Tíminn - 28.09.1960, Qupperneq 6

6
T í MIN N, miðvikudaginn 28. september 1960.
Vetrarstarf Þjóðdansa
félagsins er að hefjast
Þjóðdansar eru merkur menn-
ingararfur, sem margar þjóðir hafa
gloprað úr nöndum sér að meira
eða minna xeyti, en reyna nú að
grafa upp úr djúpi gleymskunnar.
Þessi saga gerist líka hér á ís-
landi. Við erum svo heppnir að
eiga töluverc af skráðum heimild-
um um þetta efni, og stöndum að
þessu leyti toetur að vígi en t. d.
ránustu frændur okkar — nema
náttúrlega Færeyingjar, sem eiga
sina, dansa enn lifandi og þurfa
ekki að læra þá af bókum
Þjóðdansafélag Reykjavíkur er
sá aðili, sem ötullegast hefur unn-
ið að útbreiðslu þjóðdansa síðustu
árin — ekki aðeins íslenzkra dansa,
heldur hefur það einnig iðkun er-
ltndra þjóðdansa á starfsskrá
sinni.
Auk þess heldur það námsskeið
í samkvæmisdönsum, „gömlu döns-
unum“ — og býður þar ekki að-
e:ns upp á hina algengustu, eins og
polka eða Óla skans, heldur og
rnarga bráðskemmtilega dansa,
sem lítt eru kunnir meðal almenn-
ings, en nefna má sem dæmi napó-
leon,ng tyrolvals, sem eru talsvert
farnir að ryðja sér til rúms á al-
raennum dansleikjum. Dansleiki
heldur félagiö líka stundum, þar
sem gjarnan er boðið upp á ein-
hver skemmtiatriði, t. d. danssýn-
ingar — og það er segin saga, að
þar eru allir léttir í spori og léttir
i lund.
Vetrarstarfsemin er nú að hefj-
ast. Innritun í barnaflokka er í
dag, miðvikudag, en í fullorðins-
flokka eftir viku. Æfingar verða í
Skátaheimilinu á miðvikudögum.
Aðalkcnnarar verða Svavar Guð-
mundsson, sem kennir börnum og
unglingum, og frú Sigríður Val-
geirsdóttir, enn fremur frú Matt-
lvildur Guðmundsdóttir, Mínerva
Jónsdóttir, o. fl.
AfbroíafaraSdur unglinga
Lögregluþjónsstaða
á ísafirði er laus frá 13. desember n.k Umsóknir
sendist undirrituðum fyrir 1. nóvember n.k.
Bæjarfógetinn á ísafirði,
26. september 1960.

Þökkum hjartanlega auðsýnda samúð og vinarhug við andlát
* »
og útför hjartkærs eiginmanns og föður
Sigurðar Högnasonar,
Sólheimakotl.
Þorgerður Erlingsdóttlr og börn.
Þökkum innilega auðsýnda samúð við andlát og jarðarför föður
okkar
Jóhanns Sigurðssonar,
Kirkjubóli.
Börnin.
Umræðuefni ríkisstfórna og á aiþjóóavettvangi
Kærleika og hlýhug auðsýndan
Helga
syni okkar, samúð og vináttu í garð okkar og barna okkar við andlát
hans og útför, þökkum við innilega.
Guðrún Stefánsdóttir, Helgi Benediktsson.
Innilegustu þakkir fyrir auðsýnda samúð við andlát og jarðarför
konu minnar,
Ingibjargar Þóru Jónsdóttur.
Fyrir mína hönd, barna okkar
tengdabarna og barnabarna.
Sigurður Jónsson.
„Af ávöxtum þeirra skuluð þér
því þekkja þá.“ Þetta hefur jafn-
an þótt sígild setning og er hún
oft á vörum manna. Hið sama er
að segja um þessa: „Það sem
rnaður sáin, það mun hann og
uppskera.“
Afbrofa- og glæpafaraldur með-
al ungu kynslóðarinnar er orðið
aivarlegt vandamál margra
þjóða. Ríkisstjórnir láta það til
sm taka, og svo er einnig um Sam-
einuðu þjóðirnar.
Hvers vegna hegða æskumenn
sér svo illa? Upp úr hvaða jarð-
vegi eru þeir runnir? ’Hvaða upp-
eidi hafa þeir fengið? Hvaða leið-
sögn hafa foreldrar, skólar og
bókmenntir veitt? Hefur uppsker-
an á þessu sviði ekki orðið sam-
kvæmt því, sem íil var sáð? Þekk-
ist ekki menning eldri kynslóðar-
innar af ávöxtum hennar — ungu
kynslóðinni?
„Sá hefur meiri synd. sem ofur-
seldi mig þer“. sagði meistarinn.
