Tíminn - 12.05.1960, Blaðsíða 6

TÍMINN, flromtadaginn U. naLJttgj.
6
OG STJORNMAL
Leikstjóri Benedikt Árnason
Siðastliðinn fðstudag frum
sýndi Þjóðleikhúsið enn eitt
leikrit eftir Terence Rattigan,
en áður hafa verið sýnd hér
á landi „Djúpið blátt“,
„Frönskunám og freistingar",
„Browningþýðingin" og „Með
an sólin skín“.
Rattigan er með þekktustu
og vinsælustu leikritaskáld-
um, sem nú eru uppi. Hann
slær oftast á strengi gaman-
semi og glaðværðar í leikrit-
um sínum, án þess þó, eins
og hann segir sjálfur, að
„eyða orðum að öðru en því
sem greiðir fyrir skilningi á
persónunum og er nauðsyn
fyrir framvindu leiksins". —
Alvarlega hluti þarf ekki
nauðsynlega að segja á alvar
legna hátt, og það er almenn
ur misskilningur að gaman-
semi sé ævinlega léttmeti. í
„Ástum og stjórnmálum“ kaf
ar Rattigan að vísu engin
hnattasund, en kryfur af djúp
um skilningi sálarlíf persóna
sinna og gefur með þvl leik-
húsgestum aukinn skilning á
þeim vandamálum daglegs
lífs, sem hann tekur til með
ferðar, — en einmitt þetta
gerir gamanleikinn að list.
Ekki verður annað sagt en
að uppfærsla þessa leikrits
hafi heppnazt vel og er það
ekki sízt að þakka góðri þýð-
ingu Sigurðar Grímssonar. Þá
er leikstjórn Benedikts Á.ma-
sonar yflrleitt góð. Góð stað-
setning hans og fjörlegt im-
indunarafl bjargaði hinum
löngu samtölum, sem tilbreyt
ingarleysið hefði annars gert
of dauf. í leikstjóm sinni á
þessu verki hefur Benedikt
Árnason reynzt listrænn og
hugmyndaríkur. Hann er op-
inn fyrir nýjungum, án þess
þó að gleypa við þeim gagn-
rýnislaust, og spáir það hin-
um imga leikstjóra góðu. —
Á hinn bóginn er honum enn
tæplega nógu sýnt um að
vinna til fulls úr hugmyndum
sinum. Ef Benedikt hefði til
að bera dugnað og vandvirkni
Baldvins Halldórssonar eign
aðist Þjóðleikhúsið leikstjóra.
Það er sennilega ekki sök
leikstjórans, heldur er það
fremur fátækt Þjóðleíkhúss-
ins, sem veldur því að hús-
Rúrik Haraldsson
gögnin, sem notuð eru í leikn
um, eru vægast sagt kauða-
leg og óviðeigandi. f 1. og 2.
þætti t.d. á að vera um lúxus-
íbúð brezks ráðherra að ræða,
og er oft á það minnzt í sam
tölum persónanna. En þessar
setningar verka hjákátlega,
þegar við augum leikhúsgesta
blasa þess konar húsgögn sem
Hjálpræðisherinn úthlutar fá
tæklingum, eða fá má á forn
sölum á vægu verði. Sófinn
er sérstaklega afleitur. Leik
urinn á að hefjast á því, að
frú Olívia Brown liggur i þess
um „lúxussófa og „símtólið
liggur á maganum á henni“,
eins og segir í leikritinu. En
sófinn er alltof lélegur til
þess að hægt sé að fylgja þess
arl forskrift höfundar, og sím
Jóhann Pálsson og Inga Þórðardóttir
talið fellur alveg dautt fyrir
vikið. Og vegna sófagarmsins
verður t.d. spurning Michaels
„það er líklega sofið á þess-
um“, og fleiri slíkar setning-
ar alveg óskiljanlegar. Eg
minnist á þetta vegna þess,
eins og Vilhjálmur Þ. myndi
segja, að í leiklist eru engin
aukaatriði til og það er Þjóð
leikhúsinu ekki vanzalaust að
eiga ekki brúklegan sófa, þeg
ar svo stendur á.
í sambandi við framsetn-
ingu leiksviðsins lýsi ég hlut-
leysi, — hún hefur þó þann
annmarka að þá er ekki hægt
að nota nema nokkurn hluta
ljósanna, þótt það virðist
raunar ekki koma að sök að
þessu sinni.
