Tíminn - 18.12.1960, Blaðsíða 2

TÍMINN, sunnudaginn 18. desember 1960
Tilraunir með vinnslu
á Suðuriandssíld
Á undanförnum árum hefur
Síldarútvegsnefnd íagt á það
mikla áherzlu að afla Suður-
landssíldinni nýrra og aukinna
markaða. Jafnframr hafa verið
gerðar tilraunir með nýjar
verkunar- og vinnsluaðferðir.
Er söltun Suðurlandssíldar hófst
fyrir alvöru fyrir um það bil 11 ár-
um, byggðist saia hennar svo til
eingöngu á því hvernig söltun
gengi norðanlands.
Á þeim árum sem síðan eru lið-
in, hefur Síldarútvegsnefnd tekizt
að vinna Suðurlandssíldinni fasta
markaði, óháða söltunarmagni
Norðurlandssíldar.
Mestir erfiðieikar hafa þó verið
á því að selja hinar smærr'i og
rýrari tegundir síldarinnar, en eins
og kunugt er, er Suðuriandssíldin
jafnan mjög blönduð, að því er
stærð og fitu snertir'. Síldarútvegs
nefnd gerði sér jafnframt Ijóst,
að með tilkomu nýrxa veiðarfæra
(herpinótar og flotvörpu) myndi
síldin verða mun blandaðri að
stærð og hlutur smærri og rýrarr
síldarinnar íaflanum stór aukast.
Fyrstu árin var einungis um að
ræða sölu á stær'stu og beztu rek-
netasíidinni, en nú er svo komið
að sölusamningar eru fyrir hendi á
smárri síld, allt að 9 stykkjum í
kg., sem er mun smærri síld, en
Gunnar Thor
(Framhald af 1 siðu).
innstæður í viðskiptabókum og
hlaupareikningi, þar sem það
væri ýmsum tilviljunum háð,
hvernig . spariféð skiptist á milli
þessara reikninga.
Regla Seðlabankans
Hann benti einnig á, að þegar
Seðlabankinn tók að heimta +il
sín helminginn af sparifjáraukn
ingunni, gerði hann engan gre'rn-
armun á inneignum í viðskipta-
bókum og hlaupareikningi. Hann
lieimtar alveg eins helming af
þeirri aukningu, sem verða kann
á hlaupareikningsinnstæðum. —
En með þessari fjárheimtu er
Seðlabankinn að framkvæma
stefnu ríkisstjórna.riniwr eins og
kunnugt er.
Fyrsta stjórnarárið
Um síðara atriðið sagði Skúli,
að tímabilið, sem hann miðaði við,
þ. e. nóvember 1959 til október-
loka 1960 væri einmitt fyrsta árið,
sem núverandi ríkisstjórn hefði
verið við völd. Og samanburður
sýndi, að sparifjáx'aukningin hefði
verið tiltölulega langtum minni á
því fyrsta ári núverandi stjórnar
heldur en tvö næstu árin á undan.
Tímabil ráðherrans
Þó aðeins væri tekið 8 mánaða
tímabilið, sem ráðherrann nefndi,
þ. e. 1. marz til október'loka þessa
árs og það borið saman við sömu
mánuði 1958 og 1959, komi einnig
í ljós, að sparifjáraukningin væri
tiltölulega minni á þessu tímabili
en á sama tímabili næstu tvö árin
á undan. T. d. væri aukningin á
þessu tímabili nú 12,3% á móti
14,6% 1958. Auðvitað er í þessum
útreikningi og samanburði fylgt
reglu Seðlabankans um sparifjár-
aukninguna, en Seðlabankinn legg
ur' að jöfnu sparifé á viðskiptabók
um og á hlaupareikningi.
Gunnar Thoroddsen fjármálaráð
herra hljóp heim, er hann hafði
haldið sína ræðu og kom ekki á
' kvöldfund. Mun hann hafa talið
tryggara að hætta sér ekki út í
rökræður um sparifjáraukninguna.
veiðist í reknet. Jafnfr'amt hefur
síðustu þrjú árin tekizt að selja
síld með 15% lágmarksfitumagni
í stað 18% áður.
