðilandhelgi
’slands undir vísindalegu eftir
sparnaður og frelsið eða ó-,
frelsig verður nákvæmlega 11 1 n?!,1.ln.a.a a ae S1 11 1 !iti, frá sjávarútvegsn n. d.
það sama eftir sem áður. En um utflutnine en innflutnI
það er stórvítaverð og hættu in®- Utflutnmgsverzlunin hef
Segir í 1. gr. frumvarpsins:
fliö, verið meira og minna bund „Innan íslenzkrar fiskveiði
0 inn frá 1940. Nú á að leggja landhelgi skulu fiskiveiðár
útfiutningsnefndina niður en með dragnót óheimilar öðrum
með henni var meiningin að j en þeim, sem til veiðanna
'lima nokkuð á höftunum. — jhafa leyfi sjávarútvegsmála-
Ætla hefði mátt, að þessi ráðherra. Ráðherra getur sam
„frelsisstjórn" hefði veitt út kvæmt tillögu fiskideildar at
flutningsverzluninni frjáls- j vinnudeildarinnar og Fskfél.
ræði. En það er nú eitthvað, íslands, ákveðiö fyrir 1 ár í
annað. Samkvæmt frv. getur j senn, að heimila dragnóta-
stjórnin ákveðiö að ekki megi veiði á tilteknu svæði eða
einu sinni bjóða vörur, hvað j svæðum frá 15. júní til 31. okt.
þá selja úr landi, nema með j eða skemmri tíma eftir nán-
hennar leyfi. Og hér er ekki, ari ákvæðum laganna.
aðeins að því stefnt, að draga j Áður en gerðar eru tillögur
valdið undir stjómina í j um opnun einstakra svæða
heild, heldur einstaka ráð- skal Fiskifél. leita álits sveit
Á fundi neðri deildar í gær koma fyrirspurninni á fram, herra. Eg er ekki talsmaður arstjórna og annarra aðilja
Hefur ríkisstjórnin laekkað
útflutningsskatt á fiski?
Fyrirspum Skúia GutSmundssonar
kvaddi Skúli Guðmundsson færi vig hann og yrði henni
sér hljóðs utan dagskrár og væntanlega svarað á morgun,
spurðist fyrir um hvað hæft (þ.e. í dag). Annars sagði ráð
væri í þeim fréttum stjórn herrann að búast mætti við
arblaðanna að mjög hafi frv. frá ríkisstjórninni um
greitt fyrir því að samkomu þetta, þar sem enginn annar
lag náðist um fiskverðið milli en Alþingi gæti ákveðið að
Landssamb. ísl. útvegsmanna breyta skattinum. -
og fiskkaupenda, að ríkisstj.
hafi lækkað 5% útflutnings- Einar Olgeirsson tók einn
skattinn á fiskinum um helm ig til máls. Ræða Skúla verð
ing eða í 2y2%. ur að öðru leyti ekki rakin
Sjávarútvegsmálaráðh. var hér fyrr en sjávarútvegsmála
ekki mættur á fundi en við- ráðherra hefur svarað fyrir-
skiptamálaráðh. lofaði að spurninni.
þess, að öllu eftirliti sé sem hagsmuna hafa að gæta
sleppt með útfiutningsfram- á viðkomandi veiðisvæði. —
leiðslunni og viðskiptasamn , Berist áiitsgerðir er ráðherra
ingar leggja þar einnig nokk | óheimilt að opna veiðisvæði
ur höft á, en á því hefði þó j eða hluta þess nema álits-
mátt lina og í litlu samræmi j geröirnar stýðji almennt þá
er þetta við frelsisskraf stjórn j framkvæmd. Ef sveitastjórn-
arinnar. Og í litlu samræmi > ir, samtök útvegsmanna, sjó-
er þetta við afstöðu viðskipta ' manna eða verkamanna leiða
málaráðherra 1953, en þá rök aö því, að hagkvæmara
flutti hann till. um að gefa
sé að stunda aðrar veiðar
útflutningsverzlunina frjálsa. en dragnótaveiðar á tiltekn-
um hlutum veiðisvæðis og
bera fram óskir um að þeir
f orði en ekki á borði
Fjárfestingareftirlitið á að
hlutar svæðanna verði frið-
aðir sérstaklega fyrir drag-
nótaveiði, þá skai ráðherra
í samráði við Fiskifél. verða
við þeirr ósk.“
í 2. gr. segr:
„Leyfi til dragnótaveiða
samkvæmt 1. gr. má veita ísl.
fiskiskipum, 35 rúmlesta eða
minni og gilda leyfin fyrir
eitt tímabil í senn. Heimilt
er þó ráðherra að veita veiði-
leyfi fyrir allt að 45 rúmlesta
skip en hann getur einnig, ef
þörf þykir, takmarkað veiði-
leyfin við 25 br. rúmlesta skip.
Veiðileyfi til einstakra skipa
skulu afgreidd eigi síðar en
1. maí það ár, sem dragnóta-
veiði er leyfð. Ráðherra setur
þau skilyrði fyrir leyfisveit-
ingu, sem nauðsynleg teljast,
og varða brot gegn þeim svipt
ingu leyfis.
Enn fremur segir í frum-
varpinu að veiðarnar skulu
alveg bannaðar innan tak-
markaðra löggiltra hafnar-
svæða svo sem þau eru til-
tekin i hafnarreglugerðum.
Skip, sem stunda vísindaleg-
ar rannsóknir á vegum fiski-
deildar atvinnudeildarinnar
mega veiða með dragnót inn
an fiskiveiðilandhelginnar án
sérstaks leyfis hvenær sem
er. Ráðherra getur og veitt
eriendum skipum, er stunda
slíkar rannsóknir sams kon
(Framhaiid á 10. síðu).