Með aðalhlutverk leiksins,
Oliviu Brown, fer Inga Þórð-
ardóttir. Olivia er lífsglöð
ekkja, sem kann vel að meta
þægindi auðæfanna, en kysi
þó alveg eins „ástina og heið
arbýlið" ef eðlishvötin vísaði
henni í þá átt. Inga Þórðar-
dóttir vinnur stóran leiksig-
ur í þessu hlutverki og þeg-
ar frá er skilið símtalið í upp
hafi leiksins, er leikur henn-
ar afbragðsgóður, enda er
Inga glæsileg og skemmtileg
leikkona.
Elskhuga Oliviu, Sir John
Fletiher, leikur Rúrik Har-
aldsson. Rúrik á siauknum
vinsældum að fagna og er orð
inn eitt aðal átrúnaðargoð
leikhúsgesta. í hlutverki ráð
herrans, sem er ákaflega
mannlegur og alþýðlegur,
sómir Rúrik sér ágætlega og
vekur leikur hans mikla kæti
meðal áhorfenda. Annars má
leikarinn gæta þess vel að
halda sér á línunni og vera
hinn enski hástéttarmaður,
sem segir hverja fyndnina á
fætur annarri án þess sjálf
um nokkurn tíma að stökkva
bros. Rúrik virðist stundum
hrífast með af kæti áhorfend
anna svo leik hans hættir til
að nálgast farsa.
Jóhann Pálsson leikur hér
sitt bezta hlutverk fram til
þessa. Leikur hann Michael
Brown, sem er einn af þess-
um alvitru ungu mönnum,
uppfullur af fordómum og
slagorðabelgingi. Hinar „rót-
tæku“ skoðanir hans virðast
þó aðallega stafa af kven-
mannsleysi, enda springa þær
eins og blöðrur um leið og ung
lingurinn mannast og fer að
kynnast lífinu. Hlutverkið er
vandasamt en leikur Jóhanns
er með ágætum, og verður
beztur í lokaþætti, og á það
raunar einnig við um leik
Rúriks og Ingu.
Polton, vinnukonu, lék
Anna Guðmundsdóttir. Það
er engu líkara en einhver tog
streita hafi orðið milli leik-
stjórans og leikkonunnar um
hvernig túlka ætti þetta hlut-
verk. í enskum bókmenntum
er vinnukona nær undantekn
ingarlaust óæðri manntegund,
heimsk og fánaleg 1 háttum.
Virðist leikstjórlnn ætlast til
að vinnukonan sé ensk, en
Anna krefst þess að vinnukon
an sé íslenzk, kona, sem telst
á.m.k. jafnoki húsbændanna
og framkoma og málfar stend
ur yfirstéttarfólkinu í engu
að baki. Hér á landi er vel
hugsanlegt að vinnukona
kalli inn til ráðherrans:
„Ólafur, það vill maður finna
þig“. En þennan lýðræðls-
lega þroska eiga þeir ekki til
í Bretlandi!
Bryndls Pétursdóttir lék
ungfrú Dell, einkaritara ráð-
herrans, og var leikur henn-
ar hvorki fugl né fiskur, enda
gaf hlutverkið ekki tilefni til.
mikilla tilþrifa.
Herdís Þorvaldsdóttir var
ekki sannfærandi í hlutverki
Díönu Fletcher, og gerfi henn
ar engan veginn gott, — ekki
einu sinni hatturinn!
Þegar á allt er litið er
líklegt að þetta leikrit eigi eft
ir aö verða vinsælt af gest-
um Þjóðleikhússins. Það er
að vísu ekki stórt í sniðum
eða kjarnmikið, en við erum
sammála Rattigan um að nú
á tímum sé „það ekki meira
virði að græta áhorfendur en
vekja þeim hlátur"!
Gunnar Dal.
Hjúkrunarkonu
og gangastúlku
vantar á Slysavarðstofu Reykjavíkur. Upplýsingar
á staðnum frá kl, 1—4 e. h.
Slysavarðstofan.

í ÞÁGU ÞJÖÐARHEÍLBRIGÐI
Hátíðnisbylgjur til lækninga
Lækningar með hátíðnisbvlgjum hafa á undanfömum
áratugum staðizt próf reynzlunnar og sú lækningaað-
ferð er nú talin eiga bezt við marga sjúkdóma eins og
t. d. hrörnunarsjúkaóma í beinag" ndinni. Læknar kunna
vel að meta hátíðnislækningatækið „TuR“ US 2 — 2 sem
þegar hefur margra ára reynslu að baki sér.
VEB TRANSFORMATOREN UND RÖNTGENWERK DRESDEN
Allar upplýsingar hjá austurþyzku verzlunar
skrifstofunni, Austurstræti lOa 2. hæð. B 582.
Reykjavík — ísland