Tíminn - 18.12.1960, Síða 5

TÍMINN, sunnudaginn 18. desember 1960.
5
Útgetandl: FRAMSOKNARFLOKKURINN.
FramJcvæmdast]óri Tómas 4mason ltit>
stjórar Þórannn Þórarmsson (áb i, Andrés
Kristjánsson Préttastjón Tómas Karlsson.
Auglýsingastj EgUI Bjamason Skrilstofur
1 Edduftúsinu — Simar 18300 18305
Auglýsingaslml 19523 Afgreiðslusimi:
12323 — Prentsmiðjan Edda h.f
w_______________________________________________________________
Flótti Gunnars
í fyrrakvöld gerðist sá fáheyrði atburður á Aiþingi,
að Gunnar Thoroddsen kvaddi sér hlióðs rétt fyrir kvöld-
mat og flutti alrangar upplýsingar um sparifiárauknmg-
una að undanförnu í tiiefni af uppiýsmgum, er Skúli
Guðmundsson hafði skýrr frá nokkru fyrr í umræðunum
um frv. ríkisstjórnarinnar um breyúngu á efnahagslóg-
unum.
Andstæðingar Gunnars fengu ekki tækifæri «1 að
svara honum fyrr en á framhaidsfundi, sem var eftir
kvöldmat, en þá tók Gunnar þann kost að mæta eKki til
þess að þurfa ekki að veria hinar röngu uppivsingar sínar.
Bæði Ólafur Thors og Bjarni Benediktsson neituðu að
mæta á framhaldsfundinum til að verja Gunnar og sömu-
leiðis Ingólfur Jónsson, sem Gunnar hefur oftast beitt
fyrir sig, þegar hann hefui ekki treyst sér til að mæta eða
verið forfallaður af óðrum ástæðum. Emil Jóns-
son var eini ráðherrann er fékkst til að mæta í því skvni
að reyna að verja Gunnar og sýnir það ásamt öðru
hvernig Sjálfstæðisflokkurinn notar kratana til þeirra
verka, sem ráðherrar hans vilja losna við að vmna sjálfir.
Það er hins vegar ekki neitt undarlegt þótt Gunnar
Thoroddsen hafi ekki ireyst sér til að veria blekkingar
sínar. Tölur þær, sem Skúli Guðmundsson nafði birt um
sparifjáraukninguna, eru byggðar á Hagtíðindum og
verða því ekki hraktar. Þær sýna, að á þe>m tíma sem
núv. ríkisstjórn nefur faiuð með völd, hefur sparif]áraukn-
ingin orðið um helming’ minni en á sama tíma 1957—58
og 1958—59. Vaxtahækkunin hefur m ö. o. ekki borið
neinn árangur í þá átt að auka sparifjáraukninguna og
hefur aðalröksemdin fyrir henni þanmg fallið með öllu.
Engir útúrsnúningar og blekkingar geta breytt þessari
staðreynd og því er það bezta úrræðið fyrir þá, sem
hampa þeim, að flýja aí hólmi í stað þess að reyna að
verja þær.
En þegar þetta er athugað, verður það enn óskiÞan-
legra en ella, hvers vegna ríkisstjórnin heldur áfram
dauðahaldi 1 okurvextioa og handjárnar lið sitt á Aiþingi
til þess að fella tillögu Eramsóknarmanna um að vextirnir
skuli færðir 1 sitt fyrra norf.
Með þessu tiltæki eru lagðar stórfelidar byrðar á fram-
leiðsluna umfram það sem þekkist í öðrum löndum. og
er þar að finna einn megmþátt þeirra erfiðleika, sem út-
gerðin býr nú við.
Meðan vaxtaokrinu er haldið áfram, eru erfiðleikar
framleiðslunnar að mikm leyti sjálfskaparvíti, sem ekki
verður á neinn hátt afsakað.
Þeir svara ekki
í umræðum á Alþing) hafa ráðherrarnir reynt að af-
saka erfiðleika útgerðannnar með afiabresti og verðfalli.