í ölum markaðslöndum er lögð á
það mjög mikil áherzla, að saltsíld
sé sem nákvæmast flokkuð eftir
stærð. Meðan eingöngu var um
söltun á reknetasíld að ræða, var'
flokkun með núverandi vinnufyrir
komulagi tiltölulega auðveld, en
með tilkomu hringnótasíldarinnar
stóraukast erfiðleikarnir í sam-
bandi við flokkunina.
Síldarútvegsnefnd ákvað á s.l.
ári að koma á fót sér'stakri til-
raunastöð sunnanlands með það
fyrir augum að gera frekarr til-
raunir með nýjar vinnslu- og verk
unaraðferðir. Hefur nefndni m.a.
látið smíða sérstaklega útbúið
færiband, sem síldin er flokkuð á
og jafnframt er á tilraunastöðinni
framkvæmd söltun á ýmsum nýj-
um tegundum saltsíldar, má þar
m. a. nefna kviskorna síld í sér-
stökurn legi, sem seld er til N.-
Ameriku undir nafninu „Bellycut-
herring“, roðflett saltsíldarflök og
edikssöltuð flök fyrir sama mark-
að, en þessar tegundir saltsíldar
hafa ekki verið framleiddar á ís-
landi áður. Þá eru og framleidd
á stöðinni súrsuð samflök (Saure
Lappen) fyrir Mið-Evrópumarkað.
Er þetta þekkt og gömul verkun-
ar'aðferð í Þýzkalandi, Noregi og
víðar, sem íslenzkir aðilar hafa áð-
ur gert tilraunir með að framleiða,
svo sem Haraldur Böðvarsson á
Akranesi og dr. Jakob Sigurðsson
í Reykjavík.
Á stöðinni hefur einnig verið
gerð tilraun með verkun á síld,
sem Þjóðverjar nefna „Kronsard-
inen“, en óvíst er hvort unnt verð-
ur að hefja slíka framleiðslu hér.
Erfiðleikar hafa jafnan verið
taldir á því að krydd- og sykur-
salta síld á þessum tíma árs. Verða
tilraunir þar að lútandi einnig
FlugsIysi'S mikla í New York:
framkvæmdar á stöðinni.
Hinar nýju verkunaraðferðir
eru allar framkvæmdar með að-
stoð afkastamikilla véla. Þrjár mis
munandi1 flökunarvélar eru á stöð-
inni, ein þýzk, ein norsk og ein
sænsk.
Undanfarið hefur þýzkur fiskiðn-
fræðingur, Peter Biegler, starfað
hér á vegum nefndarinnar og leið-
beint við verkun hinna nýju teg-
unda. Er hann talinn færasti sér-
fræðingur Þýzkalands á þessu
sviði.
Þá hefur Guðni Gunnarsson
starfsmaður fiskvinslustöðvar Sölu
miðstöðvar hraðfrýstihúsonna í
Bandaríkjunum leiðbeint við verk
un nokkurra þeirra tegunda, sem
ætlaðar eru fyrir bandaríska mark
aðinn.
Har'aldur Gunnlaugsson starfs-
maður Síldarútvegsnefndar hefur
haft umsjón með tilraunastöðinni
ásamt þeim Hartmanni Pálssyni,
starfsmanni Síldarmats ríkisins og
Ólafi Guðjónssyni síldarmats-
manni.
Allar þessar tilraunir eru fram-
kvæmdar í samráði við Félag síld-
ararsaltenda á Suðuvesturlandi,
enda á Suðvesturlandi, enda er
gert ráð fyrir að síldarsaltendur
notfæii sér þá reynslu, sem fæst
á tilraunastöðinni.
Gert er ráð fyrir að 2 söltunar-
stöðvar til viðbótar hefji á næst-
t.nni verkun hinna nýju tegunda,
þ.e. Söltunarstöð Haralds Böðvars
scnar & Co, Akranesi og Söltunar-
stöð Jóns Gíslasonar í Hafnarfirði,
enda hafa báðar þessar stöðvar
þegar aflað sér flökunarvéla
Geta má þess, að ef afkastageta
■væri nóg, værj nú þegar hægt að
selja 15—20 þús. tunnur af þess-
um nýju síldarteg. til U.S A., og
10 þús. tunnur til Þýzkalands. Verð
það, sem fæst fyrir þessa síld er
n un hærra en fyrir eins verkaða
síld frá öðrum lönaum.