Æskumenn eru sekir, en meiri
er þó sekt þeirrar kynslóðar, sem
oturseldi æskulýðinn siðferðilega
sjúku aldarfari. En hvað skal svo
tii ráða? Tekst að uppræta ill-
gresið? Tekst að snúa ungum af-
brotamönnum enn ? veg dyggða
og löghlýðni? Hvaða kraftar eru
þess megnugir?
Enginn vandi er að spyrja þann-
ig, mikill vandi að svara, og senni-
lc-ga réttast að svara ekki, heldur
leggja þessar alvarlegu spurningar
upp í fang hvers mannsj honum
tii alvarlegra hugleiðinga.
Tvisvar hafa verið haldnar ráð-
síefnur á vegum Sameinuðu þjóð-
anna til þess að ræða glæpavanda-
raálið. Fyri’i ráðstefnan var í
Genf árið 1955. Hin seinni í Lond-
on í ágúst 1960. Þar komu saman
i ó'S tarsérfræðingar, lögregluþj ón-
ar og löggæziumenn, fangaverðir,
lögfræðingar, dómarar, starfsmenn
fclagsmálaþjónustu frá 50 löndum.
Eitt af aðalumræðuefnunum voru
afbrot og glæpir ungmenna víðs
vegar um heim. Hvernig þessu sé
háttað og hvers konar ráðstafanir
þjóðir geri til þess að verjast
þessum ófögr.uði.
Fréttir hefur undirritaður ekki
fengið af þessu þingi, en ætlunar-
verk þess nægir tíl að sýna um-
fang og alvöru vandamálsins. Þá
skýrðu blaðafregnir frá því í
haust, að afbrotafaraldur ung-
nienna yrði til umræðu og með-
ferðar í þremur ráðuneytum
norsku ríkisstjórnarinnar, og
r.orsk blöð birtu furðulegar fréttir
r.m ástandið í ýmsum löndum. í
geysiáberandi yfirskrift voru þess-
ar setningar í sænsku dagblaði:
, Ein milijón barna fyrir dómstól-
ana. Sænskt vandamál: Kynferðis-
aíbrot, áfengi, eiturvörur.
Færi fram eins og nú horfir í
Bandaríkjunum, mundi ein millj-
ón barna koma þar fyrir rétt árið
1965. f einu blaðinu segir, að
giæpir og afbrot ungmenna hafi
mjög aukizt í mörgum löndum ár-
in 1958 og 1959. Aðeins í New
York borg hafi morðum og ásett-
um manndrápum af völdum ung-
menna á aldrinum 16—20 ára fjölg
rð um.36,7 af hundraði á þessum
árum. Og árið 1958 voru 32,1 af
hundraði slíkra glæpa í London
framin af börnum og unglingum
á aldrinum 8—20 ára. í Svíþjóð
hafa kynferðisafbrot og þjófnaður
verið sex sinnum fleiri meðal ung
menna en fullorðinna síðustu ár-
in. Nefnd eru nokkur fjarlæg lönd,
svo sem Indland, Burma, Pakist-
an, Vietnam, Filippseyjar, Nígería,
F.þiópía, þá Mið-Ameríka og Afr-
íka sunnan Sahara, sem öll stríði
við þetta sama vandamál. Betra er
ástandið sagt í Frakklandi, Spáni,
Ítalíu, Argentínu, Sviss, Belgíu og
Kanada.
í Bankok, höfuðstað Thailands,
íjölgaði afbiotum og glæpum um
230% á fáum árum, úr 42.276 í
139.618. f Japan fjölgaði afbrotum
ungmenna um 20 af hundraði á
árunum 1950—1957, í Kóreu 1956
cg 1957 um 42 af hundraði.
Rannsókn meðal háskólastúd-
enta bæði í Osló og Uppsölum
varðandi alls konar minniháttar
afbrot, svo sem ölvun við akstur,
smáþjófnað, ósiðsemi og fleira,
leiddi í ljós heldur leiðinlega út-
komu.
liililliliii
Pétur Sigurðsson
Ekki er langt siðan undirrrtaður
fcirti alllangan og ískyggilegan
lista í blaðinu Einingu um afbrot
ungmenna. Næstum allt vár það
tekið úr fréttum íslenzkra dag-
blaða allra síðustu árin, og lítið
hefur skipt um til batnaðar síðan.
í sumar birti Tíminn frétt með
svofelldri yfirskrift: „46 innbrot
á 7 mánuðum“. Aðallega voru
þarna þrír ungir menn að verki,
tveir tvítugir og einn 23 ára.
„Stolnar fjárupphæðir voru sam-
tals næstum 160 þúsund krónur.“
„Fimm piltar stela 30 þús. kr.“
var sagt í Morgunblaðinu 16. ág-
úst 1960. Piltarnir voru á aldrin-
um 15—18 ara. Er hér ekki þörf
á að lengja þennan lista. Það er
sama sagan og annarra þjóða,
vandamál almennings, ríkisstjórna
og alþjóðasamtaka.