í tilefni af því, beinrt? Skúli Guðmundsson þeirri fyrir-
spurn til ráðherranna fvort það hefði verið gert til að
draga úr þessum erfðúe.kum að bæta vaxtaokrmu v?ð,
og auka byrðar útgerða-mnar með nýjum sölusköttum og
öðrum slíkum ráðstöfunum.
Þeirri fyrirspurn ha>a ráðherrarnir enn ekki svarað.
Lifandi þjóðarsaga en ekki
óyggjandi eða þurr sagnfræði
Þegar fyrra bindi bókarinnar
Oldin okkdr kom út fynr einum
áratug vakti hún töluverða athygli
og náði bratt góðri hylli. Sú bók
vsr allsértæð Þar var gerð tilraun
t'.. að segja þjóðarsögu í stuttu og
beinskeyttu iormi, einna líkast þvi
sem gerast mundi er dagblað
greindi frá atburðum. Þetta form
færði atburðina miklu nær lesand-
anum en samfelld sögufrásögn, þar
sem skyggnzt er af sjónarhóli nú-
tiðar aftur í fortíðina. Á eftir
tylgdi annað bindi af Öldinni okk-
ar og síðan voru nítjándu öldinni
gerð svipuð skil í tveim bindum
undir nafn nu Öldin sem Ieið Það
var Gils Guðmundsson, sem að
mestu annaðist ritun og ritstjórn
þeirra bóka.
Nú hef'.r Iðunnarútgáfan bætt
v.ð fimmta oindinu í ritsafn þetta
cg fengið Jón Helgason til þess
að leita fanga, skrá „fregnirnai"
og setja saman í bók. Er þar ráðizt
;c átjándu öidinni og ráðgert að
saga hennar rumist í tveim bind-
um. Hið fyrra, sem komið er, nær
til 1760.
Að sjálfsögðu eru efnisföng
rekkru fá’æKlegri frá þessu skeiði
eu t. d. á tuttugustu öld. þegar
hægt var að rekja ferilinn af dag-
biöðum og vjkublöðum, en hins
vegar minni afrétt að smala Mun
í þessu verki einkum sótt til ann-
ála, dómabóka, í bréf. amtskjöl,
prestsþjónustubækur og fleira af
þv' tagi. Allerfitt hefur þó vafa-
laust verið að fá heillegar myndir
c.f atburðum eða rétta tímasetn-
ingu, og aefur bókarritarinn því
o: ðið að fara á stiklum til þess að
ná líklegu samhengi, enda tekur
hann fram formála, að ekki megi
!ta á allar þessar frásagnir sem
öyggjandi sagnfræði.
Við lestur bókarinnar hlýtur
mann þó að furða, hve margt kem-
ur í leitir, hve glöggar frásagnir af
stóratburðum eru og hve neildar-
myndin af lífi þjóðarinnar á þess-
ari myrku öld verður skýr.
Bókin hefst með frásögn af
kvndugri deilu um tízku og klæða-
bur'ð, og bendir skemmtilega á það,
hve hér er um gamalfrægan fyrir-
burð að ræða. En gamanmál eru
þo ekki uppistaða bókarinnar þó
að kryddað sé með þeim af og til,
heldur plágur þær, sem að þjóð-
inni surfu. Öldin gengur i garð
mc-ð drepsott — stórubólu — og
caran hve^s konar af völdum
yeðra og áþjánar bætist á ofan.
ísar og eldgos láta sinn hlut ekki
eftir Iiggja. Fólk og fénaður fellur,
en verulegur hluti þeirra, sem
skrimta af, fer á vergang. Ein-
okunarverzlunin verður æ örðugri
og kollsiglir sig loks í gerræði
hörmangara. í kjölfar hörmung-
anna sigla afbrot, þjófnaðir, morð
og siðspilling og dauðadómum
r.gnir yfir. svo að menn eru teknir
af lífi tugum saman á hverju ári,
þegar vers' geghir Afbrota- og
dómasagan setur kannske mest
rnark á bókina, enda ef til vill
gieiðastur aðgangur að þessum
gögnum.