Útibú Búnaðarbankans
Akureyri 30 ára
Enn finnast lík
í húsamstunum
Snjóskaíl bjarga'ði lffi Stephens litla sem
einn komst af
New York. 17.12-
Vitað er nú með vissu, að
136 hafa beðið bana af völd-
um hins ægilega flugslyss í
New York í gær, er tvær síór-
ar farþegaflugvélar rákust á
yfir borginni og hröpuðu nið-
ur í íbúðahverfi í Brooklyn, en
óttast er að fleiri lík kunni enn
að finnast i húsarústum.
128 voru í flugvélunum er
fórust, sem voru þota af DC-8
gerð og Constellation. Aðeins
einn farþeganna, 11 ára dreng
ur, Stephen að nafni, komst
lífs af úr þessum harmleik
Varð það honum til bjargar
að hann kastaðist út úr brenn
andi flakinu áður en það nam
við jörðu og lenti í snjóskafli,
Slys þetta, sem er hið ægi-
legasta í flugsögunni, verður
nú rannsakað til hlítar. Talið
er, að einhver mistök hljóti að
hafa átt sér stað hjá flugum-
ferðarstjórninni í New York,
því að vélarnar, sem voru að
koma inn til lendingar, áttu
að lenda hvor á sínum flug-
vellinum, Idlewild og La. Guar
dia,. en töluverð fjarlægð er
á milli þeirra.
Haile Selassie
rekur fldttann
London, 17.12.
Enn koma litlar fréttir frá
Etíópíu og óljóst því um
ástandið, en víst þykir þó, að
keisari landsins Haile Selassie,
hafi með stuðningi fylgis-
manna sinna unnið fullan sig-
ur á hinn: skammlífu upp-
reisnarstjórn
Keisarinn er enn í Asmara
í Eritreu, en í gærkveldi hélt
hann útvarpsræðu til þjóðar
sinnar og skoraði á hana að
sýna stillingu. í morgun var
skotið fallhyssukúlum á keis
arahöllina, en þar munu enn
í dag eru liðin 30 ár síðan
útibú Búnaðarbanka íslands
var stofnað á Akureyri. Aðai
hvatamaður að stofnun þess
var Einar Árnason fyrrverandi
alþm. á Eyrarlandi. Fyrsti
bankastjórinn, og sá, sem
hefur gegnt því starfi lengst
af, er Bernharð Stefánsson,
fyrrv. alþm Núverandi banka-
stjóri er Steingrimur Bern-
harðsson. Útlán b&nkans eru
nú orðin yfir 20 millj. kr
Útibúið var stofnað 18. des. 1930
og þá með 300 þús. kr. láni
frá Búnaðarbank-
anum. Seinna
bæíti svo bankinn
við þessa upphæð
200 þús. kr. og
lánaði þannig úti
búinu alls sem
stofnfé hálfa
milljón. Lán
þetta endur-
greiddi útibúið
1948 og hefur það
síðan staðið algef
BERNHARÐ [ega á eigin fót
STEFÁNSSON am fjárhagslega.
Útlán yfir 20 milljónir
Starfssvið útibúsins hefur náð
yfir allt Norðurland en þó eink-
um verið Eyjafjarðar- og Suður-
Þingeyjarsýslur. Eru útlán þess nú
crðin yfir 20 millj. kr. Hefur það
reynzt norðlenzkum bændum ó-
metanleg hjáiparhella á þessu 30
i ára tímabili bæði með beinni út-
|\egun lánsfjár^og aðstoð við lán-
jtökur í Reykjavík.
