Tíminn - 16.08.1960, Blaðsíða 5

fÍMINN, þrJÖStidagHMi 16. ágúsí 196«.
5
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN.
Framkvæmdastióri: Tómas Árnason Rit-
stjórar: Þórarinn Þórarinsson (áb.), Andrés
Kristjánsson. Fréttas*’óri: Tómas Karlsson.
Auglýsmgastj.: Egill Bjarnason. Skrifstofur
í Edduhúsinu — Símar: 18300—18305.
Auglýsingasími: 19523 Afgreiðslusími:
12323. — Prentsmiðjan Edda h.f.
....... ................ t
„Tólf mílur
umhverfis landið”
Morgunblaðið er helrtur fáyrt um „utanrkismál“ sitt
— landhelgismálið — s. !. sunnudag. Þó er nokkuð að því
vikið í Reykjavíkurbréfi og lögð á það mikil áherzla. að
ekki hafi verið unnt að skorast undan því að ræða við
Breta og það hafi í raun og veru verið sjálfsagt.
Hvað sem um það má segja er hitt augljóst, að eftir
allt það, sem á undan er gengið af hálfu Breta í þessu
máli, er ósæmandi af Íslendingum að ganga til slíkra við-
læðna, nema Bretar uppfylli vissar lágmarkskröfur um
hætti siðaðra þjóða í samskiptum. Þær lágmarkskröfur
eru vitanlega, að fyrir lægi opinberlega yfirlýsmg þeirra
um að þeir hætti herbeitingu á íslandsmiðum og hætti að
hóta með hervaldi í þessu máli. Er íyrir lægi yfirlýsing
brezku stjórnarinnar um að viðhorf hennar væri breytt
í því efni, var kominn tími til að hugleiða viðræður við
hana, en fyrr ekki.
Þá ber Morgunblaðið höfðinu við steininn og segir að
með þessum viðræðum sé verið að framfylgja vilja þings-
ályktunartillögu Alþingis frá 5. maí 1959 og segir Mbl.
svo um það:
„Svo sem vitnað er tii í ályktuninni hefur Alþingi ber-
um orðum lagt fyrir stjórnina að afia viðurkenningar á
létti íslands.“ Rétt er það, en nú bregður hins vegar svo
við, að ríkisstjórnin, sem er í þann veginn að ganga á
fund Breta, sleppir alveg að geta um niðurlagið í ályktun
Alþingis, en það er og verður mergurinn málsins og
hljóðar svo: „að ekki komi til máia minni fiskveiðiland-
helgi en 12 mílur umhverfis landið".
Það er þetta, sem Alpingi fól ríkisstjórninni fyrst og
iremst að tryggja með öllum hugsanlegum ráðum og
íslenzk ríkisstjórn hefur enga heimild til að ganga til
samninga við aðrar þjóðir um þessi mál nema með þessu
fororði, og með þessi orð sem æðsta ooðorð.
Hvernig stendur þá á því, að ríkisstjórnin leyfir sér
að tilkynna viðræður við Breta „til þess að framfylgja
samþykkt Alþingis“ án þess að lýsa yfir um leið, að hún
ætli að standa fast við höfuðatriði þeirrar samþyKktar.
Hljóta ekki allir að spvrja hvað búi að baki slíku Og
þrátt fyrir harða eftirgangsmuni fæst stjórnin e£ki til að
gefa yfirlýsingu um þetta atriði.
En þetta mál er hins vegar mjög einfalt og augljóst.
Færi svo, aS íslenzk stjórnarvöld semdu um einhver frá-
vik frá 12 mílna fiskveiðilandhelginni, hljóta slíkir
samningar að vera með öllu ógildu. því að þeir yrðu
gerðir þvert ofan í einróma yfirlýsingu Alþingis, um að
afsláttur af tólf mílna fiskveiðilögsögunni komi alls ekki
til greina.