Samt bryddir í lífsvilja i öllu
foraðinu, og þetta er líka öld mik-
iiia ráðagerða og framfarahugar,
evi tilraumr flestar fara út um
þúfur. Sagan er stórbrotin —
jafnvel hriKaleg — eins og sam-
felld stórsiyrjöld. En milli stór-
í éttanna er margc gamansam'i og
broslegt, skyndimyndir og skop-
stgur, sem bregða léttari blæ á
ögnar öldina. Allmargar myndir eru
í bókinni, margar úr erlendum
Mynd úr bókinni Öldin átjánda. — Teiknarinn hugsar sér hlekki djöfulsins
á þeim, sem hlaupa eftir klæðatízkunni. Til áminningar um fánýti tildurs
og veg alls holds setur hann hauskúpu á miSja mynd, krýnda frönskum
fontang.
teikningar,1
heimildir,
ferðabókum. gamlar
landabréf, sknfaðar
búsáhöld og fleira.
Fyrirsagnir tíðinda eru á þann
teg, að þegar er komið að kjarna
málsins á sama hátt og nú er gert
í dagblöðum. Fréttastíllinn nýtur
sin vel, og málfar kjarngott og
vandað vel.
Það er vafalaust rétt hjá höf-
undi, að hér er ekid um óyggjandi
sagnfræði að ræða, og sitthvað fer
milli mála, en eigi að síður er hér
? blað fest gieggri og sannari lífs-
s-jga þjóðarinnar en nokkur sagn-
fræði getur verið. Þessar frásagnir
auka því mjög við sagnfræðina og
gæða hana lífi, sem aldrei blasir
v:ð lesanda venjulegrar íslend-
ingasögu, hversu trúverðug og
skilsöm sem sú sagnaritun er
Þessar bækur eru mjög skemmti-
legar, og menn leita til þerira
aftur og aftur, þótt eitt sinn hafi
verið lesnar. Þær eru handhægar
til glöggvunar, þegar atburði þarf
að rifja upp, og það er alltaf jafn-
gaman að fletta bókinni, lesa fyrir-
sagnir' og einstakar frásagnir, sem
forvitnin nemur staðar við alveg á
sama hátt og menn lesa dagblöð nú
á dögum. — A.K.
Boðið á ný til Rússlands
Guðrún Á Símonar óperu-
söngkona hefur nú fyrir
skömmu fengið ítrekað tilboð
trá Menntamálaráðherra Sovét
ríkjanna, frú Jekatarinu Furt-
sevu, um að koma aftur austur
þangað, bæði til þess að halda
konserta þar og fara með aðal-
hlutverk í óperum.
Sagði menntamálaráðherirann að
Guðrún væri fyrsti íslendingurinn,
sem komið hefði opinberlega fram
í Sovétríkjunum, og hvort tveggja
væri, að þessi gáfaða og glæsilega
íslenzka söngkona hefði með frá-
bærum söng sínum og túlkun við-
fangsefna hlotið vinsældir og virð-
ingu manna austur þar.
Forsaga þessa heimboðs er í
stu'tu máli þannig: Fulltrúi Sov-
ézka menntamálaráðherrans, Kholo
jiev, vakti máls á því við Guðrúnu
j í skilnaðarhófi, er haldið var
henni til heiðurs í Moskvu, áður en
hún fór þaðan sumarið 1957, að
hún kæmi aftur austur þangað á
1 næsta ári, og héldi þá konserta í
Guðrún A. Símonar
Georgíu, Armeníu og fleiri Kákas-
usríkjum, en þá hafði hún haldið
konserta í sex stórborgum: Moskvu,
Leningnad, Kiev, Lvov, Riga og
Framh. á 11. síðu.
Öldin atjánda — minnis-1
verð tíðindi 1701 -1760
Jón Helgason tók saman.
Forlagið Iðann gaf út.