Mjög oft er áfengisneyzla 6am-
fara þessum afbrotum. Sænska
fræði- og vísindaritið Alkoholfrág-
?n flytur allýtarlega ritgerð um
rannsókn, sem kennaraskólakenn-
arinn Stig Bernes framkvæmdi í
Kalmar í Svíþjóð, til þess að kom-
rst að raun um, hver væru kynni
æskumanna, og þá sérstaklega
r.ámsfólks, af áfengisneyzlu. Bæði
barnaverndarnefnd og skólastjórn-
in höfðu hvatt hann til að fram-
kvæma þessa rannsókn. Sá fróðleik
ur, sem fengizt þannig, skyldi svo
hagnýttur vii eflingu heilbrigðari
lifnaðarvenja námsmanna, einkum
varðandi áfengisneyzluna.
Rannsóknin veitti vitneskju um,
aö um 50 af hundraði 13 ára ung-
1 nga höfðu komizt í kynni við á-
fongisneyzlu, sumir höfðu auðvitað
aðeins bragðað það, en þegar kom-
íð var upp í 19 ára aldurinn, hafði
50 af hundraði piltanna neytt á-
fengis hvað eftir annað, og á þess-
um aldri höfðu 90 af hundraði
námsmannanna, piltar og stúlkur,
neytt áfengis.
Heimboð, samkvæmi, fríin um
helgar og bess háttar leiddu til
fyrstu kynna ungmennanná af á-
fenginu. Drykkjusiðir foreldranna
áttu drjúgan þátt í slíku. Drykkju-
tízkan ræktar ómenninguna.
Síðasta Gailup-könnun í Amer-
íku leiddi í ljós vaxandi áfengis-
neyzlu ungmenna. Árið 1958
r.eyttu 66 af hundraði mennta-
skólanemenda áfengis, en 71 árið
1960. Af gagnfræðaskólanemend-
um 58% 1958. en 67% 1960. Enn
lægri skólanemendur 46% 1958,
en 48% 1960.
Á aldrinum 21—29 ára voru það
60% 1958, 70% 1960. Nokkur aukn
ing kom einnig í ljós meðal hinna
fulloiðnu, en hér verður að geta
þess, að sparningin í könnuninni
var sú hvorl aðspurður neytti á-
fengra drykkja við viss tækifæri,
svo sem öls, víntegunda eða sterk
ari drykkja. Þessari spurningu
svöruðu 62 af hundraði fullorð-
irna játandi. Hér er ekki um að
ræða neina sundurliðun á mikilli
áfengisneyzlu og því aðeins að
bragða slíka drykki. Aukning á-
fcngisneyzlu ungmenna vex mönn
um auðvitað mest í augum.
í þessari grein er ef til vill ekki
viðeigandi að víkja mikið að
drykkjuslarki ísl. ungmenna, hvort
lieldur er í Þórsmörk, á Þingvelii
eða annars staðar við viss tæki-
færi, en allt siíkt eru þó sjúkdóms-
einkenni tíðarandans og nútíma-
siðmenningai'.
Hver eru svo bjargráðin? Gæti
verið að mestu leyti aðeins eitt,
en þarf ekki að vera. Ýmislegt
kemur vitaskuld til greina. Mætti
fyrst nefna fordæmi eldri kynslóð-
arinnar, bæði í heiðarleik og heil-
brigðum lifnaðarvenjum. Þá gæti
ríki og stjórn rétt út sterkari
hönd gegn icrpritum og glæpa-
kvikmyndum, einnig áfengissölu
og fjárplógsiðju á kostnað sið-
ferðis ungmenna, en mestu varðar
þó að ungmenni geti tileinkað sér
lieppilega lífsskoðun og trú á mik
inn tilgang iifsins, trú á Guð góð-
vildar, réttlætis, kærleika og sann
leika. Sæmilegt próf í slíku þyrfti
hver þjóðfélagsþegn að geta stað-
izt.
Pétur Sigurðsson

Efnaverkfræðingiir
Sementsverksmiðia ríkisins auglýsir hér meS til
umsóknar starf efnaverkfræðings viS verksmiðj-
una á Akranesi. Laun samkv. samningi stéttar-
félags verkfræðinga við ríkisstjórnina. Umsóknir
með upplýsingum um aldur, menntun og fyrri
störf, einnig meðmælum, sendist í skrifstofu verk-
smiðjunnar í Hafnarhvoli, Reykjavík, fynr 25.
október 1960.
.»v*v*v*v*w*v*v*v*v»v*v»v*v*v»v*v*v*>*>