Ríkisstjórnin hefur begar sýnt hættulega undanláts-
semi í þessu máli, og það er aðeins eitt, sem nú getur
komið í veg fyrir, að lengra verði haldið á þeirri braut,
og tólf mílna fiskveiðiiögsögu íslands stefnt í beinan
voða, og það er að þjóðm sjálf. fólkið til sjávar og sveita.
láti nógu greinilega í ijós vilja sinn í þessu efni. segi
stjórninni það skýrt og skorinort, að enginn afsláttur frá
12 mílna fiskveiðilögsögunni verði hcíaður
íslendingar hafa háð harða baráitu í þessu máli. og
þeir eru búnir að sigra. þeir ætlast til annars af stjórn
sinni en þess, að þeim sigri sé dremð á dreif eða hann
dreginn úr höndum þeirra En auðseð er af öllu að þessi
mál eru í mikilli hættu, ef þjóðin -egir stjórninnd ekki
rækilega til syndanna, svt að henni skiljist, að hér ei ekki
um hversdagslegt „utanríkismál“ að ræða.
Mikill sigurdagur vestanhafs
Hefur Bandaríkjamönnum tekizt a'ð jafna metin við Rússa?
Þetta er hinn geysistóri loftbelgur, er nú fer umhverfis jöröina og endurvarpar úfvarpsbylgjum. Slíkir
hnettir munu hafa í framtíSinni geysimikla þýðingu í sambandi við útvarps-, sjónvarps- og símamál.
Talsmaður Bell-símaféiagsins lét svo ummælt eftir að hnötturinn var kominn á loft, að nú væru opnlr
möguleikar á því að hverfa frá öllum venjulegum sæsmímum og fyrri útvarpstækni. Hnöttur sem þessi
þyrfti ekki nema eina sekúndu til að koma skilaboðum á milli Bandaríkjanna og Japan.
S. I. föstudag má vafa-
lausf telja stærita sigurdag
bartdarískra vísindamanna
eftir að kapphlaupið mikla
hófst um geiminn og er sá
dagur var að kvöldi kom-
inn var það orðin almenn
skoðun, að nú stæðu Banda-
ríkjamenn Rússum sízt að
baki í geimvísindum.
Um morguninn sendu vís-
indamenn á Cape Canaveral á
loft eldflaug, er bar geysistóran
aluminiumhúðaðan loftbelg á
braut sína um hverfis jörðina.
Þvermál belgsins er 33 metrar
og á hæð er hann eins og 10
hæða hús. Loftbelgurinn hlaut
nafnið BERGMÁL, og er hon-
um ætlað að endurvarpa sjón-
varps- og útvarpsbylgjum úr
1600 km. hæð er hann þýtur
á skömmum tíma umhverfis
jörðina. Nokkru eftir að belg-
urinn var kominn á braut sína
heyrðu menn víða í útvarps-
stöðvum í Bandaríkjunum rödd
Eisenhowers forseta, sem send
hafði verið með útvarpsbylgjum
að loftbelgnum, sem hann end
urvarpaði síðan til jarðar. Ligg
ur í augum uppi hvílíka þýð-
ingu slíkir loftbelgir geta haft
fyrir útvarps- og s-jónvarps-
tækni í framtíðinni og hafa
vísindamenn látið að því liggja.
að ekki þyrfti nema einn stóran
hnött svipaðan þessum lil að
útvarpa og sjónvarpa um heim
allan, því að hinn stóri loft-
belgur gengur ekki alltaf á
sama sporbaug.
FLUG RAKETTUÞOTUNN-
AR X-15, sem fyrir nokkrum
dögum hafði sett nýtt heims-
met í flughraða, var næsti sig-
ur dagsins.
Yfir Kaliforníu tókst flug-
manni þessarar rakettuflugvél
ar að fljúga ofar en nokkrum
flugmanni hafði áður tekizt,
eða í tæplega 40 km. hæð, og
er það nýtt heimsmet. Hraða-
metið, sem vélin setti viku fyrr
var hvorki meira né minna en
4375 km. hraði á klst. Tilraun-
irnar með X-15 eru mjög mikil-
vægur liður í undirbúningi
þess að senda menn út í geim-
inn, en takmarkið með X-15
er að komast í 160 km. hæð og
ná 6000 km. flughraða á klst.
Þetta var enn góður áfangi að
því lokatakmarki.
NÆSTA SIGURFRÉTT kom
frá Kyrrahafinu. f fyrsta sinn
(Framhald á 15 síðu)
Rakettuþotan X-15. Fyrir rúmri viku setti hún nýtt heimsmet í flughraða — flaug 3V4 hraðar en hljóöið,
og á föstudaginn komst hún í tæpl. 40 km. hæS. Eninn maður hefur áður komizt svo hátt.
•V*V*V*V*‘