I
Einar á Evrarlandi aðal
frumkvöðull
Framan af árum var útibúið í
leiguhúsnæði en 1939 keypti það
húseignina Strandgötu 5, ásamt
lóð og hefur verið þar til húsa
siðan. Aðalhvatamaður að stofnun
utibúsins var Einar Árnason fyrrv.
dþm. á Eyrarlandi en vel munu
þeir einnig hafa stutt þai að
Tryggvi heítinn Þórhallsson þá-
verandi forsætisráðherra' og Vil-
hiálmur Þór. Bernharð Stefánsson,
iívrrv. alþm. var fyrsti bankastjór-
| inn og gegndi því starfi par til
| 15. ágúst 1959 er hann lét af því
isíarfj fyrir aldurssakir. Rayndist
IBernharð Stefánsson glöggsýnn og
I g.ftudrjúgur í því starfi sem öðr-
I um. Núverandi bankastjóri er
Steingrímur Bernharðsson.
Jélasöngvar
A fjórða sjmnudag í Aðventu
j hefur undanfarið verið efnt
j til jólasöngva í hátíðasal Sjó-
j mannaskólans, og verður svo
j einnig í dag kl. 2 síðd. Séra
j Jón Þorvarðarson flytur á-
j varp. Barnasöngflokkar syngja
s undir stjórn Guðrúnar Þor-
steinsdóttur og Guðný Guð-
mundsdóttir (12 ára) leikur
á fiðlu. — Allir velkomnir.
hafast við nokkrir þeir leið-
togar uppreisnarmanna, sem
ekki hafa komizt undan úr
landi. Vitað er, að krónprins-
inn og móðir hans, keisara-
frúin, hafast við í Addis
Abeba og hefur þeim ekkert
mein verið gert. Farþegaþota,
sem í nótt var á flugvellinum
í Addis Abeba hvarf þaðan í
morgun, og er talið, að ein-
hverjir leiðtogar uppreisnar-
manna hafi þar komizt und-
an.
Eggert sýnir
Þessa dagana sýnir Eggert
Guðmundsson nokkur mál-
verk í Mokkakaffi á Skóla-
vörðustíg. Eru það allt nýjar
myndir frá hendi listamanns
ins og hafa vakið athygli
gesta, einkum þó sérkennileg
Kristsmynd. — Kaffið hjá
Guðmundi er alltaf það sama
þótt skipt sé tíðum um mynd
ir á veggjum, enda leggur
margur leið sína þanga'ð til
að hressa upp á sál og líkama
á einu bretti. — Myndir Egg-
erts eru allar til sölu.
Altaristaflan
(Framh aí 1 síðu).
Altaristafla þessi er, eins og a<5
ofan segir, úr kirkjunni í Ögri viS
ísafjarðardjúp, en var keypt til
Þjóðminjasafnsins árið 1890. Á
miðri töflunni er heilög þrenning,
guð faðir og Kr'istur, en heilagan
anda, sem verið hefur í dúfulíki
uppyfir, vantar nú. Til beggja
handa eru postularnir. Á vængjun
um eru fjögu. ágæt gotnesk mál-
verk af úla þrenningu, boðun
Maríu, krýning Maríu og Maríu
með Jesúbamið.
Málverk þessi sýna að taflan er
flæmskt verk frá því seint á 15.
öld. Mönnum hefur jafnvel komið
til hugar að málverkin kynnu að
vera eftir sjálfan meistarann Dirk
Bouts (d. 1475), en líklega má þó
virðast, að þau séu eftir náinn sam
verkamann hans eða nemanda.
Líklegt er, að Björn ríki Guðna-
son (d. 1518) í Ögri hafi gefið
kirkjunni þennan dýrgrip. Menn
veiti því athygli, að einn postul-
anna, í miðri röð til vinstri, er
sýndur með hatt og skó að hætti
15. aldar manna, þótt skikkjan
sé eins og á hinum postulunum.
Þessi mynd á því öðrum þræði að
tákna gefanda töfiunnar (donator).
Málverkin og taflan hafa nýlega
verið hreinsuð og að ýmsu leyti
færð til upphaflegs vegar. Það
verk hefur unnið Frank Ponzi, list
fræðingur. (Ljósm.: TÍMINN KM)„